Türk kökenli bilim insanları tarafından kurulan Almanya merkezli Biontech’in ABD ilaç şirketi Pfizer’la birlikte geliştirdiği aşı tüm dünyada büyük heyecan yaratmıştı. Bu gelişmenin akabinde Kasım ayında aşı haberleri peş peşe geldi. Pfizer/BioNTech, Moderna, Sputnik V, AstraZeneca ve SinoVac aşılarına dair gelişmeler umut verici olsa da aşıyla ilgili değerli bir sıkıntımız var: aşı kararsızlığı. Uzmanlar halkı aşı olmaya ikna etmenin en az aşıyı geliştirmek kadar güç olabileceğini belirtiyor.
NÜFUSUN YARISI AŞI OLMAYI DÜŞÜNMÜYOR
Ipsos’un 2 Kasım’da yayınladığı ankete nazaran Türkiye’de insanların yalnızca yarısı aşı yaptırmayı düşünüyor. İnsanların yüzde 58’i yeni bir aşı olduğu için yan tesirlerden tasa ettiğini belirtiyor. Lakin uzmanlar tüm yetişkinlerin aşı olması gerektiği görüşünde.
‘Bu mevzuyla ilgili Sıhhat Bakanlığı nazarında nasıl bir formül uygulanacak?’ sorusunun yanıtını şimdi bilmiyoruz. Pfizer/BioNTech aşısının Perşembe günü kullanım için onay alması beklenen ABD’de ise yeni bir gündem hususu var: Patronun aşıyı zarurî kılma hakkı. Bu hakkın kullanıp kullanılmayacağı bilinmez lakin şu bir gerçek: Uzmanlar sürü bağışıklığının oluşabilmesi için nüfusun en az yüzde 70’inin aşılanması gerektiği görüşünde.
PATRONLAR TÜRKİYE’DE MECBURÎ TUTABİLİR Mİ?
Türkiye’deki patronlar çalışanlarına ‘aşı olma zorunluluğu’ getirebilir mi? Bu sorunun yanıtını Av. Dr. Okay Durman’a sorduk.
Anayasa 17/II unsuru uyarınca, beden bütünlüğünün korunması temel olduğundan, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarında, zarurî aşı uygulamasının yasal desteğinin bulunduğunu söyleyen Durman, şu tabirleri kullanıyor: “Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 57. unsurunda sayılan bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması halinde, 72/2. husus uyarınca hastalığa maruz bulunanların aşılanmasına yetki tanınmıştır. Fakat 57. hususta, ‘Covid 19′, bulaşıcı hastalık olarak sayılan hastalıklar ortasında yer almamaktadır.”
Durman şöyle devam ediyor: “Bu açıdan baktığımızda, yürürlükteki mevzuatımız açısından, patronların işçiyi Covid-19 aşısı olmaya zorlayamayacağını söz edebiliriz.”
Av. Dr. Okay Durman
ESİRGEYİCİ VE ÖZENDİRİCİ ÖNLEMLER ALINABİLİR
Öte yandan “İş Sıhhati ve Güvenliği mevzuatımız gereği temel hedefin emekçinin sıhhatinin korunması” olduğunu kaydeden Durman, “Başlıca sorumluluk patrona verilmiştir. Burada patron bu sorumluluğu yerine getirirken doğal olarak personellerin tümünün sıhhatini hami düzenlemeler yapabilir. Lakin “feshin son deva olması” prensibinden hareketle, aşı olmak istemeyen emekçinin iş kontratını feshetmeden evvel, öbür kollayıcı ve özendirici önlemler alabilir. Örneğin işyerinde genel düzenleme yapma yetkisi çerçevesinde, aşı olan çalışanlarına ödül/prim vb. uygulamalar yahut zorlayıcı nedenle salgın geçene kadar fiyatsız müsaadeye çıkarma uygulaması getirmesi mümkündür.”
Sözcü
