Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinde Nesko Madencilik A.Ş.’ye ilişkin kurşun-çinko-bakır maden ocaklarındaki atıkların toplandığı havuzlar geçtiğimiz günlerde patlamış ve atıklar derelere karışmıştı.

8 Kasım’da Şebinkarahisar’da bulunan Nesko Madenciliğe ilişkin madenin siyanür atıklarının ve kentteki öteki madenlerin atıklarının da taşınarak depolandığı flotasyon tesislerindeki havuzlarda patlama meydana gelmişti.

Havuzlarda bulunan kimyasal unsurlarla kirlenmiş çamur, tesisin yanında bulunan dereye karışırken etrafta bulunan vatandaşların bahçelerine ziyan vermişti. Sulu çamur, Kelkit Çayı üzerinde bulunan Kılıçkaya Barajı’na da ulaşmıştı.

TTB Merkez Kurulu, TTB Halk Sıhhati Kolu ve Giresun Tabip Odası bölgede yapılan incelemenin akabinde gerçekleştirdikleri açıklamada, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri ile yöre halkının kelamlı ve yazılı ihtarlarının dikkate alınmadığını ve bu nedenle etraf felaketine sebebiyet verildiğine vurgu yaptı.

ATIKLAR ZEHİRLE DOLU

Bu tıp madenlerin atık bileşiminde siyanür, arsenik, antimon, bakır, cıva, çinko, kadmiyum, krom, kurşun, kükürt, demir üzere ağır metaller bulunduğuna dikkat çekilen açıklamada, şu sözler kullandı:

* Su yüzeyinde hidrojen siyanür (HCN) formuna dönüşüp buharlaşabilen siyanür, toprağı, toprak aracılığı ile yeraltı sularını ve kirli toprakta yetişen bitkilere bulaşabilir.

* Siyanür havadan, içme sularından, toprağa değen cilt yoluyla ve siyanür bulaşmış yiyeceklerin yenmesi yoluyla bedene alınabilir.

* Teneffüs yoluyla alınan yüksek ölçüde siyanürün insan için son derece ziyanlı olması yanında düşük seviyede siyanüre uzun müddet maruz kalma sonunda teneffüs zahmetleri, kalp ağrısı, kusma, kan değişiklikleri, baş ağrısı ve tiroid bezinde büyüme ortaya çıkabilir.

* Bilinen bir karsinojen olan ve birden fazla suda çözünebilen arsenik bileşikleri sindirim yoluyla bedene alınabilir.

* Yüksek ölçüde öldürücü olabilen arseniğe düşük seviyelerde maruz kalmak bulantı, kusma ve ishale, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin imalinde düşmeye, kalp ritminde bozulmaya, kan damarlarında patolojilere, el ve ayaklarda iğnelenme ve karıncalanma hissedilmesine neden olabilir.

* Uzun mühlet maruziyet durumunda ciltte kararmaya, el ve ayaklarda ve gövdede siğil ve kabarmaların olmasına neden olabilir. Direkt cilt teması kızarma ve şişmelere neden olabilir.

HASTALIKLARA NEDEN OLABİLİR

Zehirli atıklarında, suya ve toprağa karışabilen kadmiyum bulunduğunu ve kadminyumun bulaştığı yiyeceklerin yenmesi yahut suyun içilmesi halinde hastalıklara neden olacağına yer verilen açıklamada, şu tabirler kullandı:

* Hava, su ya da besinler yoluyla düşük seviyede kadmiyuma uzun müddet maruziyet sonucunda kadmiyum böbreklerde birikir ve böbrek hastalıklarına neden olabilir.

* Akciğerde hasar ve kemiklerin kırılganlığının artması öteki etkileridir. Toprak partiküllerine sıkıca yapışan ve topraktan küçük ölçülerde sulara karışabilen krom sindirim yoluyla yüksek seviyelerde alınırsa mide şikayetleri ve ülsere, konvülsiyonlara, böbrek ve karaciğer hastalıklarına neden olabilir.

* Cilde temas durumunda cilt ülserleri ve ciltte alerjik tepkilere yol açabilir. Toprak ve suda uzun mühlet kalabilen kurşun, bedene havadan solunarak, içme suları ve besinlerle alınabilir. Kurşun bedendeki çabucak hemen tüm organ ve dokuları etkilemektedir.

* En hassas sistem, bilhassa de çocuklar için, merkezi hudut sistemidir. Kurşun ayrıyeten böbreklerde ve bağışıklık sisteminde de hasara neden olur.

* Tesirler kurşunun teneffüs ya da sindirim yoluyla alınmış olmasına nazaran değişiklik göstermez.

* Etrafa yayılan cıva hava, toprak ve suda bulunabilir. Teneffüs ve sindirim yoluyla bedene alınabilir.

* Hudut sistemi cıvanın tüm formlarına karşı çok hassastır. Yüksek ölçülerde maruziyet beyinde, böbreklerde ve fetus gelişiminde kalıcı ziyanlara neden olabilir.

TABİAT AĞIR METALLERLE KİRLENDİ

Açıklamada ayrıyeten, havuzlardan sızın çamurun tüm flora ve faunaya ziyan verdiği, toprak, bitki örtüsü ve suların bu cins ağır metallerle kirlendiği ve zehirlendiği lisana getirilerek, “Flotasyon tesisleri etrafında gerekli tedbirlerin ilgili bakanlıklar tarafından alınması gerekmektedir. Kelkit Çayı’nın suladığı alanlarda bulunan tüm yerleşim yerlerindeki vatandaşların ağır metallerle ilgili uyarılması ve bilgilendirilmesi gerekmektedir. Kelkit Çayı, Kılıçkaya Barajı, Suat Uğurlu Barajı ve Çamlıca Barajı’ndan her gün su numuneleri alınarak ağır metal ölçümleri yapılıp, kamuoyuyla paylaşılmalıdır” ikazlarına yer verildi.

Sözcü