İzmir’de 115 kişinin vefatına, 1034 kişinin yaralanmasına, 4 bin 239 hanenin ağır hasara uğramasına ve binlerce kişinin evsiz kalmasına neden olan 6.9’luk zelzelenin akabinde geleceğe dönük tedbirler için kollar sıvandı. Bu bağlamda İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından çalıştay düzenlendi. Sarsıntı bilimcileri, yapılaşma ve şehircilik bilimi uzmanları, mahallî yöneticilerin katıldığı toplantıya, konuşma yapmaları için davet edilen Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Afet ve Acil Durum İdaresi (AFAD) Lideri Mehmet Güllüoğlu ve İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger katılmadı.

SOYER’DEN SARSINTIYA KARŞI EŞGÜDÜM DAVETİ

İki gün sürecek “İzmir Zelzelesi Ortak Akıl Buluşması” başlıklı bilimsel toplantının açılışında konuşan Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, felaket sonrasında bakanlar, vali ve ilgili kurumlarla eşgüdüm halinde çalışmaları sürdürdüklerini belirtti ve “Bu eşgüdümün kısa bir periyot için değil, uzun vadeye yayılan sürdürülebilir çalışma olmasını kıymetle vurgulamak istiyorum” diye konuştu. İzmir zelzelesinin Türkiye’ye iki değerli hususu bir defa daha hatırlattığını belirten Soyer, “Bunlardan birincisi, el ele vererek, siyaset ve fikir ayrılıklarını bırakıp, ortak akıl ve dayanışma kültürümüzü güçlendirerek tüm meselelerin üstesinden gelebileceğimiz. İkincisi, bir zelzele ülkesi olduğumuz gerçeğinden hareketle tüm gücümüzü muhtemel afetlerin yıkıcı tesirleri ve risklerini azaltmak için hazırlıklı olmamız gerektiği” dedi.

İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer

LOKAL İDARE ISLAHATINA GEREKSİNİM VAR

Soyer, afet idaresinin 1959 yılında çıkan Afet Yasası, imar sisteminin ise 1985 yılına dayanan İmar Yasası ile yürütüldüğüne dikkat çekti, günümüz Türkiye’sinde kentleşmede gelinen noktaya bakıldığında eksik kalan bu kanunların acilen yenilenmesine gereksinim olduğunu vurguladı. Soyer, “Afetle çaba yerelde başlayıp yerelde kazanılır. Ülkemizde afet idaresinin aktif bir halde yürütülebilmesi için belediye kanunları ile afet hukukunun belediyeleri temel alacak biçimde tekrar yapılandırılması gerekiyor” diye konuştu. Belediyelerin afet idare sürecinde hala fonksiyonel bir yetkisi olmadığını söyleyen Soyer, “Yeni bir lokal idare mevzuatına, hatta yeni bir lokal idare ıslahatına muhtaçlık var” dedi.

KENTSEL DÖNÜŞÜM İÇİN TOPLUMSAL FİNANS MODELİ OLUŞTURULMALI

Afet risklerini azaltmanın en kıymetli araçlarından birinin de kentsel dönüşüm olduğunu vurgulayan Soyer, “Mevzuatımızda kentsel dönüşüm, 6306 sayılı yasa ve 5393 sayılı yasanın 73’üncü hususu kapsamında yürütülüyor. Biz her iki yasanın birleştirilerek temel bir kanun oluşturulmasını ve bu çerçevede belediyelerin kentsel dönüşüm konusunda yetki ve aktifliğinin artırılmasının kaçınılmaz bir mecburilik olduğunu düşünüyoruz. Tıpkı vakitte kentsel dönüşümü destekleyecek toplumsal bir finansman modelinin de oluşturulması bu teşebbüsleri mümkün kılacak bir öteki zorunluluk” tabirlerini kullandı.

Türk Mimar Mühendis Odaları Birliği Genel Lideri Emin Koramaz

KORAMAZ: YAPI KONTROLÜ TİCARİLEŞTİRİLDİ

Türk Mimar Mühendis Odaları Birliği Genel Lideri Emin Koramaz ise mimar, mühendis ve kent plancılarının teklifleri ve ihtarlarının dikkate alınmadığını kaydetti. Koramaz, “Ülkemiz topraklarının yüzde 98’inin sarsıntı, yüzde 66’sının birinci ve ikinci derece tehlikeli sarsıntı bölgesinde yer aldığını biliyoruz. Buna karşın sarsıntının hasarlarını en aza indirecek esaslı tedbirler alınmıyor. Mühendislik, mimarlık ve kent planlamanın gereklerine, insan hayatına hürmet duyulmuyor. Kentsel dönüşüm alanları rant alanlarına dönüştürüldü. Yapı kontrol yasası çıkartıldı ancak yapı kontrolü kamusal olması gerekirken ticarileştirildi. Ulusal sarsıntı strateji ve hareket planı yapıldı lakin gerekleri yerine getirilmedi” dedi.

Siyasi rant uğruna imar barışı altında 10 milyonun üstünde yapının kayıt altına alındığını söyleyen Koramaz, imar aflarının yasaklanmasını istedi. Sarsıntı öncesi, zelzele anı ve sonrasındaki çalışmalara ait bir ulusal sarsıntı siyaseti belirlenmesi, Türkiye Ulusal Zelzele Master Planı’nın hazırlanması, kent planlaması, yapı üretimi ve kontrolü konusunun bütünlüklü ele alınması gerektiğini belirten Koramaz, “Ancak sarsıntının hasarlarını en aza indirecek esaslı tedbirler bir türlü alınmıyor. Türkiye’de rant hırsı insan hayatına, bilime, akla galip geliyor” dedi.

ŞENGÖR: İZMİR, SARSINTISI 8 BÜYÜKLÜĞÜNDE HİSSETTİ

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Celal Şengör İzmir’deki zelzelenin aslında 8 büyüklüğünde hissedildiğini söyledi. Şengör, “Böyle bir zelzelede iyi yapılmış binalar az, makus yapılmış binalar çok ziyan görür. Ziyan gören binalar, zelzele gerçeği düşünülmeden yapılmış binalardır. İzmir’in talihsizliği son derece aktif tektonik ortamda yer almasıdır. Bundan sonraki iş artık inşaat mühendisleriyle, zelzele mühendisleriyle konuşmaktır. İzmir’in yanlışsız yapılmış 1/5000ölçekli jeolojik haritası var mı? Bunların araştırılması gerekir” dedi.

SUCUOĞLU: BU ZELZELE İZMİR İÇİN BİR TESTTİR

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ise sarsıntı riskinin konut binalarında çok yüksek olduğuna değinerek “Bu binalar yabanî bir pazar ortamında üretilmiş binalardır. Öncelikli olarak buralara eğilmemiz gerekiyor. Kahramanca afet idaresi yaparak bir yere varamayız. Bu bir kaynak sıkıntısı. Konut yapı stokunu sarsıntıya güçlü hale getirmek muazzam bir kaynak gerektiriyor. Bunun için kaynaklarımızı belirlemeliyiz. Hükümet dayanağı olmadan memleketler arası finans bulunabiliyor mu? Risklerimiz neler, onları belirlememiz lazım. Bir sonraki zelzelede bina yıkılmasın istiyorsak, yıkılma riski çok yüksek binaları belirlememiz kıymetli. Bunlar patlamaya hazır birer bomba gibiler. Bu sarsıntı tüm İzmir için bir test yaptı. 5 kattan yüksek ve 2000 yılından evvel yapılmış tüm binalar yüksek riskli binalardır” dedi.

Sözcü