Birtakım beşerler akşam saatlerinde daha etkin, her manada daha üretkendir ve gece geç saatlerde yatma eğilimi gösterirler. Kimileri ise erken yatıp, sabahları erkenden tüm gücüyle ofise girer ve işine başlar. Bu insanların uyku tertiplerinin kronotip (uykuya meyilli oldukları zamanlar) olarak sınıflandırıldığını, baykuşlar ve tavuklar biçiminde ikiye ayrıldıklarını belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, iki tiple ilgili şu bilgileri verdi:
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz
HANGİSİ SAĞLIKLI?
Yapılan çalışmalara nazaran biyolojik olarak en sağlıklı beşerler tavuklar. Zira onlar sistemli bir gece uykusu ile sirkadiyen ritmlerini (biyolojik saat) ve hormon istikrarlarını koruyor. Çalışmalara nazaran ‘tavuklar’ geç uyudukları için melatonin ve serotonin ölçüleri düşük olan ‘baykuşlardan’ daha memnun ve daha nizamlı beşerler. Pandemi nedeniyle bir anda değişen tertip, tavukların bile uyku nizamını bozsa da birkaç istikrarlı adımla baykuşlar da tekrar bir tavuğa dönüşebilir. Lakin bu kolay bir süreç değil. Önemli manada emek istiyor. İşte ülkü uyku için dikkat etmeniz gereken noktalar…
GECELERİ TELEFONUNUZU ERKEN BIRAKIN
– Sirkadiyen ritm dediğimiz biyolojik saatimiz güneş ışığına hassas çalışır. Hatta tüm ışıklara karşı hassastır. Akşamları cep telefonu üzere ekranlardan yansıyan mavi ışığa maruz kalmak gece melatonin hormonunun salgılanmasını maniler. Her gece telefonu biraz daha erken elinizden bırakın ve 20 dakika daha erken yatağa girin. Böylece yeni bir uyku saatine geçmek daha kolay olacaktır.
ENERJİK UYANMAK İÇİN BUNLARI YAPIN
– Kahve yerine güne suyla başlayın. Suyun içine birkaç damla limon sıkarsanız alkali hale gelir. Bu da bilhassa bağırsak tembelliği yaşayanlara takviye olur, ayrıyeten metabolizmalarını hızlandırır.
– Ağır yiyecekleri akşam yemeklerinde değil öğle tüketmeye çalışın. Akşam ne kadar hafif yatarsanız sabah da o denli kalkarsınız.
– Akşam çay-kahve yeniden sizin için hudutlu olsun. Mümkünse uykuya 3 saat kalaya kadar çay ya da kahve içmeyin.
BEDENİNİZİ YORUN
– Hem gevşemenizi sağlayacak hem de beyne uyku vaktinin geldiği sinyalini verecek meditasyon, nefes idmanları, hafif esneme hareketleri, televizyonu bırakıp akşamları sarı ışık ile kitap okumak üzere alışkanlıklar edinin. Tahminen çabucak değil fakat bunları sistemli yaptığınızda uykunuz gelmeye başlar.
– Bazen bedenimiz yorulmadığı için de uyuyamıyor olabiliriz. Gün içinde geç saatlere bırakmamak şartıyla kesinlikle antrenman yapın. Şayet spor yapma imkanınız yoksa dışarda yürüyün ya da konut içinde görüntüler eşliğinde spor yapın. Hiçbiri yoksa dans edin.
– Hafta sonu çok geç yatıp öğle saatlerine kadar uyumak uyku nizamını en çok bozan durumlardan biri. Bunu pazartesi sabahı erken kalkıp, gece de erken yatarak düzeltmeye çalışmanız biyoritminizi bozacaktır. O nedenle hafta sonu ile hafta içi uyku saatleriniz azamî 1.5 saatten daha fazla değişiklik göstermemeli.
Sözcü
