Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loloğlu, ABD seçimlerini Türkiye açısından kıymetlendirerek, adayların artıları ve eksilerinin neler olduğunu SÖZCÜ’ye anlattı. Kelamlarına “Kim seçilirse seçilirsin Türkiye açısından olumlu, iç açıcı bir gelişme olmayacak” diyerek kelamlarına başlayan Loloğlu, Joe Biden’in Amerikan siyasetinde 50 yıldan uzun müddettir tesirli olduğunu belirterek sorularımıza şöyle karşılık verdi:
1-Biden’ın kelamda Ermeni soykırımı noktasındaki duruşu nedir?
Biden’in siyasi sicili Türkiye açısından nettir. Biden, Ermeni soykırımı tezlerine siyasi hayatının başından beri dayanak veren, sahip çıkan bir siyasetçi. Görüşlerinde değişiklik beklemek mümkün değil.
2-Biden’ın Doğu Akdeniz konusunda durumu nedir?
Geldiği eyalette önemli bir Ermeni Rum azınlığı var. Türk-Yunan mevzularında Kıbrıs konusunda Yunan görüşlerine sahip çıkmıştır. Doğu Akdeniz konusunda da yeniden Türkiye aksisi görüşlerde bulunmuştur.
ABD’nin geçmişte, satmak istediği, satmaya kalkıştığı yahut sattığı silahlar konusunda daima zahmetler çıkarmıştır. Son olarak da Azerbaycan-Ermenistan konusunda Türkiye’nin duruşunu eleştirmiştir. Seçim kampanyaları devrinde örneğin Obama da Ermenistan’ın tezlerine sahip çıkmış lakin adaylığı periyodunda bu noktada Ermeni lobisinin istediği adımları atmamıştır. Ben bunu durumun Biden için geçerli olacağını düşünmüyorum, kesin bir sicili var.
77 yaşında olan Joe Biden’ın yaşı sık sık seçim tartışmalarında gündeme geliyor./Fotoğraf: Depo Photos
3-Suriyeli Kürtler noktasında ne düşünüyor?
Lider seçildiği takdirde ki ben bunu Türkiye açısından olumsuz bir haber olarak görüyorum. Türkiye açısından değil de ABD’nin milletlerarası siyaseti bakımından Trump’a nazaran daha yapan bir iletiler izleyeceğini düşünüyorum.
Trump’ın Suriye’den asker çekmesini Suriyeli Kürtlere ihanet olarak isimlendirdi. Suriye ve Irak’ın toprak bütünlüğü konusunda Biden’ın görüşleri itibariyle Türkiye’nin tasa duyması gereken ögeler var.
4-Biden’ın geçmişte Türkiye ile çalışmasının avantajı neler?
Önderlerin birbirini tanıması her vakit avantajdır fakat bunu hakikat gayelerle değerlendirildiği takdirde. Biden, tanışmış olduğu Erdoğan hakkında nasıl bir kıymetlendirme yapar bunu şu an bilemeyiz ancak Biden’in Türkiye hakkındaki değerlendirmeleri olumsuz.
Daha evvel Erdoğan’la hem ABD’de hem Türkiye’de ABD Lider Yardımcısı sıfatı ile tekraren görüşen Biden, 31 Mart 2016’da ‘Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne katılmak için Washington’da bulunan Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmişti. Fotoğraf: Sözcü
5-Trump kalırsa bizim için ne olur?
Trump ile Erdoğan ortasındaki yakın münasebet birinci aklımıza geliyor. Bu alaka Trump’ı Türkiye ile ilgili bahislerde daha faydalı bir aday çıkarımına getiriyor birden fazla insanı. Bu kısmen yanlışsız. Bu düzeyde bir kanalın açık olması karşılıklı olarak gerçek değerlendirildiğinde elbette ki değerli. Golf oynarken bile Erdoğan’dan telefon geldiğinde arayıp konuşuyor.
Emekli Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu (sağda) ve Emekli Paris Büyükelçisi Uluç Özülker
6-Trump devrinde Türkiye ne kazandı?
2016’da seçilen Trump ile bugünkü Trump’a baktığımızda, ABD ile bağlantılarında ikili ve bölgesel bahislerde hiçbir husus Türkiye’nin istediği biçimde sonuçlandırılmamıştır. Ekonomik, siyasi ve Suriye konusunda Türkiye istediği takviyesi Amerika’dan alamamış ve üstelik S-400’ler nedeniyle bekleyen bir sürü yaptırım var. Bunlar daha Trump’ın önüne gelmiş değil, geldiğinde veto eder mi bunlar tartışılır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Krallık’ın başşehri Londra’da düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu temasları kapsamında, ABD Lideri Donald Trump ile bir ortaya geldi. Fotoğraf: Depo Photos
7-Trump bir devir daha misyonda kalırsa Türkiye’yi neler bekler?
Türkiye-ABD bağlarında mesela Trump idaresinin Suriye’de PKK-PYD ve YPG’ye verdiği dayanak, Pompeo’nun Doğu Akdeniz konusunda Kıbrıs Rum kesitinin yanında yer alması üzere gelişmeler yaşandı. Bunları görmek lazım.
Amerika’nın, örneğin tutuklu papazın hür bırakılması isteği sonuçlanmıştır. Trump’ın, “Türkiye’yi ekonomik olarak yaptırımlarla mahvederim” halinde bir açıklaması da var. Erdoğan’a mektup göndermesi de Trump’ın Türkiye içinde ve dışında hiçbir formda öngörülemeyecek bir pozisyonda olduğu ve seçildiği takdirde Türkiye ile ilgilerin çok belgisiz fakat risk potansiyeli yüksek bir periyoda gireceğini söyleyebiliriz. Trump ne yapacağı belirli olmayan bir başkan.
‘TRUMP KAZANSA DAHİ…’
ABD seçimleri konusunda sozcu.com.tr‘nin sorularını yanıtlayan bir başka tecrübeli isim de Emekli Paris Büyükelçisi Uluç Özülker’di. ABD Senatosu’ndaki aritmetiğe dikkat çeken Özülker, seçimin Türkiye’ye tesirlerine dair yönelttiğimiz soruları şöyle yanıtladı:
8-Kim kazanırsa Türkiye’nin faydasına olur?
Kim kazanırsa kazansın Türkiye Amerika bağlarını sıkıntı günler bekliyor. 2 seçim birden yapılacak. Trump kazansa dahi bugünkünden daha sert bir muhalefet ile karşı karşıya kalabilir. 3-4 senatörü kaybettiği anda Trump kazansa da zorlanacak. Trump ‘Erdoğan ile anlaşabiliyorum’ dedi. Bu tıpkı vakitte demokratlara Türkiye üzerinden Trump’ı köşeye sıkıştırma siyaseti gütme kanısını de verdi.
Biden’e gelince çok net olarak tavrını ortaya koydu. Birincisi, ‘Türkiye bana siyaset olarak karşı çıkar noktaya geldi ve biat üzerine inşa edilmiş eski ilgilerimi devam ettireceğim’ dedi. İkinci olarak da Batı dünyası ile Türkiye ortasındaki ilgiler zati gergin. Etrafımızda 6 tane ateş yumağı var. Ege, Doğu Akdeniz, Suriye, Irak, Libya ve buna artık Azerbaycan-Ermenistan problemi eklenmekte. ABD’de daha pasif bir siyaset güdülürken, kim çıkarsa çıksın işler rayına oturduktan sonra, Türkiye’yi baskı altına alacakları kesinlikle. Trump’ın Senato’da çoğunluğu elinde tutma muhtaçlığı var. Biden pasif şahsiyet lakin etrafı Türkiye konusunda çok şahin. Kolay bir periyoda gitmiyoruz. Amerika her vakit olduğu üzere yeniden Amerika’dır.
9-ABD Türkiye münasebetleri seçim sonrası değişir mi?
Değişmeyecektir daha da berbat hale gelecektir. Türkiye – Amerika ilgileri şu anda hastalıklıdır. İki adayın da ortaya koyduğu siyaset ve vaatlere bakınca da düzeleceğine dair bir emare yok. Tek kuralı var düzelmenin. Amerika’nın dümen suyuna girecek bir Türkiye. Bence giremez. Biat etmezsen seninle uğraşırım siyaseti var Amerika’’nın. Şunu da belirtelim ki Amerika geri gidiyor ve hırçınlaşacak. Daima ötekini hatalı görüyor ve herkesi ötekileştiriyor.
Sözcü
