ABD’nin Orta Doğu’daki en büyük ve sağlam müttefiklerinden biri olan Ürdün’de hafta sonu kritik gelişmeler yaşandı…

Ortalarında Kral Abdullah’ın üvey kardeşi olan ve birebir vakitte eski veliaht prensi de olan Hamza Bin Hüseyin’in de olduğu çok sayıda kraliyet ailesi üyesi ve üst seviye yetkili ayaklanma hazırlığı içerisinde oldukları gerekçesiyle gözaltına alındı. Bedevi topluluğu ortasında tanınan bir figür olan Hamza’nın tutuklanması büyük yankı uyandırdı.

Haşimi ailesi tarafından yönetilen Ürdün’ün bölge için stratejik kimi özellikleri de var. ABD’nin en yakın müttefiklerinden biri olan Ürdün tıpkı vakitte İsrail’i resmi olarak tanıyan birinci Arap ülkelerinden biri. Çok sayıda Filistinli mülteciye mesken sahipliği yapan Ürdün’de tıpkı vakitte Müslüman Kardeşler’in de tesiri bulunuyor.

İsrail, Suriye, Irak ve İran ortasında yer aldığı için bölgede yaşanacak mümkün bir istikrarsızlık bütün bölgeyi etkileyebilir. 2011’de gerçekleşen Arap Baharı’nda bölgedeki başka ülkelere nazaran daha barışçıl ve sakin şovların gerçekleştiği Ürdün o vakitten beri göreli olarak istikrarlı pozisyonda.

Uzun yıllardır ülkeyi yöneten Kral Abdullah’ın bu atılımı memleketler arası kamuoyunun gündemine oturdu.

1- POZİSYONU KIYMETLİ

Ürdün’ün istikrarı bölgedeki İsrail-Filistin tansiyonu ve Suriye ile Irak hududuna sahip olduğu için kritik bir kıymete sahip. Kendisini bölgedeki ölçülü ülke olarak lanse eden Ürdün’ün tıpkı vakitte Suudi Arabistan ve Barı Şeria’ya komşu olması da dikkat çekiyor.

Sünni yüklü bir ülke olan 10 milyon nüfuslu Ürdün’de çok sayıda Filistinli bulunuyor. Birebir vakitte 2 milyon kayıtlı Filistinli mülteci ve 600.000 Suriyeli mülteciye de konut sahipliği yapıyor.

Ürdün ile İsrail yakın bir vakit evvel İsrail’in Batı Şeria’daki planları sebebiyle karşı karşıya gelmişti. İsrail Başbakanı Netanyahu ile Ürdün kraliyet ailesi ortasında tartışma yaşanmıştı.

Gözaltına alınan Prens Hamza’nın annesi Kraliçe Parıltı, yaşananlara dün reaksiyon göstermişti.

2- KRALİYET AİLESİNDE NE YAŞANDI?

Kraliyet ailesi içerisinde yer alan Prens Hamza’nın ülke içerisinde ayaklanma çıkaracağına dair argümanlar sonrasında soruşturma başlatıldı. Yapılan operasyonda çok sayıda kraliyet ailesi üyesi ve üst seviye yetkili gözaltına alındı.

Kraliyet ailesinde tansiyon aslında 1999’da başladı. Kral Hüseyin ölmeden evvel kardeşi Hasan’ı veliaht prenslikten kovdu ve en büyük oğlu Abdullah’ı veliahtı olarak seçti. Evvelki gün gözaltına alınan Prens Hamza da 2004 yılına kadar veliaht prens olarak vazife alırken, bu durum da Kral Abdullah’ın en büyük oğlu Hüseyin’i veliaht prens olarak seçmesiyle bu durumunu da kaybetti.

3- BİR MÜDDETTİR İZLENİYORDU

Ürdün’ün Başbakan Yardımcısı Ayman Safadi, Kral Abdullah’ın üvey erkek kardeşi ve eski hanedan prensi Prens Hamza’nın yabancılarla irtibata geçerek ülkeyi istikrarsızlaştırma komplosu kurduğunu ve bu faaliyetlerin bir müddettir izlendiğini açıkladı.

Ordu Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Prens’in ülkenin “güvenliğini ve istikrarını” gaye alan aksiyonları nedeniyle Prens’e ihtarda bulunduğunu duyurmuştu. Safadi dün yaptığı basın toplantısında, yetkililerin Hamza ve yabancılar ortasında Ürdün’ün güvenliğini zayıflatmak için atılacak adımların zamanlaması konusunda gerçekleştirdikleri bağlantının fark edilip önlendiğini belirtti.

Safadi, ele geçirilen bilgilere nazaran yabancı bir istihbarat kuruluşunun çiftin Ürdün’den uçakla kaçırılmasını organize etmek için Prens Hamza’nın eşiyle temas kurduğunu belirtti. Safadi, komployla ilgili olarak 14 ila 16 kişinin tutuklandığını kelamlarına ekledi. Veliaht prens makamından 2004 yılında ihraç edilen Prens Hamza, ülkedeki en önemli aşiretlerin merkezi idareden mutlu olmayan kıdemli mensuplarıyla yakın bağlara sahipti.

4- PRENS HAMZA KİMDİR?

Kral Hüseyin’in ve ABD doğumlu dördüncü eşi olan Kraliçe Nur’un en büyük oğlu olan Prens Hamza 41 yaşındadır. Ürdün’deki bedevi aşiretleriyle yakın temasta olan Prens Hamza, bedevilerle birlikte 1948’de İsrail’in kuruluşu sonrasında Ürdün’e sığınan kalabalık Filistin nüfusuyla da yakın münasebetler kurdu. Prens Hamza, Ürdün ordusu içerisinde farklı roller üstlendi.

Ürdün’ün İsrail’i tanıması ve bu ülkeyle barış mutabakatı imzalaması ülkede yaşayan Filistinliler için hala hassas bir mevzu.

5- ÖTEKİ KİMLER GÖZALTINA ALINDI?

Hamza’ya yakın olan yaklaşık 16 kişi daha gözaltına alındı. Birçok aşiret ailesi üyesinin de yer aldığı gözaltına alınan ortasında kraliyet ailesi üyesi Hasan Bir Zaid ve eski bakanlardan Bassem Awadallah da yer alıyor. Başbakanın ekonomik danışmanı olan, bir devir iktisat bakanlığı da yapan Awadallah, Kral Abdullah’ın Suudi Arabistan heyetinde yer alıyor ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile yakın alaka içerisindeydi.

6- İSRAİL’LE EKONOMİK BAĞI AĞIR DEĞİL

İngiliz sömüründen 1946 yılında kurtulan ve iki yıl sonra Arap-İsrail savaşına dahil olarak büyük toprak kazanan Ürdün, İsrail’in 1967’deki savaşta kimi yerleri ele geçirmesine karşın Kudüs’teki Mescid-i Aksa’nın denetimini bırakmadı.

1994 yılında İsrail’i tanıyan Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’in bilakis İsrail ile büsbütün ekonomik bağ kurmadı.

7- ÜRDÜN’DE İKTİSAT DÜŞÜŞTE

Bölgede yaşanan tansiyonlar ve corona virüsü münasebetiyle Ürdün iktisadı düşüş trendine girdi.

2020 yılında ülkedeki iktisat yüzde 3 daralırken işsizlik de yüzde 24.7 düzeyine fırladı. Bu oran son 25 yıldaki en yüksek düzey olarak kayıtlara geçti.

Batı ülkelerinden yardımlarla ayakta kalmaya çalışan Ürdün en son geçen yıl Ağustos ayında ABD’den 700 milyon dolarlık yardımı kabul etmişti.

8- ANKARA: TASAYLA İZLİYORUZ

Dışişleri Bakanlığı’nca, Ürdün’de ülkenin istikrarına tehdit oluşturduğu gerekçesiyle birtakım şahısların gözaltına alınmasıyla baş gösteren olayların telaşla izlendiği bildirildi.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Ürdün’de ülkenin istikrarına tehdit oluşturduğu gerekçesiyle kimi bireylerin gözaltına alınmasıyla baş gösteren olayları telaşla izliyoruz. Orta Doğu’da barışın kilit ülkesi Ürdün’ün istikrar ve huzurunu Türkiye’nin istikrar ve huzurundan başka görmüyoruz. Bu çerçevede, Kral II. Abdullah ve Ürdün Hükümeti ile dost ve kardeş Ürdün halkının huzur, refah ve iyiliğine olan güçlü takviyemizi söz ediyoruz” denildi.

Sözcü