Tarih: 29 Ekim 1923. Saat: 20.45… Yer: TBMM. Cumhuriyet ilan edildi. Alkışlar ortasında, duyulan tek ses “Yaşasın Cumhuriyet” oldu. Bugün, Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde, tek varlıkları kalplerindeki vatan sevgisi ve üstün yürek olan bir milletin, ulusal egemenliğini ilan edişinin, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın yıl dönümü. Fakat bu zafer kolay kazanılmadı.
SIRA SİYASİ ZAFERDE
1.Dünya Savaşı sonrası, tüm yurt işgal altındaydı. Yokluk içindeki millet, yurdunu savunmak için tek başına direniyordu. Bu direnişi, tarihe altın harflerle yazılan ulusal gayrete dönüştüren ise Mustafa Kemal oldu. Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı. Ulusal Uğraş’ı başlattı. Erkekler, çocuklar, kucağında bebeğiyle bayanlar, vatan savunması için canını ortaya koydu. Zafer üstüne zaferler kazanıldı. Vatan kurtulmuştu, artık sıra Türkiye’yi çağdaşlığa ve uygar medeniyetler düzeyine ulaştıracak olan siyasi zaferlerdeydi. İhtilaller art geriye geldi.
Atatürk, 29 Ekim günü Meclis kürsüsünden şöyle dedi: “Türkiye Cumhuriyeti keyifli, başarılı ve galip olacaktır.”
GAYEYE ADIM ADIM
Aslında Atatürk, Kurtuluş Savaşı boyunca attığı her adımda hem milletin bağımsızlığı hem de ulusal egemenliği için uğraş etti. Kimseye söylemese de aklında daima cumhuriyet fikri vardı. 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışı bunun birinci adımıydı. Sonrasında yapılan ihtilaller, cumhuriyete giden yolun değerli dönemeçleri oldu. Her adımında, her cümlesinde, “Milli egemenlik” vurgusu yapan Atatürk, bu hayalini gerçekleştirmek için 1923’ü bekledi.
Ve tarih; 28 Ekim 1923. Ülke bir hükümet kriziyle karşı karşıya kaldı. Tahlil için Atatürk çağırıldı. Mustafa Kemal, yakın çalışma arkadaşları İsmet İnönü, Fethi Okyar ve Kazım Özalp’i Çankaya Köşkü’ne yemeğe davet etti. “Efendiler, yarın Cumhuriyet’i ilan ediyoruz” dedi. Atatürk ve İsmet İnönü sabaha kadar Meclis’e sunulacak taslak üzerinde çalıştı. Atatürk, metnin birinci unsuruna şunu yazdı: “Türkiye Devleti’nin hükümet formu Cumhuriyet’tir.” O gece Türkiye’nin bahtı ve idare biçimi şekillendi… 29 Ekim günü Atatürk Meclis’e gitti. Vekillere, yaşanan krizin tahlil teklifini açıkladı: Cumhuriyet.
ALKIŞLAR EŞLİĞİNDE
İnönü, “Millet hâkimiyeti fiili olarak eline almıştır. O halde bunu tüzel olarak lisana getirmekten neden çekiniyoruz?” diye seslendi. Sıra Meclis’te kanun teklifinin oylanmasına gelmişti. Meclis, saat 18.00’de toplandı. Kanun teklifi okundu. Oylamaya geçildi. Salonda 158 milletvekili vardı. Oy birliğiyle Cumhuriyet ilan edildi. Saat, 20.45’ti. Milletvekilleri, ayağa kalkıp üç kere “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdı… Sıra Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci Cumhurbaşkanı’nı seçmeye gelmişti. Kapalı oylama yapıldı. Salondaki 158 vekilin aklında da birebir isim vardı. Oylama sonrası, Atatürk 158 oyla Cumhurbaşkanı seçildi. Alkışlar ortasında kürsüye çıkıp şu konuşmayı yaptı: “Daima milletin sevgi ve inancına dayanarak daima birlikte ileri gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti keyifli, başarılı ve galip olacaktır.”
DAİMA BİREBİR COŞKUYLA
Bağımsızlığı ve ulusal egemenliği temel alan Cumhuriyet’in ilanı tüm yurtta coşkuyla kutlandı. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türk Milleti’nin en büyük bayramı oldu. Tüm unutturma ve kısıtlama uğraşlarına karşın her yıl olduğu üzere bu yıl da coşkuyla kutlanacak.
HER ŞEYİ CUMHURİYET’E BORÇLUYUZ
Cumhuriyet sonrası ihtilaller birbirini izledi. Yalnızca siyasi alanda değil, iktisat, sanat ve eğitim alanında da sayısız muvaffakiyet kazanıldı.
Cumhuriyet sayesinde; eğitim seferberliği başladı. Herkesin eşit kurallarda eğitim alması sağlandı. Köy Enstitüleri ile akılcı, özgür ve hayatın her alanında başarılı gençler yetiştirildi.
Cumhuriyet sayesinde; sıhhat alanında da ihtilal yapıldı. Herkesin sıhhat hizmetine ulaşmasının önü açıldı. 1923’te 86 hastane vardı. Bu sayı 1930’da 186 oldu.
Cumhuriyet sayesinde; iktisatta ve endüstride büyük atılım yapıldı. 386 sanayi kuruluşunu 10 yılda 1087’ye çıktı.
Cumhuriyet sayesinde; bayanlarımız seçme ve seçilme hakkına sahip oldu.
Sözcü
