Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir Niğde sarsıntısının Niğde ile Aksaray ortasında 200 kilometre uzunluğundaki Tuz Gölü fayından kaynaklandığını söyledi.
Sözbilir son 100 yılda yıkıcı zelzele üretmemiş olan bu fayın büyüklüğünün 6.2 ile 7.2 ortasında değişen büyüklükte sarsıntı üretebilecek 6 fay segmentine sahip olduğunu açıkladı.
VOLKANİK AKTİVİTE Mİ?
Sarsıntı tekrarlama döneminin birkaç bin yıl olan Tuz Gölü fayının sismik boşluk sınıfında bedellendirilen etkin bir fay olarak kabul edildiğini söz eden Sözbilir şöyle konuştu:
* Bu sarsıntının çabucak kuzeyinde de Hasan Dağı volkanı var. Bu çok genç bir volkan. Hasebiyle zelzelenin Tuz Gölü fayından mı kaynaklı yoksa volkanik bir aktiviteyle mi ilgili olduğu konusunda araştırmalar yapılması gerekiyor. Sismometreler kurulup o bölgenin daima izlenmesi lazım.
Bu fayın son 100 yılda zelzele üreten bir fay olmadığını hatırlatan Sözbilir, büyüklüğü 5, 4 ya da 3 oranında kaydedilen sarsıntılar yaşandığını lakin yıkıcı özelliğe sahip sarsıntıların oluşmadığını lisana getirdi.
ORTAYA ÇIKARILMALI
Uzun vakittir yıkıcı sarsıntı üretme manasında suskunluğu olan bu fayın sismik boşluk niteliği taşıdığını anlatan Sözbilir, elde edilen dataların kırılma vaktinin yakınlaştığını gösterdiğini belirtti. Sözbilir Hasan Dağı volkanıyla da ilgili şu bilgileri verdi:
* Hasan Dağı beşerler yaşarken patlamış genç bir volkan. Münasebetiyle bu volkanın günümüzde yaşayıp yaşamadığının da ortaya çıkartılması gerekiyor. Bunun da yolu jeofizik ve sismolojik manada incelenmesiyle mümkün.
* Bu bölgedeki birtakım zelzelelerin volkanik mi tektonik kökenli mi olduğu konusunda bir araştırma yapılması gerekiyor. Volkanik sarsıntılar de yıkıcı tesir yaratabilir. Türkiye’de günümüzde aktivitesi süren bir volkanın şimdi bilgisi yok. Çok genç volkanlar var.
ALTI SEGMENT VAR
* Lakin araştırmalar günümüzdeki etkinliği konusunda yetersiz. Beşerler yaşarken patlayan volkanlar can ve mal kaybı yaratır. Günümüzde volkanların etkinliğini büsbütün yitirip yitirmediğinin ortaya çıkartılması gerekir. Bunun için çalışmalar yapılmalı.
* Tuz Gölü fayının üzerinde 6 segment var ve her biri başka biçimde yıkıcı sarsıntı üretme potansiyeline sahip. Hasebiyle bu bölgelerde bilhassa resmi kurum ve kuruluşların çalışmalarını bir an evvel tamamlaması gerekiyor.
BÜTÇE DAVETI
Sözbilir, “Bugüne kadar birçok yararlı çalışmalar yapılıyor. Üniversiteler, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ve Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü çalışmalar yapıyor lakin yetersiz. Türkiye ölçeğinde faylarla ilgili elde etmemiz gereken bilgileri edinmiş değiliz. Bu çalışmalara bütçe ayırılmalı. Büyük ölçekli kuruluşların birlikte çalışarak bilgi üretmesinde yarar var” dedi. (DHA)
Sözcü
