Corona virüsle çabada ikinci dalga ile karşı karşıyayız. Yaz aylarında denetim altına alınan virüs sonbaharın gelmesiyle birlikte yine taarruza geçti. Avrupa’da birçok ülke Türkiye üzere ikinci dalgadan nasibini almış durumda. Haziran başında ‘Deep Knowledge Group’ isimli konsorsiyumun yaptığı “en inançlı ülkeler” sıralamasında birinci üçte yer alan Almanya ve İsviçre de ikinci dalganın tesirinde. Ekim ayında Almanya’da 24 saat içinde 11 bin 287 bireyde corona virüs hadisesi tespit edildi. Ülkede bir milyon kişi başına düşen olay sayısı 5 bin 415. Bu sayı Türkiye’nin (4 bin 377) üzerinde. İsviçre ise bir milyon kişi başına düşen olay sayısında 14 bini gördü. Dünyada bu sayı bugün itibariyle 5 bin 596. Avrupa’da corona virüs çabasıyla fark yaratan ülkelerin başında ise Finlandiya geliyor.

FİNLANDİYA CORONA VİRÜSÜ NASIL DENETİM ALTINDA TUTUYOR?

Finlandiya’nın corona virüste ikinci dalgayı yönetmek konusunda Avrupa’nın en başarılı ülkesi olduğunu görüyoruz. Dünya basınında eğitim ve teknoloji alanındaki olumlu haberlerle karşımıza çıkan Finlandiya, pandemi devrinde de örnek oluyor. Ülkede bir milyon kişi başına düşen hadise sayısı 2 bin 708. Bir vakitler Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri okullarda tarihinin okutulmasını tavsiye ettiği Finlandiya, örnek olacak bir çizgide çabasını sürdürüyor. Bakalım ‘Beyaz Zambaklar Ülkesinde’ neler oluyor?

Finlandiya Avrupa’da en düşük enfeksiyon oranına sahip ve iktisadı öteki ülkelerin ekonomilerinden daha iyi durumda. Finlandiya’da komşusu İsveç’in dörtte biri oranında hadise sayısı tespit edildi. İktisadı ise 2020’nin birinci yarısında daha az daraldı. Uzmanlar Finlandiya’nın pandemiyi denetim altına almak için Uusimaa bölgesinin süratle kapatılması kararının en başarılı yaklaşımlardan biri olduğunu söylüyor. 15 Nisan’dan itibaren kısıtlamalar kaldırılmaya başlansa da kademeli olarak kaldırılmasına bilhassa dikkat edilmişti.

Finlandiya Toplumsal Demokrat Partisi’nden Sanna Marin, vazifeye geldikten sırf üç ay sonra Covid-19 pandemisi patlak verdi. Finlandiya’da genç siyasetçinin salgını iyi yönetmesinden ötürü oy oranını yüzde 3 artırdığı konuşuluyor.

ESASLI BİR GELENEĞİN SONUCU

Financial Times’a konuşan, Tampere Üniversitesi’nden epidemiyoloji uzmanı Prof. Pekka Nuorti, Finlandiya’yı öbür Avrupa ülkelerinden ayıran en değerli faktörü şöyle açıklıyor: “Finlandiya ile başka tüm Avrupa ülkeleri ortasındaki 1939-1940 Kış Savaşı sırasında Sovyetler Birliği’ne karşı kolektif tecrübeden doğan büyük bir ayrım var. Finlandiya’nın en değerli farkı, ulusal acil durumlarda nasıl hareket edileceğine odaklanması ve hazırlıklı olmasıdır.”

FİNLİLERİN STOKLARI FARK YARATTI

Finlandiya’da acil tıbbi ve hami ekipman stokları bulunuyor. Üstelik bu tedbirlere İkinci Dünya Savaşı’ndan beri hiç gereksinim duyulmadı. Salgının başlangıcında Avrupa ülkelerinde maske krizi kelam konusu olmuş fakat Finlandiya maske konusunda hiçbir meşakkatleri olmadığını açıklamıştı. 5 Nisan’da New York Times’ta yayınlanan bir haber bu mevzuya dikkat çekiyordu. Haberin girişi şöyleydi: “Finliler, komşularının tersine Soğuk Savaş’tan sonra stok yapmayı asla bırakmadı. Artık Finlandiya, Covid-19 çağında kıskanılacak bir tıbbi ve hayatta kalma ekipmanına sahip.”

Daha evvelden dünya basınında bilhassa eğitim ve teknoloji alanında ön plana çıkan Finlandiya, bu sefer Covid-19 çağında maske stoklarıyla fark yaratıyordu. Değerli bir esirgeyici ekipman stokunun üzerinde oturan Finliler, yalnızca İskandinav komşularını değil, bir çok Avrupa ülkesini de gölgede bıraktı. Finlandiya’nın bu stokları sadece tıbbi materyalleri değil, petrol, tahıl, tarım aletleri ve cephane yapmak için kullanılan hammaddeleri de içeriyor. Salgının birinci günlerinde bu maskelerin kullanıldığı biliniyor.

“ONLAR HER VAKİT HAZIRDIR”

Norveç, İsveç ve Danimarka’nın da Soğuk Savaş devrinde büyük ölçüde tıbbi ve askeri teçhizat, yakıt ve besin stokları topladığı biliniyor. Lakin daha sonra bu stokları büyük oranda terk etmişlerdi. Finlandiya ise hem pandemiye hem de mümkün bir savaşa hazır. Finlilerin bu durumu hem ulusal stoklara ışık tutuyor, hem de başka İskandinav uluslarının savunmasızlığını ortaya koyuyor. Norveç Savunma Etütleri Enstitüsü’nden Magnus Hakenstad, “Finlandiya, İskandinavların hazırlıklı ülkesidir ve büyük bir felakete yahut III. Dünya Savaşı’na her vakit hazırdır” sözünü kullanıyor.

Birkaç yıl evvel Finlandiya’daki hazırlık durumunu gözden geçiren İsveç devlet epidemiyoloğu Anders Tegnell şunları söylüyor: “Hazırlık seviyeleri, hayal bile edebileceğimiz her şeyin çok ötesinde. Olağan Rusya üzere bir komşunuz varsa ve onlarla savaştıysanız bu çok olağan.”

Finli bir bayan metroda.

TOPLUMSAL TEMAS ÇOK KISA MÜDDETTE AZALDI

Uzmanların Finlandiya hakkındaki görüşlerine baktığımızda hazırlıklı olmanın ‘hem pratik hem de psikolojik’ bir tesiri olduğunu görüyoruz. Prof. Pekka Nuorti, Finlandiya’nın bunun da ötesine geçtiğini belirtiyor: “Finlandiya’nın krizlere reaksiyon verme konusunda çok esaslı bir geleneği var ve beşerler bir kriz olduğunda bir ortaya gelme eğiliminde. Kısıtlamalar uygulandığında dikkat cazip olan şey, nüfus davranışındaki değişikliklerdi. Çok kısa bir vakitte beşerler ortasındaki toplumsal temasta dörtte üçlük bir azalma oldu.”

Pekka Nuorti, bir pandeminin bütün bir toplumun işleyişi ve tertibi açısından ayna vazifesi gördüğünü söylüyor. Finlandiya bu hususta son derece başarılı gözüküyor. Doğal nüfus ve yüz ölçümü faktörünün de altını çizmekte yarar var. Finlandiya’da Türkiye’deki üzere sokağa çıkma yasağı uygulanmadı zira buna gerek kalmadı. Finlandiya’da yaşayan insanların aktardıklarına nazaran; toplu taşıma araçlarına istek son derece azaldı. Birçok kişi meskenden çalışıyor. İnsanların dışarı çıkmasına yönelik rastgele bir kısıtlamaya gidilmedi. Finlandiya’da kişi başına düşen alanın fazlalığı da buna gerek kalmamasının nedeni olarak gösteriliyor. Ülkenin yüz ölçümü neredeyse Türkiye’nin yarısı kadar. Buna karşılık nüfusu 5.5 milyon, yani Türkiye nüfusunun on beşte birine tekabül ediyor. Alan geniş ve yoğunluk oluşmuyor. Akdeniz beşerinin bilakis daha aralıklı beşerler oldukları da biliniyor.

İKİNCİ DALGADAN ONLAR DA ETKİLENDİ

İkinci dalgadan Finlandiya da etkilendi. Kişi başına düşen hadiseler, Mayıs ortasından bu yana en yüksek düzeyde ve son devirde günlük olay sayısı 200-300 ortasında seyrediyor. Fakat yeniden de başka Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında çok daha iyi durumdalar. Dünyada bir milyon kişi başına düşen hadise sayısı 5 bin 596. Finlandiya’da ise bu sayı 2 bin 708. Yani yarısı kadar. Avrupa’nın genelinde ise durum pek iyi görünmüyor.

GENÇ BAŞBAKANIN OLUMLU TESİRİ

Helsinki Üniversitesi’nde İskandinav araştırmalarında doçent olan Johan Strang, başarıyı tanım ederken Başbakan Sanna Marin’in tavrına da dikkat çekiyor: “Başbakan Sanna Marin, kimsenin sorgulamasına gerek kalmadan epeyce sert tedbirler uygulayabildi. Üstelik bunu yaparken çok sakindi. Finlandiya ise pandemiye İsveç’ten daha hazırlıklıydı.”

Buradaki sert tedbir, başşehir Helsinki’nin de dahil olduğu bölgenin kapatılması ve insanların birkaç hafta boyunca sonlara girip çıkmalarının engellemesiydi. Finlandiya yurt dışından gelen ziyaretçiler için ‘karantinadan kaçınmak’ manasında Avrupa’da en katı kriterlere sahipti. Johan Strang, hudutlu tutulan mahallî ve bölgesel kısıtlamalar ve artan maske kullanımıyla birlikte ikinci dalganın tesirini azaltacaklarını umuyor.

Sözcü