Cumhurbaşkanı Kararı’yla özelleştirerek satılacağı açıklanan TEİAŞ, kamu parasıyla peş peşe dev ihaleler yapıyor. Kurum, 81 vilayetteki rutin bakım tamir ihaleleri dışında yalnızca Ankara’dan 43 büyük ihalede 3.7 milyar lira harcadı. EMO İdare Şurası Üyesi Özdağ, “Özelleştirme ismi altında yandaş şirketlere peşkeş çekilmeden evvel son altyapı hazırlıkları yapılıyor. Çöpsüz üzüm verecekler, zira bir bu sineması TEDAŞ’ın 21 dağıtım bölgesinin özelleştirlmesinden evvel gördük ve yaşadık” dedi.

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından yapılan dev bir ihalenin sonucu bugün açıklandı. Kastamonu-Bartın Elektrik İletim Sınırı Tam Tesis İşi tam 524 milyon liraya ihale edildi. 

TEİAŞ hakkında, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla üç ay evvel 2 Temmuz’da özelleştirme kararı verilmişti. 

Bu Cumhurbaşkanı Kararı, stratejik kıymeti ve vatandaşa çıkacak fatura nedeniyle ağır reaksiyon gördü ve ilgili çevrelerin tarafından ağır tenkitlere gaye oldu. Buna karşın karardan geri adım atılmadığı üzere bilakis kuruma milyarlarca yeni yatırım yapıldığı ortaya çıktı.

8 AYDA 43 BÜYÜK İHALE 

Pekala özelleştirilmesine karar verilen bir kurumda yarım milyar lirayı aşan bir yatırım olağan mi… Kısa bir araştırmayla durumun çok daha çarpıcı olduğu ortaya çıktı. 

Kurumun 81 vilayet için yaptığı bakım, tamirat, yenileme imal ihaleleri, mal, hizmet alımları hariç yalnızca Ankara’daki merkez tarafından 2021 yılında ihale edilen 43 yenileme ve yeni yatırımın toplamı 3 milyar 354 milyon TL’yi aştı. Bu yalnızca açık kaynaklardan elde edilenler. Daha çok sayıda yapılacak ihale ve yapılmış lakin açıklanmamış ihale de var. Bu projelerin yükle güç iletim sınırı eksiksiz tesis ve trafo merkezi üretimleri olması dikkat çekti.

EMO: BİZ BU SİNEMASI DAHA EVVEL GÖRMÜŞTÜK

Elektrik Mühendisleri Odası da bu yıl yapılan ihaleleri dikkatle takip ediyor. EMO İdare Şurası Üyesi Mehmet Özdağ, “Biz bu sineması TEDAŞ’ın 21 dağıtım bölgesinin tek tek özelleştirilmesinden evvel görmüştük” dedi.

Özdağ “İlk bakışta “Elektrik arz güvenliğimizin ve güç kalitemiz için kamusal bir kurum yatırım yapıyor. Ne var bunda, elbette yatırım yapılabilir” denilebilir lakin o denli olmayacağına dair önemli telaşlarımız var. Resmi datalara nazaran TEİAŞ’ın 27.8 milyar liralık varlığı var ki biz bunun çok daha üstünde olduğunu biliyoruz. Bunun yanında 2020  yılı devir kârı 4 milyar 648 milyon lira olarak açıklandı. Bu datalar ışığında kolay bir hesapla kurum 30 milyar liraya satılsa bile yalnızca elde ettiği kârla 6 yılda kendini amorti edecek. Türkiye’nin dört bir yanındaki, çok pahalı topraklar de dahil tüm varlıkları da armağan edilmiş olacak” diye konuştu. 

Her şeyin ötesinde TEİAŞ’ın özelleştirilmesine kesin bir kararlılıkla karşı olduklarını vurgulayan Mehmet Özdağ şöyle konuştu: 

“TEİAŞ’ın özelleştirme hazırlık süreçlerinin 31.12.2022 gününe kadar tamamlanması planlandığı göz önüne alındığında TEİAŞ’ın özelleştirme ismi altında yandaş şirketlere peşkeş çekilmeden evvel değerli yatırımları da kamu eliyle yapılarak özelleştirilmelerin son alt yapısının hazırlanmakta olduğu anlaşılıyor.” 

VATANDAŞIN FATURASINA DİREKT TESİR EDECEK

Özdağ TEİAŞ’ın neden özelleştirilmemesi gerektiğini şöyle özetliyor: 

TEİAŞ elektrik üretiminden tüketimine kadar tüm faaliyetlerin senkronize olarak çalışmasına nezaret eder. Gün öncesi bir sonraki günün saatlik talep kestirimlerini yapar. 

EPİAŞ, bu iddialar doğrultusunda ve mevcut alım garantili üretimleri ve ikili mutabakatları dikkate alarak eksik kalan kısımlar için talepleri toplar ve gün öncesi piyasayı belirler.

EMO İdare Heyeti Üyesi Mehmet Özdağ TEİAŞ’ın neden özelleştirilmemesi gerektiğini şöyle özetliyor:

• TEİAŞ elektrik üretiminden tüketimine kadar tüm faaliyetlerin senkronize olarak çalışmasına nezaret eder. Gün öncesi bir sonraki günün saatlik talep varsayımlarını yapar.

• EPİAŞ, bu kestirimler doğrultusunda ve mevcut alım garantili üretimleri ve ikili muahedeleri dikkate alarak eksik kalan kısımlar için talepleri toplar ve gün öncesi piyasayı belirler.

• Gün içine gelince, TEİAŞ dengeleme güç piyasasında tekrar devreye girer, Dengeleme Güç Piyasasını yürütür. Bu faaliyetleri yaparken Geliri sarfiyatına denk olarak kamusal anlayışla kar gayesi gütmeden yapar. 2020’de 4,6 Milyar TL kar nasıl oldu, kar gayesi gütmeyen, geliri masrafına denk olması gereken bir kamu kurumu neden kar eder bunu da anlayamadık.

• TEİAŞ elektrik piyasasında bu faaliyetleri yaparken, üretim ve ticaret faaliyetlerinden bağımsız ve herkese eşit davranış içinde sürdürür. Bu nedenle de TEİAŞ’ın özelleştirilmesi yalnızca teknik olarak güç kalitesi ve arz güvenliği için değil, elektrik piyasasında en son elektrik fiyatının oluşumunda kilit rol oynar.

• Konutumuza gelen elektrik faturasında 2015 sonuna kadar iletim bedelini görebiliyorduk ve bu bedel toplam faturamızın %2,5 ile %3’ü ortasında idi, artık de bu seviyede olduğunu kestirim ediyoruz.

• Şayet özelleştirilirse faturalara yansıyan iletim bedelinin ne kadar artacağı evvelden iddia edilemez. Zira dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesinden sonra biz bu şirketlerin asli faaliyetleri dışında pek çok masraflarını de ödüyoruz faturalarımız üzerinden…

• Son kelam olarak biz değil TEİAŞ’ın özelleşririlmesi, kamuya karşı yükümlülüğünü yerine gertirmeyen elektrik üretim şirketlerinin ve elektrik dağıtım şirketlerinin tekrar kamulaştırılması gerektiğini düşünüyoruz. Artık tekrar kamusallık diyoruz.

AVRUPA’NIN EN UZUN ÇİZGİSİ

TEİAŞ’la ilgili kimi çarpıcı sayılar: 

27.8 milyar liralık varlık (resmi veri… Daha fazla olduğu iddia ediliyor)

4.6 milyar TL 2020 yılı periyot kârı

71 bin kilometre nakil çizgisi

28 bin kilometre fiber optik kablo altyapısı 

753 trafo merkezi 

1466 elektrik, elektronik mühendisi 

16 bin 603 çalışan 

Tel geçen tüm pahalı topraklar üzerinde irtifak hakkı satın alınmış durumda

%30 EPİAŞ payı

Sözcü