Uyuzun son vakitlerde adeta bir salgına dönüştüğünü belirten Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, “Hastalık kesinlikle tedavi edilmeli. Aksi takdirde yayılma suratı daha da artar” dedi.
Son günlerde ismini sıkça duyduğumuz uyuz, dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen bir enfestasyondur yani çok hücreli asalakların oluşturduğu bir deri enfeksiyonudur. Tıp tarihinde değerli bir yeri olan, nedeni bilinen birinci insan hastalığı olarak tanımlanan uyuz; insan gözüyle fark edilemeyen ‘Sarcoptes scabiei var. Hominis’ isimli parazit kaynaklı çok kaşıntılı ve bulaşıcı bir hastalıktır. Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, bu mevzuda bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı.
Burhan Engin
Sebepleri nelerdir?
Uyuz bugünlerde salgın denebilecek seviyede sık görülen bir hastalığa dönüştü. Bundan, göçmenler ve mülteciler, bağışıklığı baskılanmış ve hareketi kısıtlanmış yaşlı hastaların artışı, ilaç direncinin artması, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda artış ve pandemi nedeniyle hastaneye gitmeye çekinilmesi üzere birden fazla neden sorumludur. Ayrıyeten süregelen çok kalabalık ve evsizliğin de bu artışa katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Fakat bu nedenlerin hiçbiri son vakitlerde uyuzdaki artışı tek başına açıklayamaz.
Almanya’da 2018’de yapılan bir çalışmaya nazaran uyuz tedavisi gören hasta sayısı yüzde 200 artmış olarak saptandı. Bu çalışmada artışın nedeni üstte sayılan sebeplerin tamamının bir sonucu olarak değerlendirildi. Bu sebeplerden bağımsız olarak uyuzun her 7 yılda bir dalgalanma gösterdiği 15-25 yılda bir ise pik yaptığı belirtildi.
Kimlerde görülür?
Hastalık, cinsiyet ayrımı yapmadan tüm yaş kümelerinde, tüm etnik kökenlerde ve tüm sosyoekonomik seviyelerde görülebilir. Bireyden bireye bulaş yakın temas gerektiren durumlarla gerçekleşir. Yalnızca beşerden beşere olan bulaş için çoklukla 15-20 dakika üzere bir mühlet gerekir. Hayvandan beşere uyuz bulaşmaz. Zira hayvanlardaki parazit insan bedeninde hayatta kalamaz yahut üreyemez.
Tedavi yolları nelerdir?
Uyuzda tedavinin en kıymetli basamağı hasta ahengidir. Uyuz tanısı alan hastaların hayat alanını paylaştığı başka bireylerin semptomu olmasa dahi eş vakitli tedavi olması çok kıymetlidir. Öteki bireylerde kaşıntı olmaması hastalığın bulaşmayacağı manasına gelmez.
Uzunluğundan aşağıya gerçek uygulanan lokal tedavi 3 gün boyunca bedende kalmalı, 3’üncü günün sonunda duş alınmalıdır. Birçok hasta için tek seferlik tedavi kâfi olsa da bilhassa dirençli durumlarda tıpkı tedavi bir hafta sonra tekrarlanmalıdır. Ayrıyeten çamaşırlar 60 derecede yıkanıp, buharlı ütüyle ütülenmelidir. Tedavinin başarılı olduğu durumlarda dahi hastalık bulguları ve kaşıntının 2-6 hafta kadar daha devam edebileceği unutulmamalıdır.
Hangi belirtilere yol açar?
Parazit bulaştıktan 4-6 hafta sonra, bilhassa geceleri artan kaşıntı formunda ortaya çıkar. Kaşıntı en çok el parmak ortalarında, el bileklerinde, koltuk altında, göbek deliği etrafında, bayanlarda göğüs uçlarında, erkeklerde de genital bölgede görülür. Bebeklerde ise avuç içi ve ayak tabanı tutulumu olur.
Nasıl teşhis edilir?
Hastalık sıhhat çalışanlarının daha şuurlu olması nedeniyle çarçabuk teşhis edilebilir. Teşhiste en değerli noktalar, birden fazla aile üyesinde kaşıntı olması, kaşıntının geceleri ve sıcakta artması, el parmak ortalarında parazitin içinde yaşadığı beyaz renkte dalgalı çizgilerin görülmesi halinde sıralanabilir.
Sözcü
