Dünyanın en faal zelzele nesillerinden birinin üzerinde bulunan Türkiye’de her yıl 1-7 Mart ortası, Sarsıntı Haftası olarak kutlanıyor.

Sarsıntı Haftası münasebetiyle İstanbul’da beklenen mümkün sarsıntı hakkında konuşan Jeolog, Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da asgarî 7, azamî 7.5 büyüklüğünde bir zelzelenin olacağını ve en çok Avrupa Yakasının kıyı kısımlarının etkileneceğini söyledi.

Uzun yıllardır zelzele araştırmaları yapan ve İstanbul’da beklenen büyük sarsıntıyla ilgili her fırsatta ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntıya karşı hazırlıklı olmasının sağlanması, sarsıntıdan korunma yollarının anlatılması ve toplumda afete hazırlık şuurunun yaygınlaştırılmasının amaçlandığı Zelzele Haftası’nda  konuştu.

“BURALAR ŞU ANDA BİLE KAYIYOR, HAREKET EDİYOR”

Prof. Dr. Görür, beklenen zelzele öncesinde acil olarak müdahale edilmesi gereken yerlerin bilhassa Avrupa yakasında bulunan kıyı ilçeler olduğunu belirtti. Bilhassa Büyükçekmece ve Küçükçekmece bölgesine dikkat çeken Prof. Dr. Görür, “Büyükçekmece-Küçükçekmece ortası heyelanların olduğu yerler. Buralar şu anda bile kayıyor, hareket ediyor. Sarsıntıda haliyle bu kayma hareketi heyelanlara dönüşecektir. Sarsıntıyla birlikte burada önemli yıkımlar meydana gelecektir. Zelzele heyelanları tetikleyecektir. Şu anda sarsıntı yokken bile yavaş yavaş deformasyon, hareket var tabanda. Yılda birkaç santim hareket ediyor. O nedenle İstanbul’da bu bölge üzerinde kesinlikle çalışmak gerekir” diye konuştu.

AVRUPA YAKASINDA SARSINTININ TESİRİ 5 KAT ARTACAK

Avrupa yakası için kritik ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Görür şöyle konuştu:

* İstanbul zelzeleye yaklaşıyor. Beklediğimiz zelzele de küçük bir zelzele değil. Asgarî 7.2, azamî 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntı. Muhtemelen birinci kırılacağını düşündüğümüz yer de Silivri açıklarıyla Yeşilköy açıkları ortasında Kumburgaz Kolu.

* Hasebiyle bu zelzelede İstanbul genelde etkilenecek lakin en fazla Avrupa yakası etkilenecek. Bunun nedeni, hem sarsıntı üretecek faya yakın olması hem buradaki yer ve jeolojik formasyon zelzelenin tesirini büyütecek nitelikte.

* Yani tabanı sağlam bir yerde zelzelenin tesirini bir olarak düşünürsek, Avrupa yakasında kimi yerlerde zelzele tesiri beş katına kadar çıkabilir. Buradaki taban ekseriyetle çürük olan yerlerdir.

* İçinde su olan, çimentolaşmamış, kaya niteliği göstermeyen, gevşek, yumuşak yerlerdir. Münasebetiyle zelzele olduğu takdirde bu tıp tabanın içerisine giren sismik dalgaların suratları yavaşlayarak bu yer içerisinde oyalanır ve daha fazla hareket ederek yıkıma neden olurlar.

*Bu cins yerlerde yer ivmesi daha fazlasıdır en büyük yer sürat daha fazladır. Avrupa yakasında bilhassa kıyıdan itibaren birinci 10 kilometrelik şerit içerisindeki alanların birçoklarında sarsıntının suratı ve ivmesi daha fazla olacaktır.

“MİLYONLARCA TON MOLOZ ORTAYA ÇIKACAKTIR”

Sarsıntının öteki bir sorunu da etraf sorunu; milyonlarca ton moloz ortaya çıkacaktır” diyen Prof. Dr. Görür kelamlarını şöyle sürdürdü:

* 25 milyon ton deniyor fakat bundan daha fazla olabilir. Bu o denli bir şey ki, binlerce kamyonla senelerce taşısanız bu molozu bitiremezsiniz. Şimdiden bu molozların nasıl bertaraf edileceği, nasıl iktisada kazandırılacağının düşünülmesi lazım. Moloz toplama ve sürece tesislerinin kurulması lazım.

* Bunlar hava ve suyla temas ederek fizikokimyasal değişimlere uğrayarak zehirli toksik unsurlara dönüşür. Bunlar akarsularla, yeraltı sularıyla tarlalarımıza masraf yahut denize masraf.

* Besin zinciri vasıtasıyla beşere geri döner. Bunları tükettiğimiz vakit da o ülkede uzun periyotta hastalıklar insanları öldürmeye devam eder.

“HALKA UYGUN FAİZLİ KREDİ VERİLMELİ”

Zelzeleyle gayrette halkın da kendi meskenlerini güçlendirmesi gerektiğini, bu noktada devletin vatandaşlara uygun faizli krediler verilmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Görür, “Kentsel dönüşüm demek altyapıyı, halkı, yapı stokunu, çevreyi ve ekonomiyi tümüyle hazırlamaktır. Resmi binaları, okulları, hastaneleri yapıyoruz lakin halkın oturduğu yerlere gereğince el atılmıyor. Hükümet ya da devlet ne kadar bina yapabilir? İstanbul’da 400-500 bin binanın yıkılıp yine yapılması gerekiyorsa devletin ne bunu yapacak vakti ne de parası var. Bu durumda halkı da seferber etmesi gerekir. Halk kendi göbeğini kendi kesmeli lakin onu yapabilmesi için halka kredi vermek durumundasın. O nedenle ulusal ve memleketler arası finans kaynaklarını harekete geçirip. Uygun faiz, uygun vakitte halkın buyruğuna verirseniz bu işi hızlandırırız” dedi.

YUNANİSTAN’DAKİ SARSINTI İSTANBUL YA DA İZMİR’İ ETKİLEMEDİ

Yunanistan’da meydana gelen 6.3 büyüklüğündeki zelzeleyle ilgili olarak da Prof. Dr. Görür, “Bizim Kuzey Anadolu Fayı’nın devamı noktasında değil. Orada olağan bir fayın hareketi yani Yunanistan’ın kendi tektoniği ile ilgili. Yalnızca hissettik. O zelzeleden ötürü Ege’de ya da İzmir etrafında bir tetiklenme, etkilenme beklemiyorum” diye konuştu. (DHA)

Sözcü