Türkiye iktisadı corona virüsü pandemisinin gölgesinde geçen 2020 yılında yüzde 1.8 büyüdü. 2020’nin son çeyreğinde ise büyüme yüzde 5.9 ile yüzde 7 düzeyinde olan beklentilerin altında kaldı. 2019 yılında 9 bin 127 dolar olan kişi başı ulusal gelir 2020 yılında 8 bin 599 dolara geriledi ve üst üste yedinci yılda da düşüş gösterdi. Büyüme sayılarını sozcu.com.tr’ye pahalandıran uzmanlar kredi tesirine vurgu yaptı.
DOÇ. DR. DEMİREL: BÜYÜME KREDİ GENİŞLEMESİNE DAYALI
Yalova Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Baki Demirel büyüme sayılarını sozcu.com.tr’ye kıymetlendirdi.
Ekonomik büyümenin iyi bir şey olduğunu fakat gelir dağılımındaki dengeyi ve istihdamı artırması gerektiğini belirten Demirel, “Türkiye’nin büyümesi kredi genişlemesine dayalı. Bunun da ardında tüketim ve inşaata dayalı bir model var. Bu büyüme yüksek cari açığa ve enflasyona neden olduğu için yaz aylarında kur şokuna neden oldu. Büyüme sonrası sıkı para siyasetine dönülüyorsa ekonomik büyümenin kompozisyonunun makroekonomik istikrarı tesis edici formda olmadığı açık.” dedi.
Yalova Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Baki Demirel
“KALKINMA YARATICI REFAH ARTIRICI DEĞİL”
İstihdam yaratmayan bir büyümenin ekonomik kalkınmaya yararı olmadığını vurgulayan Demirel, “Bu büyüme kalkınma yaratıcı refah artırıcı bir büyüme değil. Bizim bu türlü bir büyümeye muhtaçlığımız var. Bu büyümeden sonra oluşan kur şoku ve enflasyonu engellemek için sıkı para siyasetine dönmek zorunda kalıyoruz. Geleceğe yönelik, sıkılaştırmaya bağlı olarak iç talepte azalma beklenebilir. En büyük ticari ortaklarımızdan olan AB’de gerekli toparlanma da şimdi sağlanamadığı için dış talepte de azalma olur. Bu da 2021 için büyüme iddialarının değişmesine neden olabilir. Geleceğe yönelik şartlarda soru işaretleri ile ilerlemeye devam ediyoruz.” açıklamasında bulundu.
ERKAN: TL ZAYIFLADI, ENFLASYON ARTTI
Tera Yatırım ekonomisti Enver Erkan da büyüme sayıları hakkınca açıklamalarda bulundu.
“Büyümenin ana sürükleyici etmenleri ortasında yer alan kredi büyümesi, aslında üçüncü çeyrekteki düşük faiz siyasetinin getirdiği kredi patlamasının bir devamı niteliğindeydi.” diyen Erkan, “Bu periyotta, ağustos periyodundan son çeyrek periyodunun ortalarına kadar, gevşek siyasetlerin uygulanması ve kredi büyümesinin teşvik edilmesi TL’nin süratli bir halde zayıflamasına ve enflasyonun da artmasına neden oldu.
Tıpkı vakitte, iktisat siyasetlerinde dönüşümün başladığı kasım devrine kadar, bankalar üzerinde kredi büyümesi sağlama emelli düzenlemeler ile bir arada finansal kırılganlıklar da arttı.” dedi.
Tera Yatırım ekonomisti Enver Erkan
“KREDİ BÜYÜMESİNİN DENGELENMESİ BEKLENİYOR”
Kasım devrinde, iktisat idaresinde yapılan değişikliklerle birlikte misyona gelen yeni Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ın, para siyasetini ortodokslaştırırken faizleri de yüzde 17’ye kadar yükselterek sıkılaşma sağladığını hatırlatan Erkan, “Para siyasetindeki sıkılaşmanın bir yansıması olarak, nakdî transfer düzeneğinin yeterince kredi büyümesinin artan faiz oranları çerçevesinde dengelenmesi bekleniyor. Sıkılaşan finansal şartlara ek olarak; Covid-19 kaynaklı kısıtlamaların yılın son ayından itibaren devreye girmesi ve bu noktada bilhassa hizmet bölümündeki faaliyet ve istihdam kaybı büyümeye negatif istikamette tesir yapabilecek.” dedi.
Erkan kelamlarını şöyle noktaladı:
Öteki yandan; aşılamanın ne kadar tesirli olacağına bağlı olarak açılacak olan iktisadi faaliyetler ve ekonomik canlanma kaynaklı olarak artabilecek talep, bunun yanında tekrar olağanlaşma kaynaklı turizm döneminde yaşanabilecek canlanma büyümeye müspet tesirde bulunabilir.
Finansal şartların yılın son kısmına kadar mevcut sıkılıkta kalması baz senaryo olmakla birlikte, enflasyonda faiz indirimine imkan verecek bir düşüş olursa büyüme biraz da kredi kanalından beslenebilir. Bütün bu varsayımlar ve sapma olasılıkları dahilinde 2021 büyüme beklentimizi market konsensüsüne yakın bir düzey olarak yüzde 4,8 düzeyinde belirledik.
IŞIK: YAVAŞLAMA GÖZLENMİYOR
QNB Finansbank Başekonomisti Erkin Işık ise Reters’ta yer alan değerlendirmesinde, “Son çeyrekte büyüme beklentilerin altında kalırken, evvelki çeyrekler de aşağı revize edildi. Hanehalkı tüketiminin büyümeye katkısı yüksek devam ederken, sabit sermaye yatırımlarının evvelki çeyreğe nazaran gerilediği gözleniyor. Sonuçta, beklentilerin altında da olsa, geçen yılın büyümesi yüzde 1.8 ile epeyce yüksek gerçekleşti. Bu yılın birinci çeyreğinde de fazla bir yavaşlama gözlenmiyor. Bu sene için %5.5 olan büyüme iddiamızı koruyoruz” dedi.
Sözcü
