Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nce, Türkiye’de zelzeleden sonra en büyük ekonomik kayba neden olan taşkın afetlerine karşı ‘Taşkın Erken İhtar Sistemi’ geliştirildi. Radar sensörlü düzey müşahede istasyonu ile dere yataklarındaki su düzeyi anlık izlenecek ve taşkından yaklaşık bir saat evvel bölge halkı uyarılarak can ve mal kaybı önlenecek.
Türkiye’de taşkınları meydana getiren yağışlar ile geçmiş taşkınlara ait envanter bilgilerinin birlikte değerlendirilmeleri sonucunda, taşkınların en çok ilkbahar ve sonbahar aylarında oluşuyor. Karadeniz, Akdeniz ve Batı Anadolu coğrafik bölgeleri taşkına en hassas bölgeler ortasında yer alıyor. Bu kapsamda Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nce, taşkınlara ait taşkın müdafaa çalışmaları hayata geçiriliyor.
DSİ Genel Müdürlüğü’nce geliştirilen çalışmalardan birisi de ‘Taşkın Erken İhtar Sistemi’. Proje kapsamında Karadeniz’de Trabzon, Giresun, Rize, Gümüşhane ve Bayburt’ta taşkın riski bulunan yerleşim yerlerindeki dere yataklarına 125 adet radar sensörlü düzey müşahede istasyonu kurulacak. Nisan ayında suramı tamamlanacak istasyonlar ile dere yataklarındaki su düzeyi anlık izlenecek ve taşkından 1 saat evvel bölge halkı uyarılarak can ve mal kaybı önlenecek. Yıl sonuna kadar Artvin, Samsun, Sinop, Ordu, Amasya, Tokat, Karabük, Zonguldak, Bartın ve Kastamonu’da daha sistemin kurulması hedefleniyor.
288 TAŞKINDA 436 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
Son 20 yılda Türkiye’de yaklaşık 288 taşkın sonucunda 436 kişinin hayatını kaybettiğini belirten DSİ Genel Müdürü Kaya Yıldız, şunları söyledi:
– Şayet gerekli önlemleri almasak, bu kayıpların daha da artacağı önümüzdeki yıllarda aşikar. Devlet Su İşleri olarak, taşkınlar ile gayret konusunu hem yapısal hem de yapısal olmayan önlemler olarak iki etapta gruplandırıyoruz. Yapısal önlemleri, taşkınlara karşı geliştirdiğimiz projeler olarak söyleyebiliriz.
– Bu manada geçmiş yıllarda yaptığımız 10 binin üzerinde taşkın müdafaa tesisini hayata geçirdik. Şu an yatırım programımızda ve faaliyet alanımızda devam eden yaklaşık 1500 taşkın muhafaza çalışılmamıza başka ayrı dereler üzerinde devam ediyoruz. Projesi hazır olan yaklaşık 2 binin üzerinde taşkın muhafaza projemiz mevcut. Bunları bütçe imkanlarımız çerçevesinde devreye almak için var gücümüz ile çalışacağız.
NİSAN AYINDA HİZMETE ALACAĞIZ
– Son devirde yaşadığımız taşkınların da tesiri ile ve çıkarttığımız deneyimler sonucunda bilhassa taşkın erken ikaz sistemlerini hayata almak için çalışmalarımızı başattık. 2-3 yıl öncesinde başlayan bir süreçti bu. Şu an prestijiyle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde erken ikaz sistemlerini kuruyoruz. Bu kapsamda 125 ‘Taşkın Erken İhtar Sistemi’ni nisan ayı civarında hizmete alacağız. Sonrasında da Orta ve Batı Karadeniz bölgesinde ve öbür sık sık bu afeti yaşadığımız yerlerde de öncelik vereceğiz. ‘Taşkın Erken İhtar Sistemi’; yerleşim yerlerine ziyan verme potansiyeli olan dereler üzerinde, ‘yukarı havza’ dediğimiz yerlerde, birtakım su düzeyi müşahede istasyonları kuracağız. Bunlar, radar sensörlü istasyonlar olacak.
ERKEN TAHLİYELER SAĞLANMAYA ÇALIŞILACAK
– Düzeyler muhakkak bir noktaya geldiğinde yakın takibe alacak ve sistem operatörüne bilgi ulaşacak. Operatör tarafından yakın müşahede ile taşkın ile ilgili bir risk oluşma durumu kelam konusu olduğu taktirde ilgili kamu kuruluşlarına hazırlıklı olmaları için haber verilecek. Taşkın riski daha üst düzeye çıktığında mahallî üniteler, DSİ bölge müdürlükleri, mülki yönetim amirleri, AFAD üzere kurumlarımız vasıtası ile yerleşim yerleri haberdar edilip, erken tahliyeler sağlanmaya çalışılacak.
– Maksadımız; bunları kısa müddet içerisinde tüm ülkede hayata geçirip muhtemel taşkınlarda olabilecek ziyanları asgariye indirmek. Doğal ki taşkınları kökten bütünü ile önlemek hiçbir vakit mümkün değil. Zira bir tabiat olayı. Bu derenin üst havzasındaki topografı yapısı, uzunluğu ile alakalı. O havzaya yağan yağış, ne kadar müddette kent merkezine ulaşabiliyor. Bunu ne kadar üstte ölçebiliyorsak, o kadar üstte ölçüp, o kadar evvel haber vermek için istasyonlarımızı programlıyoruz. Bunu aşikâr bir müddet ile kısıtlamak mümkün değil lakin mümkün mertebe fazla bir mühlet olması için bu planlamaları yapıyoruz.
Sözcü
