Etkin bir fay zonunun uzun müddet sarsıntı üretmeyen kısmı olan sismik boşluk, sarsıntı mümkünlüğünü artırıyor. Zira uzun müddetli hareketsizlik, gelecekte büyük bir sarsıntıya yol açabiliyor.

ZELZELE TEKRARLAMA DÖNEMİ

– Bir bölgede kâfi derecede tansiyon birikmediği sürece, o fay kırılmıyor. Her fayın kendine nazaran zelzele tekrarlama dönemi var. Mesela Kuzey Anadolu Fayı üzerinde 150-400 yıl ortasında değişiyor. Faylardan biri 150 yılda bir kırılıyorsa, bir sonraki kırılma için 150 yıl geçmesi gerekiyor.

Dokuz Eylül Üniversitesi Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir

TANSİYON VAKTİ BİTMİŞ, HER AN KIRILABİLİR

– Batı Anadolu’da biraz daha tembel faylar var. Yaklaşık 800, 1000, 2000 yıl geçmesi gerekiyor bir fayın tekrar zelzele üretebilmesi için. Bu manada Türkiye ölçeğinde yaklaşık 20 yerde sarsıntı üretme muhtemel olan fay var. Biz bunlara sismik boşluk diyoruz. Yani kâfi derecede tansiyon birikmiş artık her an kırılabilecek fay kesimleri.  İstanbul güneyindeki Marmara Denizi’ndeki fay bu sınıfta bedellendiriliyor. O yüzden bilim insanları ‘Orada her an zelzele olabilir’ diyor. Tansiyon vaktini bitirmiş. O yüzden vakti doldurduğu için ‘Her an kırılabilir’ deniliyor. 

MARAŞ, MALATYA, ERZURUM, DENİZLİ, MUĞLA…

Bilimsel çalışmaların bilhassa Kuzey Anadolu Fayı başı ve sonundaki İstanbul tarafıyla, Bingöl- Erzincan ortasındaki bölgede yakın vakitte zelzele olacağını gösteriyor. Maraş, Malatya, Antakya, Adıyaman, Erzurum,  Ağrı, Denizli, Muğla tarafları bu sistemin içinde bedellendiriliyor.

Mesela Milas fayı üzere, Yatağan fayı üzere faylarda uzun müddettir zelzele olmadığı ortaya çıktı. Burada zelzele tehlikesi ve riski kelam konusu. Gökova fayının Ören segmenti benzeri halde 2000 yıldır kırılmayan bir modül. Benzeri formda Balıkesir vilayet merkezinden geçen Gökçeada segmenti 2000 yıldır kırılmayan bir kesim. (DHA)

Sözcü