Halil ATAŞ
Müslüm KONUTÇU
4 soru-4 yanıt: Süt fiyatları neden zamlandı?
Türkiye’de temel besin hususlarında yaşanan fiyat artışları alışverişe çıkan insanları iyiden iyiye bunaltmaya başladı. Yumurtanın tanesi 1 lirayı aşarken bir kutu sütün fiyatının süpermarketlerde 7-8 TL bandına gelmesi hiç iyiye işaret değil. Evvel resmi TÜİK sayılarına nazaran bir litre sütün farklı marketlerden fiyat örnekleri alınarak hesaplamış haline bakalım:
Üstteki grafikten de anlaşılacağı üzere son 11 yılda bir litre sütün fiyatında %186 artış yaşanmış. Son 5 yıla sütün fiyatında yaşanan artış ise %77. Resmi sayılara nazaran geçen yıl evvelki yıla nazaran sütün fiyatı yaklaşık yüzde 2 artmış.
Peynir, yoğurt üzere pek çok mandıra eserini de ilgilendiren süt fiyatları neden bu kadar artıyor. Artışın sebebi kim? Süt daha ne kadar zamlanacak? Sorularımızı, Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Lideri Tevfik Keskin, Balıkesir Süt Üreticileri Birliği Lideri Cihat Şimşek ve Balıkesir Sındırgı Süt Üreticileri Birliği Lideri Veteriner Doktor İbrahim Gökçe yanıtladı.
1-Süt fiyatları 2020 başından bu yana ne kadar zamlandı?
KESKİN: 2020 yılında üreticiden alınan sütün litresi 2 lira 30 kuruştu, geçtiğimiz günlerde 2 lira 80 kuruşa çıkartıldı. Buna ek olarak da 20 kuruş destekleme veriliyor. Bununla birlikte sütün litresi üreticiden 3 liraya alınıyor. Şu an süt fiyatlarına 2020 yılından bu yana yaklaşık yüzde 25 oranında bir artırım yapıldı diyebiliriz.
GÖKÇE: -2020 yılının 6 ayında Hazine Bakanlığı’nın enflasyonu arttıracağı savı ile süt fiyatları güncellenmiştir. Elektriğe, mazota, yeme gübreye yapılan artırım oranlarında her 6 ayda bir sütün fiyatı güncellenmelidir.
‘ENFLASYON HERKESİN HAYATINA DOKUNUYOR’
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da geçen günlerde hayat pahalılığına ait açıklama yaparak, ‘Ekonomide bu sene temel amaçlarımızdan birisi fiyat istikrarını sağlamak olacaktır enflasyon bu ülkede yaşanan her bir ferdin hayatına dokunuyor. Biz enflasyonu yüzde 30’lar civarında tek hanelere düşürmüş bir idare olarak faiz oranının yüzde 63 olduğu bu türlü bir devirde 4,6’ya enflasyonu da 6,4’e düşürdüğümüz devrini biz yaşadık boşuna konuşmuyorum. Yüksek faize karşı olduğunu söylemem boşuna değil’ sözlerini kullanmıştı.
2-Süt fiyatları marketlerde 7-8 lira etiketleri görüyor. Süt fiyatlarındaki bilhassa son bir ayda yaşanan fiyat artışının nedenleri neler?
KESKİN: Süt fiyatları şu an marketlerde 7-8 liraya kadar yükseldi. Burada üreticinin fiyat yükseltmesi üzere bir durum kelam konusu değil. Besin Komitesinde alınan kararla birlikte 2 lira 30 kuruş olan fiyat desteklemeyle birlikte 3 lira oldu. Marketlerdeki süt fiyatlarındaki artışın üretici ile bir ilgisinin olmadığının bilinmesini istiyoruz.
GÖKÇE: Süte artırım Aralık ayında açıklandı. Son devirde fabrikalar süt ve süt eserlerine yüzde 20- 30’a varan artırım yaptı. Fabrikalar süte yapılan artırımı elektrik, mazot, taban fiyata yapılan artırımı mazeret ederek ve zincir marketlerin uzun vadeli çeklerini, pandemideki süt eserlerine olan talepten ötürü artırım yapmıştır.
ŞİMŞEK: Market fiyatlarının yüksek olması üreticinin kabahati değildir. Üreticiye yansıyan artış belirlidir, artışın sebebine girdi maliyetlerinin haddinden fazla yükselmesidir.
3-Süt üreticisi hangi sıkıntıları yaşıyor?
GÖKÇE: Girdi maliyetlerinin çok yüksek olması (elektrik mazot gübre ve bilhassa kaba ve kesif yemlerin fiyat artışı) üreticinin en büyük sorunu. Süt fiyatlarının düşük olması, yapılan fiyat artışlarının yetersiz olması üreticinin problemlerinin başında geliyor.
ŞİMŞEK: Süt üreticisinin en büyük kaygısı girdi maliyetlerinin daima artması ve girdi maliyetlerini oluşturan ögelerin başında gelen ve en büyük dilimi oluşturan yem fiyatlarının denetimsiz artışlarının yanı sıra denetimsizliğidir.
KESKİN: Süt üreticimizin şu an da yaşadığı en değerli sorun yem fiyatları. Şu an dolar kurunun aşağı istikametli hareketinin akabinde yem fiyatları biraz gerilese de istediğimiz düzeye gelmedi. Üretici 1 litre sütle 1 kilo 300 gram yem alabilmeli.
‘YEM FİYATLARI NEDEN ARTIYOR’
CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal geçen ay SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada yem fiyatlarındaki artış için şu kelamları kullanmıştı: Bugün dünyada yem hammaddeleri fiyatları artıyor. Kurdaki artış, son bir yılda yumurta yem fiyatının yüzde 57 artmasına neden oldu. Maliyetler arttı, üretici ziyanını karşılamak için ihracata yöneldi.
4-Süt fiyatlarının akabinde satışlar nasıl etkilendi?
KESKİN: Şu an üreticilerimize önemli bir süt talebi var. İster istemez bu marketlerdeki süt fiyatları tüketiciyi etkileyecektir. Birinci başta tüketimi ve satışları etkileyecektir. Burada endüstrici ve marketlerin fahiş fiyat artışına gitmemesi lazım. Üreticiden alınan sütün fiyatı ve tüketiciye giden süt fiyatı ortada. Bu yüzden yetkililerin bu fiyat farkına ait önemli kontroller alması gerekiyor.
GÖKÇE: Süt eserlerinin satışında fiyat artışlarından ötürü biraz azalma oldu.
ŞİMŞEK: Çiğ süt fiyatlarının artışı, çiğ süt satışlarını etkilememiştir. Hali hazırda şu an çiğ süte alıcıları tarafından talep yüksektir.
Sözcü
