Dünyanın konuştuğu iki bilim insanı: Dr. Hasret Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin. Kurucusu oldukları BioNTech, ilaç devi Pfizer takviyesi ile corona virüsü aşısını geliştirdi ve tüm dünyaya umut ‘aşıladı’.
Türeci ve Şahin ile ilgili hem dünyada hem Türkiye’de onlarca haber yapıldı lakin onları daha yakından tanımayı sağlayan, altı çizilmemiş kıymetli ayrıntılar mevcut.
Onlar, Almanya’nın en varlıklı 93’üncü çifti. 2001’de kurdukları Ganymed’i (Burada Türkçe bir söz oyunu mevcut) Japon şirket Astellas’a 1.4 milyar Euro’ya satmışlardı. 1800’den fazla çalışana sahip, kurucusu oldukları BioNTech’in pazar bedeli bugün 21 milyar doları aştı. Lakin ofislerine yakın mütevazi bir apartman dairesinde 14 yaşındaki kızları ile birlikte yaşayan Türeci-Şahin çifti, işe bisikletle gidip geliyor. Hayatlarını bilime adayan ikili, banka hesaplarındaki bol sıfırlara karşın bir araba sahibi olmaya dahi gerek görmüyor. Bugün ise pandemi yoğunluğundan dolayı dağ bisikleti seyahatlerinin yerini kondisyon bisikleti almış durumda. Fakat işe bisikletle gitmeye devam.
‘Hayatlarını bilime adayan’ tarifini şu örnekle açabiliriz: Dr. Hasret Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin 2002 yılında, evlendikleri seremoninin sabahında laboratuvarda çalışıyordu, nikahtan sonra da balayına çıkmak yerine koşa koşa laboratuvarlarına dönmüştü.
Pfizer’in CEO’su Albert Bourla’nın Uğur Şahin ile ilgili müşahedesi de tıpkı paralelde: “Uğur çok çok eşsiz bir birey. Yalnızca bilimi umursuyor. İş konuşmak hiç ona nazaran değil. Bunu yapmaktan hiç hoşlanmıyor. O bir bilim ve prensip insanı. Ona yüzde 100 güveniyorum.”
GÖÇMEN AİLE ÇOCUKLARI
Şahin 1965’te İskenderun’da doğmuş, ailesi o 4 yaşındayken Almanya’ya göç etmişti. Babası Ford fabrikasında çalışan Şahin çocukluk yıllarından itibaren tabip olmak istiyordu. 1967’de Almanya’da doğan Türeci ise hekim bir aileden geliyordu. Kendini “Prusyalı Türk” olarak tanım eden Türeci, verdiği röportajlarda babasının çalıştığı hastanede hastalarla ilgilenen rahibelere büyük bir hayranlık beslediğini anlatıyor.
İkili, tıp fakültesinde tanıştı ve kansere tedavi bulmak için güçlerini birleştirdi. Modifiye edilmiş genetik kodlar sayesinde bağışıklık sistemine kanserle savaşmayı öğreten yeni tedavi metotları üzerine yoğunlaştılar. Ganymed’i satarak elde ettikleri fon da bugün corona aşısına temel oluşturdu.
Almanya’da (ve dünyanın geri kalanında) devir dönem yükselen göçmen tersliğine karşın Türkiye kökenli iki bilim beşerinin dünyayı değiştirecek bir buluşa imza atması altı çizilmesi gereken bir öbür nokta olarak değerlendirildi.
Almanya Mainz’deki BionTech binası. REUTERS/Kai Pfaffenbach
Kanser araştırmalarına ağırlaşsa da BioNTech’in pandemiye karşı aşı geliştirme fikri yeni değildi. Uğur Şahin, iki yıl evvel (daha ortada Covid-19 yokken) Berlin’de bir konferansta bulaşıcı hastalıklar konusunda uzman bir oda dolusu beşere bir pandemi olması halinde mRNA teknolojisi ile buna karşı bir aşı geliştirebileceklerini anlatmıştı. BioNTech kanser araştırmalarına odaklanmış bir firmaydı. Piyasaya hiç eser sunmamışlardı. Covid-19 ortada yoktu.
‘HAYIR BU SEFER FARKLI…’
Covid-19 ile ilgili birinci okumasını Lancet isimli İngiliz bir medikal mecmuada 24 Ocak’ta yapan Şahin, 27 Ocak’ta grubunu toplayarak “Bu virüs ile ilgilenmemiz gerek. Bu bir insanlık görevi” demişti. Şahin bir yandan aşılar için devrimsel olacağını düşündüğü mRNA teknolojisini de test etmek istiyordu. Lancet’teki haberde virüsün Wuhan’da 6 kişilik bir aileye bulaştığı yazıyor, hastalığın bir pandemiye dönüşme olasılığından bahsedilmiyordu bile. Birtakım iş arkadaşları Şahin’in aşı çıkışından şad olmadı, daha evvelden planladıkları kayak tatillerine gitmek istiyorlardı. Mevzunun uzmanları ise bunun da daha evvelki salgınlar üzere gelip süreksiz olacağını söylüyordu. Ancak Uğur Şahin ısrar etti: “Hayır, bu kere farklı.”
Çabucak 400 çalışanını covid-19 aşısında çalışmak üzere görevlendirdi.
Onay çıktığında aşıyı birinci yaptıracak şahıslardan biri olacağını söyleyen Şahin, son gelişmeyi, “İnovasyon, bilim ve global iş birlik için bir zafer” diye tanımladı.
8 Kasım Pazar gecesi aşı ile ilgili dünyayı heyecanlandıran bilgileri aldıklarında evdeydiler. Hasret Hanım ve Uğur Beyefendi, Türk çayı demledi ve bu harikulade haberi kutladı.
Kaynaklar: The Financial Times, The Guardian, The New York Times, Business Insider, The Wall Street Journal, Bild, The Telegraph
Sözcü
