Paris İklim Mutabakatı, iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı hakkında imzalanarak 2016 yılında yürürlüğe girdi. Muahedeyi onaylamayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı üye devletleri ortasında Eritre, İran, Irak, Libya, Yemen ve Türkiye yer alıyor lakin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Paris İklim Mutabakatı’nı, ulusal katkı beyanımız çerçevesinde önümüzdeki ay Meclisimizin onayına sunuyoruz.” sözlerini kullandı. Pekala Paris İklim Muahedesi nedir, unsurları neler?
Paris İklim Mutabakatı, iklim değişikliğine karşı global çapta verilen çabayı temsil ediyor. Paris İklim Muahedesi daha istikrarlı, daha sağlıklı bir gezegen, daha adil toplumlar ve daha canlı iktisatların olduğu bir dünya bırakmayı maçlıyor. Paris Muahedesi, neredeyse tüm dünya emisyonlarını kapsayan, iklim değişikliği konusundaki birinci çok uluslu muahede özelliğine sahip.
PARİS İKLİM MUAHEDESİ NEDİR?
Paris Muahedesi, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (BMİDÇS) kapsamında, iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı hakkında 2015 yılında imzalanan, 2016 yılında yürürlüğe giren bir muahededir.
Mart 2021 prestijiyle, BMİDÇS’nin 191 üyesi mutabakata taraftır. Muahedeyi onaylamayan altı BMİDÇS üye devlet vardır: Eritre, İran, Irak, Libya, Yemen ve Türkiye. Bu altı ülke içinde en büyük emisyon kaynağı birinci 20 içinde yer alan İran ve Türkiye’dir. Amerika Birleşik Devletleri 2020’de mutabakattan çekildi, lakin 2021’de yine katıldı.
PARİS İKLİM MUAHEDESİ MAKSADI NEDİR?
Paris muahedesi, sera gazı emisyonlarının tavan yaptığına ve yüzyılın ikinci yarsında iklim meselesinin çözülmesi gerektiğini dikkat çekerek, mümkün olan en kısa müddette uygulanması gereken global bir hareket planı ortaya koyuyor.
Paris Anlaşması’nın uzun vadeli sıcaklık maksadı, global ortalama sıcaklık artışını sanayi öncesi düzeylerden 2°C (3,6°F) artış düzeyi ile hudutlu tutmaktır ve hatta 1,5°C gayret harcanmasıdır. Zira sıcaklık artışını 2°C yerine 1,5 ile sınırlamak riskler ve tesirler manasında iklim değişikliğinin risklerini ve tesirlerini değerli ölçüde azaltacağını kabul edilmektedir. Bunu sağlamak için emisyonların mümkün olan en kısa müddette azaltılması ve 21. yüzyılın ikinci yarısına kadar salınan ve tutulan sera gazlarının dengelenmesi hedeflenmektedir. Muahede ayrıyeten, tarafların iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine ahenk sağlama yeteneğini artırmayı ve “düşük sera gazı emisyonları ve iklime dirençli kalkınma yolunda dengeli bir finansman akışı” sağlamayı hedefliyor.
Paris Muahedesi uyarınca, her ülke global ısınmayı azaltmak için üstlendiği katkıyı belirlemeli, planlamalı ve sistemli olarak raporlamalıdır. Hiçbir düzenek, bir ülkeyi muhakkak bir tarihe kadar makul bir emisyon maksadı koymaya zorlamaz, lakin her gaye evvelden belirlenmiş amaçların ötesine geçmelidir. 1997 Kyoto Protokolü’nün tersine, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ortasındaki ayrım bulanıktır, bu nedenle gelişmekte olan ülkeler de emisyon azaltma planları sunmalıdır.
PARİS MUAHEDESİNİN 2030 YILINA YÖNELİK AMAÇLARI
Paris İklim Konferansı sonrasında tüm ülkelerin bulundukları vaatleri somut siyaset aksiyonlarına dönüştürmesi gerekiyor. Ekim 2014 tarihinde Avrupa Kurulu, AB’nin yenilenebilir güç ve güç verimliliğindeki en az %27 gayesinin yanı sıra, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonunu en az %40 azaltma amacı için 2030 İklim ve Güç Siyasetleri Çerçevesi’ni hazırlamıştır. Paris Muahedesi, AB’nin yaklaşımını dayanaklar niteliktedir. 2030 yılına yönelik güç ve iklim siyasetleri çerçevesinin Avrupa Kurulu tarafından kabul görülen halde uygulanması, Paris Mutabakatı’nı takiben öncelik taşımaktadır.
Avrupa Komitesi, AB’nin sera gazı emisyonlarının %45’ini kapsayan Emisyon Ticareti Sistemi (ETS)’ ni yenilemek için harekete geçmiştir. Ayrıyeten bir yıl içerisinde Üye Devletlere azami esneklik imkanı sunarak, 2030 yılı düzenleyici çerçeveyi adil ve uygun maliyetli
bir tavırla uygulamak hedefiyle, kalan değerli yasa tekliflerini de sunacaktır. Bir sonraki evre, Gayret Paylaşım Kararı olarak çeviri edilebilecek Effort-Sharing Decision ve Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık (Land Use, Land Use Change and Forestry-LULUCF) üzerine teklifler hazırlama çalışmalarına başlamakta. Ayrıyeten, muteber ve şeffaf bir yönetişim düzeneği oluşturmak ve 2020 sonrası periyottaki iklim ve güce ait planlama ve raporlama yükümlülüklerini düzenlemek emeliyle farklı bir mevzuat da hazırlayacaktır. (Kaynak: www.avrupa.info.tr)
Sözcü
