1800’lü yılların sonunda yayın hayatına başlayan ve dünyanın en esaslı gazetelerinden biri olan Financial Times, Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri ortasında son aylarda tırmanan tansiyon ile ilgili kapsamlı bir tahlil hazırladı.

Gazetenin Londra’da misyonlu muhabiri Andrew England, Ankara muhabiri Laura Pitel ve Dubai muhabiri Simeon Kerr imzalı kapsamlı tahlilde, “Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye’ye karşı: Bölgesel hasımlık Muhammed bin Zayid’i Erdoğan’ın karşısına çıkarıyor” başlığı kullanıldı. Gazetenin haberinde iki başkanın Libya’daki tansiyondan Katar’a uygulanan boykota kadar birçok bahiste karşı karşıya geldiğinin hatırlatıldığı makalede, “İki önder ortasındaki tansiyon kaynama noktasına yaklaşıyor” denildi.

Haberde Birleşik Arap Emirlikleri’nin İsrail ile olağanlaşma kararı sonrasında İran ve Türkiye’nin buna reaksiyon gösterdiği belirtilirken, “Tartışmaya açık bir biçimde en sert ve net reaksiyon yaklaşık 70 yıl evvel İsrail’i tanıyan birinci büyük Müslüman ülke olan Türkiye’den geldi. Erdoğan, Türkiye’nin BAE büyükelçisini çekmeyi gündeme getirdi. Son 18 ayda BAE, İran idaresiyle tansiyonu yumuşattı ancak bir düşmanla ortam sakinleşirken Birleşik Arap Emirlikleri’nin Türkiye ile olan hasımlığı farklı bir boyuta taşındı. Son 10 aydır karşılıklı suçlamalarla bölgedeki en büyük iki güç ve iki başkan ortasındaki rekabet Orta Doğu’nun en toksik düşmanlığı haline geldi. ABD’nin en yakın Arap müttefiki bir NATO üyesine karşıydı. Bu tansiyon Libya’daki iç savaştan, Doğu Akdeniz’e kadar birçok noktada kendini gösterdi” yorumu yapıldı.

Türkiye’nin Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Kurulu Lideri Fayiz es-Serrac’ı desteklediği hatırlatılırken Birleşik Arap Emirlikleri’nin General Hafter’i desteklediği belirtildi.

“ERDOĞAN İSLAM DÜNYASININ ÖNDERİ OLMAK İSTİYOR”

Birleşik Arap Emirlikleri’nin İsrail ile yakınlaşmasının ardındaki nedenlerden en az birinin Ankara’ya karşı ittifak kurmak olduğu belirtilirken Libya’da Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin dolaylı olarak karşı karşıya geldiği de aktarıldı. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Katar ile birlikte Körfez’de bir iştirak kurmayı amaçladığını ve Erdoğan’ın koloni kurma amacının olduğuna dair savları olduğunu yazan Financial Times, “Abu Dabi’deki inanışa nazaran varlıklı Katar parayı sağlarken Türkiye’de kas gücünü kullanmayı amaçlıyor. Erdoğan da kendisini Sünni Müslüman dünyasının başkanı olarak konumlandırmayı amaçlıyor” yorumunu yaptı.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkanı Pir Muhammed bin Zayid’in Türkiye’ye karşı Arapların önderliğini yaptığı yazılırken Birleşik Arap Emirlikleri’nin bölgede yalnız olmadığı da belirtildi. Libya’da Hafter’i destekleyenler ortasında Mısır ve Rusya’nın da olduğu belirtilirken geçen haftalarda Suudi Arabistan’ın Türk mallarına boykot uygulama kararı aldığı hatırlatıldı.

Financial Times’ın “The Big Read” olarak kategorilendirdiği makalede iki başkanın durumu Orta Doğu’daki dinamikler üzerinden paylaşıldı.

BAE 87 MİLYAR DOLAR ÖDEDİ

Financial Times’a konuşan üst seviye bir Suudi yetkili, “Eğer bölgedeki tehdit ögelerine bakarsanız Türkiye’nin çok süratli bir biçimde öne çıktığını görebilirsiniz. Onlar her yerde” yorumunu yaptı.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin 2011’deki Arap Baharı isyanları ile birlikte Orta Doğu ve Afrika’daki müttefiklerine on milyarlarca dolarlık yardım yaptığının hatırladığı makalede, “BAE yatırım ve ikili alakalarda Mısır, Pakistan, Etiyopya’nın da olduğu 8 ülkeye 2011’den beri en az 87.6 milyar dolar verdi. Lakin Pir Muhammed’in Birleşik Arap Emirlikleri’nin alanını genişletmeye çalıştığı müddette Erdoğan da Türkiye’nin tesirini faal olarak genişletmekle uğraşıyor” denildi.

Geçen yıl Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika’daki büyükelçiliklerinin sayısını evvelki 15 yılda 12’den 42’ye çıkardığını söylediğini hatırlatan Financial Times, Ankara’nın tesirinin BAE kıyılarına kadar uzandığını da vurguladı. Gazete, Türk ordusunun 2017’de Katar’daki askeri üsse gönderildiğini ve bunun önemli bir kriz yarattığını hatırlattı.

AKP’nin birinci yıllarında bölgede daha ölçülü bir yaklaşıma sahip olduğunun hatırlatıldığı makalede, “O devirde Türkiye hem Orta Doğu’nun içinden hem de dışından bölge için bir örnek model ülke olarak gösteriliyordu. Körfez hükümetleri ekonomik bağlarını güçlendirebilecekleri ve İran’a karşı müttefiklik edebilecekleri bir ülkenin geldiğini düşünüyorlardı. Lakin Müslüman Kardeşler başkanı Muhammed Mursi her şeyi değiştirdi” denildi. 2011’de Hüsnü Mübarek’in devrildiği protestoların akabinde yapılan birinci demokratik seçimlerde zaferini ilan eden Mursi’den sonra bağların değiştiği belirtildi.

Gazete Pir Muhammed bin Zayid ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın en son 2012’de bir ortaya geldiğini hatırlattı. (Arşiv fotoğrafı: Reuters)

TÜRK DİPLOMAT: PRENS ÜZEREYDİM

Financial Times’a konuşan ve 2000’li yıllarda Birleşik Arap Emirlikleri’nde vazifeli olan Türk bir diplomat, “O devirde prens üzereydim. Bütün toplantılara davetliydim ve bütün kapılar açılıyordu. Daha sonra biz Mısır’ın demokratik yollarla seçilmiş başkanı Mursi’yi destekleyince Abu Dabi’de paranoya başladı. Çok kızmışlardı” dedi.

Arap Baharı’nın Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Suudi Arabistan’ın Türkiye ile münasebetlerde tanımlayıcı bir an olduğunu yazan Financial Times, Pir Muhammed bin Zayid’in kimi limitleri olduğunu yazarak, eski bir batılı istihbarat yetkilisinin kelamlarına yer verdi. İsmini açıklamayan yetkili, “Emirliğin bölgedeki tesirinin en yüksek olduğu anı görüyoruz. Libya’da yaşananlar hoş bir örnek oldu. Birleşik Arap Emirliği’nin tek yapabildiği çek yazarak silah satışı yapmak. İki ülke ortasında yaşananlar bölgesel bir rekabetten fazla Abu Dabi’nin Türkiye’yi amaç almasıdır. Pir Muhammed bin Zayid’in karşısına çok önemli sıkıntılar çıkacak. Türkiye’yi alt edebilmesi için Amerikalılar da dahil olmak üzere müttefik arayışında. Bu sebeple Türkiye’yi İran’la birebir cümlede kullanıyor lakin ben bunun işe yarayacağını sanmıyorum” dedi.

Öte yandan Birleşik Arap Emirlikleri’nin mevcut ilgilerini de geliştirmeye başladığını aktaran Financial Times, son periyotta Türkiye ile Doğu Akdeniz’de tansiyon yaşayan Yunanistan ile olan mevcut münasebetlerini geliştirmek için adım attığını yazdı. Gazete Erdoğan ile Pir Muhammed’in 2012’den beri resmi olarak toplantı yapmadığını hatırlatırken, “Şeyh Muhammed bin Zayid, Şubat ayında Yunanistan Başbakanı Miçotakis’i ağırladı ve iki başkan en az 3 sefer telefon ile görüştü. Pir Muhammed, Fransız Cumhurbaşkanı Macron ile de görüştü” denildi.

Sözcü