Merkez Bankası’nın (TCMB) kârı 2020’de çarpıcı biçimde geriledi. TCMB’nin internet sitesindeki bilanço datalarına nazaran, 2019’da 55,8 milyar TL olan bankanın vergi öncesi kârı, bu yıl 4 Aralık prestijiyle 21,8 milyar TL’ye geriledi.
TCMB, 2019 kârından 44,5 milyar TL’yi kâr transferi, 11,1 milyar TL’yi de vergi olarak Hazine’ye vermişti.
Bu yılki kâr düşüşü, Hazine’ye kâr transferi ve vergi olarak aktarılacak parayı da azaltacak.
FAİZDEN VE YABANCI PARA SÜREÇLERİNDEN KAZANIYOR
TCMB’nin gelirleri net faiz gelirleri ve net faiz dışı gelirler olarak ikiye ayrılıyor. Kendi bastığı parayı belli bir faiz oranıyla bankalara borç vermesi, TCMB’nin en temel gelirlerinden biri. Faiz dışı gelirlerde ise yabancı para süreçleri öne çıkıyor.
Faiz oranı ve toplam fonlama ölçüsü, faiz gelirlerini etkiliyor.
TCMB’nin 2019 yılı bağımsız kontrol raporuna nazaran, bankanın net faiz geliri 19 milyar TL olmuştu. Net faiz dışı geliri ise 36 milyar TL idi. Faiz dışı gelirde, 39,4 milyar TL’lik net yabancı para süreç kârı öne çıkmıştı.
KÂRDAKİ DÜŞÜŞ DÖVİZ AÇIĞINDAN OLABİLİR
2019’da TCMB’nin yüklü ortalama fonlama maliyeti yüzde 21 olmuştu. 2020’de bu oran yüzde 10’a geriledi. Lakin geçen yıl yıllık ortalama net fonlama 56 milyar TL iken, bu yıl 158 milyar TL oldu.
Hasebiyle, bankanın kârındaki düşüşün, temel olarak net faiz dışı gelirindeki düşüşten kaynaklanmış olabilir.
Sozcu.com.tr’nin bahisle ilgili danıştığı uzmanlar, bu yıl kârdaki düşüşün, döviz kurları artarken TCMB’nin swap (döviz-TL takası) hariç ekim sonunda -57,3 milyar dolara inen net döviz durumundan kaynaklanmış olabileceğine işaret etti.
TCMB’nin kârındaki düşüşün hangi kalemlerden kaynaklandığı, TCMB’nin 2020 yılı bağımsız kontrol raporu yayımlandığında net biçimde görülebilecek.
KURA MÜDAHALE İÇİN REZERVLER YAKILDI
TCMB’nin brüt rezervi ekim sonu prestijiyle 84,5 milyar dolar olsa da, bu sayı rezervlere dair gerçek tabloyu yansıtmıyor. Zira bu sayıdan bankaların zarurî karşılık olarak TCMB’de tuttuğu döviz ve altınlar ile yeniden bankaların TCMB’ye belli bir müddet için swap (takas) ile ödünç verdiği döviz ve altınlar çıkarıldığında, ortaya inanması güç bir sayı çıkıyor: -48 milyar dolar…
Ekonomist Haluk Bürümcekçi’nin TCMB’nin döviz giriş çıkışlarını gösteren datalarından yaptığı hesaba nazaran, Ocak 2019-Ekim 2020 periyodundaki 22 ayda net rezervlerde mevcut sayıyla olması gereken sayı ortasındaki fark tam 133,2 milyar dolar.
Uzmanlar, bu sayının büyük kısmının kuru düşük tutmak için kamu bankaları aracılığıyla gayriresmi yollardan satıldığına işaret ediyor.
Rezervlerin bu biçimde harcanması, TCMB’nin swap hariç net döviz konumunu ekim sonunda -57,3 milyar dolara kadar geriletti.
Sözcü
