Birinci hikayesini yazdığı günden bugüne ortadan 39 yıl geçen usta muharrir Ahmet Ümit’in birçok lisana çevrilen romanları sinemalara, dizilere hatta operalara bahis oldu…

Kitaplarını ülkemizin tarihi güzellikleriyle kurgulayan Ümit, yeni kitabı Kayıp İlahlar Ülkesi’nde polisiye, arkeoloji ve mitolojiyi harmanlıyor. Ahmet Ümit’le yaşadığı Büyükada’da buluştuk.

■ Kayıp Rabler Ülkesi kökleri mitolojik Pergamon’a dayanan bir cinayeti aydınlatıyor. Nasıl başladınız öyküyü kurgulamaya? 

Bu romanı yazma fikri on yıl evvel Bergama’ya gittiğimde aklıma düştü. Pergamon Altarı, 1878 yılında Almanya’ya götürüldüğü için Berlin’e gittim. Bergama/Pergamon olmadan öykümü anlatamazdım. Münasebetiyle Berlin ile Bergama ortasında mekik dokudum. Fevkalade bir tecrübeydi. Bu yıl Türkiye’den Almanya’ya göçün 60. yılı. Ülkemizden giden çalışanların Almanya ve Berlin’deki durumunu inceledim. Böylelikle “Kayıp İlahlar Ülkesi” ortaya çıktı.

TARİH ŞUURU VURGUSU

■ Her fırsatta ‘muhteşem bir tarihimiz var, dikkat çekmemiz gerek’ diyorsunuz. Tarihi güzelliklerimize kâfi kıymeti göstermekte geç mi kalıyoruz?

Ümit’in her kitabında güçlü bir bayan karakter var.

Tarihi zenginliklerimizi koruyamadığımız acı bir gerçek. Antik dünyanın sekizinci olağanüstüsü ‘Zeus Altarı’ yıllardır Berlin’de Pergamon Müzesi’nde sergilenmekte. Değerli tarihî yapıtlarımız Paris’te Louvre’da. Londra’da British Museum’da, Rusya’da Hermitage Müzesi’nde. Ve hâlâ değerli tarihi yapıtlarımız yurt dışına kaçırılmakta. Bunu önlemenin yolu, tarih şuurumuzu geliştirmektir. Tahminen başlı başına bir tarih ve arkeoloji bakanlığı kurulmalıdır.

ÖZGÜR TÜRKİYE İÇİN

■ Birçok medeniyete konut sahipliği yapmış Anadolu’dan dünyaya istikamet veren beşerler çıkmış. Artık ise önemli bir beyin göçü var. Gençleri Türkiye’de nasıl tutacağız?

Daha özgür, eşitlikçi, hoşgörülü, insanların birbirinden nefret etmediği, lisan, din, ırk, cinsiyet ayrımı yapılmayan bir Türkiye yaratarak. Ne yazık ki son on yıldır Türkiye bölünmüş durumda. Siyasetin lisanı kör bir nefret tarafından ele geçirilmiş halde. Ekonomik krizin de bayağılaşmanın da, milletlerarası alanda prestij kaybedişimizin nedeni de işte bu zehirli lisan ve giderek otoriterleşen siyasi yapı. Yürütme, yasama ve yargı ortasındaki eşitlik ve bağımsızlık ortadan kalkmış, toplumun haklarını savunacak olan medya susturulmuş durumda. Bütün bunlar bir ülkenin çöküşünü getirir. Ki, şu anda yaşanılan budur. Bu türlü bir ülkede yetenekli gençlerin gitmesini durduramazsınız. Bize tam ve eksiksiz bir demokrasi gerekiyor.

Hala bir amatörüm

Hande Zeyrek’in sorularını yanıtlayan Ahmet Ümit, “Hâlâ kendimi amatör olarak görüyorum, umarım bu duyguyu hiç kaybetmem. Zira yazmak, bu acımasız ve adaletsiz dünyada beni keyifli eden az sayıdaki şeylerden biridir” diyor.

Bayan haklarından kaygı duyanlar var

■ Kitapta Başkomiser Yıldız karakteri çıkıyor karşımıza. Her romanınızda güçlü bayanlar olması bir bildiri içeriyor mu?

Ülkemizdeki düşüncelerin ana nedenlerinden biri bayanların erkeklere eşit ve
erkekler kadar özgür olamamasıdır.
Kendimi bildim bileli bu haksızlığa şahit oldum ve bu ayrımcılıktan rahatsız oldum. Ama ne yazık ki, bayan haklarından anlamsızca dehşet duyanlar var. Bu yüzden “İstanbul Sözleşmesi”nden çekiliyorlar. Yalnızca bayanlara değil, erkeklere de bütün bir topluma da ziyan veriyorlar. Bu türlü
bir toplumda güçlü bayan kahramanlar yaratmak çok daha manalı oluyor.

ADADA HAYAT DAHA YAVAŞ

Ahmet Ümit, “Yaşamak için neden Büyükada?” sorusuna “Burada hayat daha yavaş, hava daha pak, daha iyi düşünebiliyor, daha iyi konsantre olabiliyor ve hepsinden değerlisi daha rahat yazabiliyorum” karşılığı verdi.

Bu ülkenin değerini bilmiyorlar

■ “Bu ülkede yolunda gitmeyen bir şey varsa edebiyatçı yazdıklarıyla ‘hayır’ diyebilmelidir” sözünüzü hatırlatayım ve siz nelere hayır diyorsunuz?

Her roman, bir ayna üzeredir. Yanlış olan ne varsa gösterebilir. Sanat ve edebiyatın, yeryüzünün gittikçe cehenneme dönüştüğü bu çağda sessiz kalması son derece yanlış olur. Ben, tabiatın kirletilmesine, öteki canlıların zalimce yok edilmesine, insanın beşere zulmüne hayır diyorum. Cahilliğe, barbarlığa, her türlü şiddete hayır diyorum. Ancak bu ‘hayır’ımı edebiyat lisanıyla yapmaya çalışıyorum.

■ Birçok yerde etraf gayreti sürüyor…

Türkiye, doğasıyla, tarihiyle eşsiz bir vatan. Lakin üzerinde yaşayanlar bu ülkenin değerini bilmiyor. Asıl zenginliğin bu vatan olduğunu bilmeyenler, para için toprağımızı, ormanımızı, denizlerimizi yok ediyorlar. Açıkçası ülke elimizden gidiyor. Evet, ülke yalnızca askeri güçlerin zapt edilmesi ile kaybedilmez, o ülkede yaşayanların bencilikleri, cehaletleri ve açgözlülükleriyle de yok edilir. Ne yazık şu anda bunu yaşıyoruz. Kanal İstanbul da İstanbul için bir intihar projesidir. İstanbul’da yaşasın yaşamasın herkesin Kanal İstanbul’a karşı çıkması lazım.

Çok katmanlı bir roman oldu

■ Kitapta vermek istediğiniz bildiri nedir?

“Kayıp Rabler Ülkesi” çok katmanlı bir roman oldu. Irkçılık, ülkemizin tarihi yapıtlarına sahip çıkamayışımız, baba ile oğul münasebeti, insan ve iktidar ilgisi, inanç ve insan bağlantısını anlatmaya çalıştım. Dünyada ve ülkemizde yükselen ırkçılığı tartışmaya açtım.

Sözcü