Reuters’a konuşan üst seviye bir yetkili, “Enflasyonun biraz üst gittiğini göreceğiz. Bu devir enflasyon tam olarak en zirvedeki gaye olarak görülmüyor” dedi. Resmi enflasyonun uzun mühlet yüzde 20’nin üzerinde kalması beklenirken, Merkez Bankası’nın 18 Kasım’da faiz indirimlerine devam etmesi ve TL’deki paha kaybının artması bekleniyor.

Enflasyonun Haziran 2022’ye kadar yüzde 20’li düzeylerde kalması beklenirken, piyasalar iktisat idaresinin cari fazlaya odaklanmasıyla enflasyonun yüzde 20’lerin de ötesinde yükselebileceğinden telaşlı.

Tüketici fiyatları enflasyonu ekim ayında tütün-alkollü içecek artırımları ve giysi fiyatları öncülüğünde aylık yüzde 2.39, yıllık yüzde 19.89 arttı. Artış ekonomistlerin beklentilerinin altında gerçekleşmiş olsa da yıllık enflasyon yüzde 20’ye yaklaşarak Ocak 2019’dan beri tepeye çıktı.

Reuters anketinde enflasyondaki aylık artışın yüzde 2.76, yıllık artışın yüzde 20.4 olması bekleniyordu.

Öte yandan Ekim ayı dataları ile birlikte 2022 için uygulanacak yine değerleme oranları da aşikâr oldu. Hükümet aksi tarafta bir karar almaz ise 2022’de bir çok harç vergi ve ceza yüzde 36.2 oranında artırılacak. İlgili oran kamunun belirlediği birçok eser ve hizmet fiyatını üzerinde belirleyici.

TCMB’nin para siyaseti kararlarında belirleyicilerden biri olarak daha yakından izleyeceğini açıkladığı çekirdek göstergeler ekim ayında düşüş gösterdi. Ekimde yıllık olarak özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘B’ yüzde 18.63’ten yüzde 18.5’e, ‘C’ endeksi ise yüzde 16.98’den yüzde 16.82’ye geriledi.

GOLDMAN: FAİZDE YÜKSEK İNDİRİM RİSKİ ARTTI

Yükselen enflasyona karşın son iki toplantısında 300 baz puan faiz indirimine giden TCMB enflasyondaki kalıcı düşüş için evvel cari fazla verilmesi gerektiğini söz etti. Bankacılar bu tabirin enflasyondaki yükselişlere karşın, TCMB’nin para siyasetinde sıkılaştırma taraflı yansılara kendini kapattığını gösterdiğini söz ediyorlar.

Goldman Sachs bilgi sonrası yayımladığı notta, “Bugün enflasyondaki aşağı istikametli sürpriz TCMB’nin bir sonraki PPK toplantısında öteki bir faiz indirimi daha yapılması ihtimalini artırıyor.” dedi.

Kurum bir sonraki PPK’da 50 baz puan indirimle siyaset faizinin yüzde 15.5’e düşürülmesini beklediğini de belirtirken bugünkü TÜFE verisi sonrası daha büyük bir indirim riskinin de arttığını söyledi.

UZUN MÜHLET YÜZDE 20’NİN ÜZERİNDE KALACAK

TCMB’nin son enflasyon raporunda yer alan grafiklerden bankacıların yaptığı çıkarıma nazaran, TCMB’nin enflasyon iddianın üst sonu ekim ayı için yüzde 21 düzeyinde bulunuyordu lakin enflasyon yüzde 20’nin altında geldi.

Grafikler enflasyonda yüzde 20 civarı seyrin önümüzdeki yılın birinci yarısında sürdükten sonra yılı yüzde 11.8 düzeyinde kapatacağı istikametinde. Ekonomistlerin de genel beklentisi enflasyonun önümüzdeki yılın birinci yarısına kadar yüzde 20 civarında yahut üzerinde kalacağı istikametinde. Fakat ekonomistler 2022 yılının sonuna hakikat da mevcut siyaset bileşimi ile besbelli düşüş beklemiyorlar.

TL’DE BEDEL KAYBININ DEVAMI BEKLENİYOR

TL’de yılbaşından beri dolar karşısında yaklaşık yüzde 23 kıymet kaybı yaşadı. TCMB’nin siyaset faizi ise enflasyonun yaklaşık 4 puan altında bulunuyor.

Birçok bankacı TCMB’nin faiz indirimlerinin devam etmesi halinde enflasyon ve TL’deki paha kaybı nedeniyle ani faiz artışlarına kısa müddette gereksinim duyulabileceği kaygısını lisana getirdi. TCMB ise faiz indirimlerine devam tarafında algılanan bir bildiri verdi, fakat bunun için yıl sonuna kadar “sınırlı” bir alanın kaldığını belirtti.

YETKİLİ: BÜTÇE KANALIYLA İÇ TALEP CANLANACAK

Öte yandan hükümet başta dar gelirliler olmak üzere uygulanan siyasetlerin tesiri olarak görülen TL’deki paha kaybı ve enflasyondan daha az etkilenilmesi için benzeri ülkelere nazaran daha güçlü olan bütçeden faydalanmaya hazırlanıyor.

Reuters’a enflasyon verisi öncesi bilgi veren üst bir yetkili, “Bütçe kanalıyla bilhassa gelecek yılın başından itibaren iç talebin canlanması durumu olacak. Bu açıdan büyüme kanalına kayda paha bir takviye sağlanacak. Enflasyonun biraz üst gittiğini göreceğiz. Bu periyot enflasyon tam olarak en doruktaki gaye olarak görülmüyor. Biraz o tarafı gevşet tutmak gerekecek. Döviz kurundan gelen gecikmeli tesirin de izlerini göreceğiz esasen yakın vakitte. Lakin kurda çok önemli bir artış olmayacaktır” dedi.

MERKEZ’DEN YENİ İNDİRİM BEKLENİYOR

TCMB bu yıl için hudutlu indirim alanı kaldığını belirtirken yeni yıl için şimdi daha fazla indirim yapmayacağı istikametinde bir sinyal de vermedi.

Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucu Ortağı Haluk Bürümcekçi, “Enflasyonun yüzde 20’nin uzun müddet üzerinde kalacağı bir senaryoda siyaset faizinin mevcut yüzde 16 düzeyinin daha da altına inmeye zorlanması gerçekleşen enflasyona nazaran hesaplanan gerçek faizi Temmuz 2020’de gördüğü yüzde -5 düzeylerine kadar indirebilir ki, bu düzey misal EM ülkelerinin ortalamalarından besbelli aşağıda olduğundan TL üzerindeki paha kaybı baskısını artıracaktır. Bu ise bankayı ani para siyaseti değişikliklerine zorlayabileceğinden mevcut kaidelerde para siyaseti duruşu açısından uzun vadeli kestirim vermeyi çok zorlaştırmakta” dedi.

TÜİK datalarına nazaran Yİ-ÜFE ekimde yüzde 5.24 arttı, yıllık artış yüzde 46.31 oldu. TÜİK bilgilerine nazaran ekim ayında artışın yüksek olduğu kümeler yüzde 7.56 ile giysi ve ayakkabı, yüzde 5.97 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 2.43 ile ulaştırma oldu.

Alkol/tütün kalemindeki yüksek artış sigara fiyatlarına yapılan artırımdan gelirken, eşel mobilin birinci defa üst sonuna ulaştığı ekimde yakıt fiyatlarına gelen artırım da ulaştırma kalemindeki artışın belirleyicileri oldu.

Besin fiyatlarının yüksek seyrin devam etmesi, güç ve sigara fiyatlarına yapılan artırımlar ve TL’nin devam eden paha kaybının bölümler geneline yayılmış olan gecikmeli tesirleri enflasyonu yükseltici tesir yapmaya devam ediyor. (REUTERS)

Sözcü