WSJ muhabiri Jon Sindreu’nun yazdığı “Türkiye’nin Merkez Bankası yanlış sıra dışı politikayı uyguluyor” başlıklı tahlilde, faizleri düşürerek enflasyonun aşağı çekilmesi istikametindeki görüşün Türkiye açısından ne kadar uygulanabilir bir siyaset olduğu mercek altına alındı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cuma akşamı sürpriz bir kararla Naci Ağbal’ı Merkez Bankası Başkanlığı misyonundan alarak, yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nu atadı. Bu karar, Türk varlıklarına satış getirdi ve lira, dolar karşısında yüzde 8’in üzerinde bedel kaybetti.
BBC Türkçe’de yer alan habere nazaran analistler, Ağbal’ın misyon yaptığı müddette faizlerin yüzde 10,25’ten yüzde 19’a kadar yükseltildiği sıkı para siyasetinde değişikliğe gidileceğine dair telaşların lira üzerinde baskı oluşturduğunu söylüyor. Erdoğan, iktisat dünyasında genel kabul gören görüşün bilakis, enflasyonun aşağı çekilmesi için faizlerin düşürülmesi gerektiğini savunuyor.
WSJ’deki tahlilde, dünya genelinde büyümenin yavaş, enflasyonun yüksek olduğu durumlarda etkisiz kaldığı görülen para siyaseti bağımsızlığının ehemmiyetinin “olduğundan fazla abartıldığı” ve son periyotta yatırımcıların hükümetler ile merkez bankaları ortasında uyum sağlanmasının avantajlarını görmeye başladıkları belirtildi.
‘FAİZ İNDİRİMLERİ MÜMKÜNLÜK DAHİLİNDE”
Lakin bu durumun Türkiye açısından çok da geçerli olmayabileceği yorumu yapıldı ve şu sözlere yer verildi:
“Türkiye’nin sorunu, Merkez Bankası’nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın denetimi altında olmasından çok, Erdoğan’ın bu denetimi berbata kullanmasından kaynaklanıyor.
“Faizlerin artırılmasının enflasyonu dizginleyeceği istikametindeki genel görüş birliğinin tersine Erdoğan, faizlerin artırılmasının şirketlerin borçlanma maliyetlerini artıracağına inanıyor.
Muhtemelen Ağbal’ı da bu yüzden misyondan aldı. Kavcıoğlu’nun yazdığı köşe yazılarında Erdoğan ile birebir görüşte olduğu görülüyor ve faizleri indirmeye başlaması mümkünlük dahilinde.”
Tahlilde, Batılı ülkelerde faizlerle enflasyon ortasında teoride kurulan bağın pratikte çok da güçlü olmayabileceği fakat kur şoklarının görüldüğü gelişmekte olan ülkeler için durumun farklı olduğu öne sürüldü.
Sindreu, gelişmekte olan ülkelerde para ünitesinin bedel kaybetmesinin ithal malların maliyetini artırdığını ve bu nedenle de merkez bankalarının odaklandığı mevzunun da para ünitesinin kıymeti olduğunu yazdı.
‘REZERVLER EKSİ 20 MİLYAR DOLARDA’
Sindreu, “Para ünitesini güçlendirmek için de en kıymetli araç faizlerin artırılması. Ekonomistlerin de yine değerlendirmeye başladığı üzere kur çıpası ve sermaye denetimleri üzere daha az klâsik siyasetler da yardımcı olabilir. Fakat bunun için bu siyasetlerin dengeli bir formda uygulanması gerekiyor. Türkiye, bu stil siyasetleri uzun vadeli bir kur stratejisinin modülünden fazla, piyasalardaki paniği bastırmak için kaotik bir biçimde kullandı” dedi.
Tahlilde, Türkiye’nin döviz rezervlerinin eksiye düştüğü değerlendirmesine de yer verildi.
Merkez Bankası’nın kasım ayında faiz artırımlarına başlamadan evvel rezervlerden ayda ortalama 4 milyar dolarlık döviz satışı yapıldığını yazan Sindreu, Türkiye’nin swap süreçleri çıkartıldığında net rezervlerinin eksi 20 milyar dolar seviyesinde olduğunu aktardı.
Ekonomistler ve muhalefet, 2018 yılındaki kur krizinden bu yana Türkiye’nin döviz kurunu aşağıda tutmak için rezervlerinden satış gerçekleştirdiğini öne sürüyor. Son olarak, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından Türkiye’nin rezervlerinin eski 47 milyar dolara gerilediği öne sürüldü.
Erdoğan ise bu savları reddetti ve rezervlerin 95 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyledi.
Lakin Erdoğan, eldeki rezervlerin kıymetli bir kısmının “ekonomik tuzaklarla çaba ederken salgın mazeretiyle yeni bir finansal dalgalanma oluşturmak isteyenlere” karşı kullanıldığını belirtti.
Sözcü
