“Tarım Topraklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği” raporuna nazaran, Türkiye dünya ortalamasının iki katı erozyona maruz kalıyor. Yaklaşık 5 milyon hektar arazi tarıma elverişli olmadığı halde yanlış ziraî uygulamalardan tahribata uğruyor.
Türkiye’de tarımın ve buğday üretiminin sürdürülebilirliği ve gelişmesi için birlikte çalışan Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı (WWF-Türkiye) ve Eti “Sağlıklı Toprak Hareketi” projesini hayata geçirdi. Proje kapsamında uzmanlardan oluşan bir grup “Türkiye’de Tarım Topraklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği” raporunu hazırladı. Raporda Türkiye’de tarım topraklarının sıkıntılarıyla birlikte tahlillere de yer verildi.
Toprak muhafaza ve düzgünleştirme yollarına, buğday tarımı özelindeki esirgeyici uygulamalardan, toprağın uygunlaşması için tekliflere kadar uzanan değerli teorik ve pratik bilgiler aktarıldı. Binlerce yıldır yorgun toprakların korunması, güzelleştirmesi için tabiatın çalışma unsurlarıyla uyumlu sistemler kurup uygulamaktan öteki deva olmadığı anlatıldı.
YÜZDE 88’İ SIHHATSİZ
Kendi alanlarında uzman 13 bilim beşerinin hazırladığı, Türkiye’deki tarım topraklarının sıhhatine kavuşmasına katkıda bulunmayı hedefleyen rapora nazaran, Türkiye dünya ortalamasının neredeyse iki katı erozyona maruz kalıyor.
Yaklaşık 5 milyon hektar arazi tarıma elverişli olmadığı halde yanlış ziraî uygulamalar kullanıldığı için tahribata uğruyor. Ülkemizdeki toprakların yaklaşık yüzde 88’inin organik husus oranı, az ya da çok az olarak nitelendirilen yüzde 2’nin altında bulunuyor. Bir başka deyişle topraklarımızın yüzde 88’i sıhhatsiz. Türkiye’de, arazi örtüsünün yok edilmesi ve toprakların yapılarına uygun kullanılmaması sonucunda tarım yerlerindeki tahribat, çölleşme ve tuzlanma ortaya çıkan en kıymetli problemler olarak kayıtlara geçiyor.
HALKIN YARISI PROTEİN GEREKSİNİMİNİ BUĞDAY ESERLERİNDEN ALIYOR
Dünyada ve Türkiye’de sulu tarım alanlarının yüzde 20’sinin yanılgılı ve fazla sulamadan dolayı çok tuzlandığı tabir edildi. Türkiye’de 2000’lerin başında 41 milyon hektar olan tarım alanının, 2019 sayılarına nazaran yaklaşık yüzde 8 oranında azalarak 38 milyon hektara gerilediği hatırlatıldı. Raporda yer verilen Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü istatistiklerine nazaran, dünyada gelişen 94 ülkede 4.5 milyar insanın protein muhtaçlığının yüzde 20’si buğday eserleri tarafından karşılanıyor. Ülkemizde ise bu oran yüzde 53’e kadar çıkıyor.
TAHLİL TEKLİFLERİ
Hazırlanan raporda kollayıcı tarım ile toprağı güzelleştirmenin mümkün olduğunun altı çizilerek, “İklim değişikliğinin yıkıcı tesirlerini görmeye başladığımız bu dönemeçte fazla vaktimiz kalmadı. Değişmek ve değiştirmek zorundayız” denilerek tahlil teklifleri dört ana başlık altında toplandı:
■ Tarım topraklarının emel dışı kullanımı engellenmeli,
■ Tarım yerlerinin tahribatına sebep olan tarım uygulamaları durdurulmalı,
■ Tarım toprağını muhafazayı amaçlayan uygulama ve siyasetler teşvik edilmeli,
■ Tahrip edilmiş tarım toprağını güzelleştirecek ve toprak canlılığını artıracak yenilikçi uygulamalar yaygınlaştırılmalı.
ÜLKENİN ÜÇTE İKİSİ SÜRATLE ÇÖLLEŞİYOR
Raporda, Türkiye’nin tarım ve besin üretim sistemlerine ait sürdürülebilir yaklaşımlar ve toprağın uygunlaştırılması için yapılması gerekenler de aktarılırken, topraklarımızdaki canlılığı geri getirecek bir seferberliğin gerektiği vurgulandı.
Türkiye’de tarım topraklarının meseleleri ve esirgeyici tarım uygulamalarına ilişkin bilgilerden kimileri şu formda sıralandı:
■ Ülkemizde 4.2 milyar hektar alan, değişen oranlardaki tuzlanma nedeniyle verimliliğini ve üretkenliğini kısmen ya da büsbütün yitirdi.
■ Türkiye, dünya ortalamasının 2 katı kadar fazla erozyona maruz kalıyor.
■ Yaygın olarak uygulanan toprak sürece sistemleri; toprağın kalitesini azaltarak fizikî, kimyasal ve biyolojik özelliğini yitirmesine, verimliliğin düşmesine neden oldu.
■ Çölleşme Hassasiyet Haritası’na nazaran, Türkiye’nin yüzde 22,5’i yüksek çölleşme hassasiyetine, yüzde 50,9’u ise orta seviyede çölleşme hassasiyetine sahip.
■ İstihdam edilen yaşlı nüfusun (65 yaş ve üzeri) yüzde 65,5’i, tarım kesiminde çalışıyor.
■ Sahip olduğumuz tatlı su potansiyelinin yüzde 80’e yakını, ziraî sulamada kullanılıyor.
Sözcü
