Merkez Bankası’nın (TCMB) eylülde 45,5 tonluk (yaklaşık bedeli 3 milyar dolar) yüklü altın satışı yaptığının ortaya çıkması, dünyada ve Türkiye’de yankılandı.
Sozcu.com.tr’nin Dünya Altın Konseyi’nin (WGC) üçüncü çeyrek raporu üzerinden ve TCMB datalarından teyit ederek dün kamuoyuna duyurduğu gelişmenin akabinde “TCMB neden altın sattı” soruları gündeme geldi.
UZMANLARA SORDUK
Biz de mevzuyu hem uzmanlara hem de mevzuya yakın kaynaklara sorduk.
Satışın nedeni ve düzeneği konusunda şimdi çok net bir bilgi olmasa da aldığımız karşılıklar, yurt içindeki yüksek altın talebine TCMB rezervleri kullanılarak karşılık verildiği istikametinde.
Durum, yurt içindeki yüksek dolar talebine verilen cevaba benziyor.
SATIŞIN NEDENİ YURT İÇİNDE YÜKSEK ALTIN TALEBİ
Sozcu.com.tr’ye konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bahse yakın kaynaklar, “Son devirde yurt içi altın talebinin yüksek olduğu periyotlarda bankalarla gerçekleştirilen altın alım-satım süreçleri, altın/TL ve altın/döviz swap süreçleri altın rezervinde değişimlere sebep olabiliyor” dedi.
Kaynaklar, “Merkez Bankası, altın tasarruflarını finans sistemine kazandırmak, yurt içi altın piyasasının gelişimine katkı sağlamak ve bankaların TL ve döviz likidite idarelerine dayanak olmak gayesiyle altın piyasasında değerli adımlar atmakta ve farklı piyasaları hayata geçirmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
BRÜT REZERV EYLÜLDE YATAY
Son 3 yılda altın rezervlerindeki artışa dair de konuşan kaynaklar, “TCMB, tıpkı vakitte rezerv idaresinde altını stratejik bir varlık olarak kabul eden yaklaşımı doğrultusunda piyasa şartlarının imkan verdiği ölçüde rezervlerini artırmayı hedeflemektedir” bilgisini paylaştı.
Eylülde net altın rezervi azalırken, bankaların zarurî karşılık olarak TCMB’de bulundurduğu altın ölçüsündeki artış nedeniyle brüt rezervde önemli bir değişim olmamıştı. Kaynaklar bu bahiste, “Uluslararası standarttaki altın rezervi 28 Ağustos tarihinde 690.5 ton düzeyinde iken 2 Ekim 2020 tarihi prestijiyle 692.9 ton olarak gerçekleşmiştir” dedi.
“ALTIN İTHALATINA FREN İÇİN REZERV KULLANILMIŞ OLABİLİR”
Milletlerarası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay da altın satışının mümkün nedenine ait sozcu.com.tr’ye çarpıcı bir açıklamada bulundu.
Kaynakların söylediği üzere yüksek altın talebine işaret eden Kubilay, “Son devirde inanç eksikliğine dayalı artan yastık altına kaçışın sonucu olarak nakdî olmayan altın ithalatının yeni rekorlar kırmasını önlemek emeliyle TCMB tarafından bankalar aracılığıyla piyasaya altın verilmiş olabilir” dedi.
“ARTAN FİZİKİ ALTIN TALEBİNE CEVAP İÇİN SATILMIŞ OLABİLİR”
Altın konusunda Türkiye’nin önde gelen uzmanlarından olan İstanbul Mücevherciler Kuyumcular ve Sarraflar Derneği Lider Yardımcısı Mehmet Ali Yıldırımtürk de sozcu.com.tr’ye mevzuyu kıymetlendirdi.
Yıldırımtürk de, yurt içinde yüksek altın talebine cevap vermek ve ithalat yerine talebin bir kısmını karşılamak üzere TCMB’nin Borsa İstanbul bünyesindeki altın borsası üzerinden satış yapmış olabileceğine işaret etti.
Mayıs ayında altın alımına yüzde 1’lik kambiyo vergisi getirilmesi sonrasında iç piyasada fiziki altına talebin arttığını hatırlatan Yıldırımtürk, fiziki altın gereksiniminin bir kısmının TCMB rezervlerinin satışı yoluyla da karşılanmış olabileceğini söyledi.
Yıldırımtürk, TCMB’nin faizleri artırması, mevduat faizlerinin yükselmesi, piyasada likiditenin azalması ve yüzde 1’lik verginin kaydi süreçler için yüzde 0,2’ye çekilmesiyle ekimde altın talebinin geçmiş aylara nazaran azaldığını lisana getirdi.
ALTIN İTHALATI AĞUSTOSTA REKOR KIRMIŞTI
TCMB datalarına nazaran, Türkiye’nin net altın ithalatı ağustosta 4 milyar 82 milyon dolarla rekor kırmıştı. Bu sayı eylülde 3,4 milyar dolara gerilese de tekrar de geçmiş ortalamalara nazaran epeyce yüksek seyretti.
2019’un birinci 9 ayında 6,9 milyar dolar olan Türkiye’nin altın ithalatı, 2020’nin tıpkı periyodunda ikiye katlanarak 18,5 milyar dolara fırladı.
PANDEMİDE ALTIN TALEBİ PATLADI
Türkiye, dünyada enflasyonun çift hanelerde olduğu az sayıdaki ülkeden biri. Enflasyonun yüksek olması, vatandaşları tasarruflarını korumak için dolar ve altına yönlendiriyor.
Pandemi devrinde TCMB faizinin ve TL mevduat faizlerinin enflasyonun 5-6 puan aşağısında kalması, yani eksi gerçek faiz uygulamasına tarihi bir kredi genişlemesi de eklenince, Türkiye’de dolara ve bilhassa de altına talep adeta patladı.
Vatandaşların hem yastık altı hem de bankalarda tuttukları altın ölçüsü bu yıl süratle arttı.
Yalnızca vatandaşlar değil, son yıllarda TCMB altın alımlarına sürat verirken, Hazine de altın cinsi borçlanmayı artırdı. Dolarizasyonun yanı sıra bir de “altınizasyon” gerçeği ortaya çıktı.
2017’de 85,9 ton, 2018’de 51,4 ton, 2019’da 159 ton altın alımı yapan ve 2019’da dünyada bu alanda birinci sırada olan TCMB, 2020’nin 9 aylık periyodunda de eylüldeki 45,5 tonluk satışa karşın toplamda 148,5 tonluk alımla tekrar dünyada birinci sırada.
Hazine’nin ise son 3 yılda altın cinsi borçlanması toplamda 200 tonu aştı.
Sözcü
