Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Memişoğlu yaptığı konuşmada organ nakillerinin ülkemizde tartıyla canlı vericiden yapıldığına işaret ederek , “Canlıları kesip ölülerimize dokunmuyoruz. Canlıdan böbrek alıp meyyit insanın böbreğini toprağa gönderiyoruz. Karaciğer ve böbrek naklinde kadavra nakil oranımız neredeyse hiç yok. Canlı verici kullanılamadığı için kalp bekleyen 3-4 yaşında bebekler ölüyor” dedi.
Organ ve doku nakli konusunda farkındalığı arttırmak hedefiyle İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanlığı tarafından 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası nedeniyle bir sempozyum düzenlendi.
Aktifliğe İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Rektörü Prof. Dr. Nuri Aydın, Dekan Prof. Dr. Sait Gönen, Başhekim Prof. Dr. Zekayi Kutlubay’ın yanı sıra mevzunun uzmanı öğretim üyeleri ile nakil olmuş hastalar katıldı. Sempozyumda, beyin vefatı bildirimlerinin ülkemizde düşük olduğu, beyin ölümlerinin organ bağışına dönüşme sayılarının da çok yetersiz olduğu belirtildi ve neredeyse 85 milyon nüfusa ulaşan Türkiye’de yılda ortalama 2 bin beyin mevti bildirimi yapıldığı, bunun yalnızca 500’ünün organ bağışına dönüşebildiği vurgulandı.
“NAKİLDE BAŞARILIYIZ FAKAT BAĞIŞ KÂFİ DEĞİL”
İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, cerrahi manada organ naklinde Türkiye’nin çok iyi noktalara geldiğini söyleyerek bağışların ve beyin vefatı bildirimlerinin yetersiz olduğunu söyledi ve canlıdan nakil yerine kadavradan nakillerin artırılması gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Memişoğlu, “Türkiye’de bugün 1988’den 2000 yılına kadar toplam 200 karaciğer nakli dahi yapılamazken artık yalnızca İstanbul’da yılda 700-800 karaciğer, 2 bine yakın böbrek nakli yapar hale geldik. Doğal ki Kovid pandemisi nedeniyle sayılarda düşüş oldu lakin şu an Kovid öncesi sayılarına da ulaşıyoruz. Yalnızca İstanbul’da 39 böbrek nakil merkezi, 19 karaciğer nakli merkezimiz var. Bunlar dünya çapında merkezler. Burada yapılan ameliyatlara baktığımız vakit hayatta kalma müddetleri açısından dünyanın en iyi merkezleri ile yarışacak pozisyondalar” dedi.
“3-4 YAŞINDAKİ HASTALAR ORGAN BEKLERKEN ÖLÜYOR”
Organ naklinde en büyük problemimizin kadavra nakillerindeki azlık olduğunu söyleyen Prof. Dr. Memişoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Canlılarımızı kesiyoruz ölülerimize dokunmuyoruz. Organ naklinde bu çelişkiyi yok etmeniz lazım. Canlıdan böbrek alıyoruz, ölmüş insanın böbreğini toprağa gönderiyoruz. Bunu toplumsal şuurla aşabiliriz. Tüm toplumu bu mevzuda eğiterek çözebiliriz. Bilhassa karaciğer, hele böbrek naklinde maalesef canlı nakil oranlarımız yanında kadavra oranları neredeyse hiç yok. Bu çok acı bir şey.
Bilhassa canlı verici kullanamadığımız için, 3-4 yaşındaki bebeklerimizi maalesef kalp beklerken kaybediyoruz. Akciğer naklinde maalesef yalnızca iki merkezle yönetim etmek zorunda kalıyoruz, zira bağış yok. Beyin vefatı bildirimlerimiz de yetersiz. Ayrıyeten organ naklini yalnızca böbrek, akciğer, karaciğer nakli olarak kabul ediyoruz. Halbuki Türkiye’de geliştirmemiz gereken en değerli şeylerden birisi de doku bankacılığı, doku nakli. Yani bugün yapay greftler kullanacağımız yerde, doğal greftleri kullanacağımız ve maliyet olarak da çok daha avantaj sunacak alanları da artırmamız, direktörüz gerekiyor.”
“BEYİN MEVTİ VE BİTKİSEL HAYAT BİREBİR ŞEY DEĞİL”
Türk Ağır Bakım Derneği Lideri ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oktay Demirkıran ise vatandaşların hala beyin vefatı ile bitkisel hayat kavramlarını karıştırdığına işaret etti. Demirkıran, “Beyin vefatı, bir hastanın beyin faaliyetlerinin geri dönüşümsüz olarak ortadan kalkması demektir. Bu da hastanın somatik vefatı manasına gelir. Hastanın kalbi atıyor olabilir lakin tıbbi olarak ölüdür. Bu bahis çoğunlukla bitkisel hayat ile karıştırılır. Meğer bitkisel hayatta olan bir hastayı uzun mühlet tıbbi bakımla hayatta tutabilirsiniz.
Türkiye’de maalesef beyin mevti bildirimleri de düşük. Zira farkındalık az. Beyin mevti olanların da lakin yüzde 23’ü bağışa dönüşebiliyor. Aileler bu bahiste isteksiz. Reddediyorlar birden fazla vakit. Örneğin 2019 yılında 1500-1600 civarında beyin mevti bildirimi, aileler tarafından reddedildiği için organ bağışına dönüşmemiş. Pandemi ile birlikte maalesef yarıdan daha aşağıya indi organ nakilleri ve bağışlar. Canlı nakil kadavra nakillerden çok daha fazla. Lakin bu aslında bir muvaffakiyet değil” diye konuştu.
“CANLIDAN NAKİL KADAVRADAN NAKLE NAZARAN DAHA STRESLİ”
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Karaciğer, Safrayolu, Pankreas Cerrahisi ve Karaciğer Nakli Uzmanı Prof. Dr. Seçkin Dulundu de teknik olarak canlıdan canlıya yapılan nakillerin cerrah açısından da daha sıkıntı ve problemli olduğunu söyleyerek “Sonuçta büsbütün sağlıklı olan bir insanı ameliyata alıp organının bir kesiminin ya da bir organını almak, insanı zihinsel olarak da huzursuz eden bir faktör.
Biz, beyin mevti bildirimlerinin artırılması ve organ bağışı konusunda vatandaşlarımızın da hassasiyet göstermesiyle yüzde 80 olan canlıdan nakli, yüzde 20 olan kadavra nakli oranlarını bilakis çevirebiliriz. Bu da toplumu bilinçlendirmekle, bağışların artmasıyla oluyor. Büsbütün sağlıklı bir insanı ameliyata alarak, aile bireylerini de bu manada huzursuz edecek, düşünceye sokacak bir cerrahiden korumuş oluyorsunuz kadavra nakliyle” biçiminde konuştu. (DHA)
Sözcü
