Yaklaşık 200 milyon hadise ve 4.2 milyon vefat sayısına ulaşan Covid-19 pandemisine neden olan SARS-Cov-2 (coronavirüs) her geçen gün ortaya çıkan yeni varyantlarıyla, insanlığı önemli manada tehdit ediyor. Coronavirüsün ne vakit sönümleneceği hala bilinmezken, güzelleşen hastalarda belirtilerin uzun mühlet devam etmesi de başka bir sorun teşkil ediyor… Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, ‘Uzun Covid’ (Long Covid) ile ilgili araştırmaları ve bu devirde yaşanabilecek riskleri şöyle anlattı…
Prof. Dr. Barbaros Çetin
200’DEN FAZLA BELİRTİ TESPİT EDİLDİ
Yeni koronavirüs salgınının başlangıcından 1 yıl sonra, Covid-19 geçirmiş birçok hastanın güzelleşmesine karşın, aylar sonra bile birtakım semptomlarının kaybolmaması “Uzun Covid” olarak isimlendirildi. Uzun periyodik Covid-19’dan etkilenen şahıslarla ilgili şimdiye kadar yapılan en büyük memleketler arası araştırmada, 200’den fazla belirti tespit edildi. Bilim adamları bir çalışmada, beyin sisi, hafıza kaybı, yorgunluk, taşikardi, nefes darlığı, cinsel fonksiyon bozukluğu ve eklem ağrılarına kadar sayısız semptomun bedenin 9 organ sistemini kapsadığını ve semptomların en az 6 ay boyunca tesirini yitirmediğini tespit etti. Yeni koronavirüs ile enfekte olduktan 16 ay sonra hâlâ semptomlar yaşayan hastalara da rastlandı. Bu nedenle, “Uzun Covid Klinikleri” kurulmalı ve ülkeler çapında yaygınlaştırılmalı.
ÇOK KIYMETLİ YENİ BİR DELİL
Bir öbür araştırmada Covid-19’un akut sonrası periyotta beyaz kan hücrelerinde (CD16+Monositler) SARS-CoV-2 S1 proteininin enfeksiyondan 15 ay sonrasında bile kalıcılığı tespit edildi. 26 ‘Uzun Covid’ hastasının 19’unda (yüzde 73) SARS-CoV-2 S1 proteini içeren hücrelerin farklı alt popülasyonları ve 11 şiddetli Covid-19 hastasının 10’unda (yüzde 91) S1 proteini tespit edildi. Akut periyot sonrasında birtakım bilinmeyenler olsa da, birçok bilgi potansiyel bir sistem olarak SARS-CoV-2’nin dokulardaki kalıcı tesirlerine işaret ediyor…
TAŞİKARDİ TARAMASI YAPILMALI
Amerika Ulusal Sıhhat Enstitüleri’nin otonom Tıp Kısmı Lideri Dr. David Goldstein ve grubunun araştırmalarına nazaran, virüs testi negatif çıktıktan sonra aylarca iyileşemeyen ‘Uzun Covid’ hastalarının birçoğu, terleme, titreme, baş dönmesi ve çarpıntıyla kendini gösteren Postural Ortostatik Taşikardi Sendromu (POTS) ve Kronik Yorgunluk Sendromu (CFS) semptomlarından muzdaripti. Bu hastalarda bilhassa kalp suratı, kan basıncı ve kan akışına yardımcı olan damar kasılmaları üzere istemsiz fonksiyonları denetim eden bir otonom hudut sistemi bozukluğu olan tipik POST belirtileri görüldü. 25 yıldır POTS ve CFS hastalarını tedavi eden John Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Peter S.Rowe da, bu mevzuda uzman olan her tabibin ‘Uzun Covid’ hastalarında hayati kıymeti olan POTS sendromuna rastladıklarını söz etti ve hastalarda tarama yapılması gerektiğini belirtti.
Sözcü
