Son geçen yüzyılda ve günümüzde bağışıklık sistemi üzerine çeşitli çalışmalar yapılıyor. Lenfomanların bağışıklık sisteminde yer alan ur olduğu belirtiliyor. Lenfomaların sırf altında yatan nedenleri ve oluşma süreçleri değil, birebir vakitte sağaltımları konusunda da kıymetli gelişmeler kaydedilmiştir. Günümüzde Hodgkin dışı lenfoma olan her hasta için uygun bir sağaltım metodu bulunmaktadır.
Bu urlar lenf düğümlerinde çıkmakta, ve bu düğümlerin şişmesiyle kendilerini muhakkak etmektedirler. Lenfomalar, lösemi ile yakından ilgilidirler; bir bireyde iki durum birlikte de görülebilir, ya da öbürü olmadan yalnız biri de olabilir. Lenfomaların çok çeşidi bulunmaktadır, ve lösemilerle birlikte tümü kan kanserleri ismi altında toplanmaktadır.
LENFOMA NEDİR?
Lenfoma lenfositlerin oluşturduğu bir kanser tipidir. Lenf dokusunun habis tümörüne verilen genel bir isimdir. Kanser ya olağan hücrelerin süratle çoğalması yahut olağan lenfositlere nazaran daha uzun müddet yaşamaları ile oluşur. Malign lenfoid hücreler de olağan lenfositler üzere lenf düğümü, dalak, kemik iliği, kan ve öteki organlarda çoğalır. Lenfoma; Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma ismi altında iki büyük kümeye ayrılır.
1832 yılında Thomas Hodgkin, lenfomanın birinci tarifini yapıp, kendi ismini verdiği Hodgkin lenfoması hastalığını açıklamıştır. Hodgkin lenfoması dışında da birçok cinste lenfoma günümüze kadar tanımlandığı için, 1982 yılında yetkeler, lenfomaları Hodgkin lenfoması ve Hodgkin dışı lenfoma olarak ikiye ayırmıştır. Hodgkin dışı lenfoma çatısı altında 16 değişik lenfoma bulunmaktadır. Fakat bu 16 çeşit lenfoma kendi ortalarında da büyük ayrılıklar gösterdiği için, Hodgkin dışı lenfoma tarifi pek yanlışsız bir yaklaşım olmaktan çıkmış, bunun yerine sadece genel bir isim niteliğinde kalmıştır.
Lenfomaların kimi cinsleri süreğen olup, en az belirtiyle ilerleyebilir (örneğin, küçük lenfositik lenfoma), ve ömür müddetinin kısalmasına neden olmaz. Lakin, bu yelpazenin öbür ucunda, çok çabuk gelişen ve süratli ilerleyen lenfomalar da bulunmaktadır (Burkitt lenfoması). Bundan ötürü, hastalığın patologlarca gerçek teşhisinin konulması çok kıymetli olup, sağaltım formülünü ve beklenen gidişi etkilemektedir.
Lenfomalı olan hastalar üzerinde patolog, onkolog, ve ışınlamadan sorumlu hekimlerden oluşan bir ekibin çok öğretili bir biçimde çalışması, ve bunu eş güdümlü yapması çok değerlidir.
LENFOMA HASTALIĞI TEDAVİSİ VAR MI?
Lenfoma teşhisinde öncelikle hastanın hikayesi alınmalı daha sonra ise teşhis koymak için makul bir büyüklükteki lenf nodundan biyopsi yapılmalıdır. Mümkünse lenf nodunun tamamı patolojik incelemeye tabi tutulmalıdır. Teşhis sırasında hastalığın yaygınlığını belirlemeye yönelik çeşitli testler yapılmalıdır. Bunlar biyokimyasal testleri ve görüntüleme metotlarını ve kemik iliği biyopsisini içerir.
Lenfoma tedavisi hastalığın tipine nazaran belirlenir. Yavaş gidişatlı formlarında “bekle ve gör” siyaseti mümkün iken, agresif tipinde kemoterapi ile hastalık denetim altına alınmalıdır.
Tekrar hastalık tipine, tedavi karşılığına ve tekrarlama durumlarına bakılarak kararı verilmek üzere kemik iliği nakli tedavi alternatiflerinden biridir. Kemik iliği nakli kişinin kendisinden yahut hastalık tipine ve durumuna bağlı olarak akraba yahut akraba dışı vericiden yapılabilir. Lenfoma günümüz koşullarında tedavi süreci uzun ve güçlü olsa da tedavi edilebilen bir kanser çeşididir.
LENFOMA HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Birinci şikayet birden fazla sefer uzunluğunda ortaya çıkan ağrısız bir şişliğin fark edilmesi halindedir. Hodgkin lenfomada bu şişlik bilhassa solda köprücük kemiği üzerinde yerleşimlidir. Koltuk altı ve kasıktaki lenf düğümü bölgelerinde de büyüme olabilir. Az sayıda hastada ise lenf düğümü büyümesinin yaygın olduğu görülür. Göğüs kafesi içinde ya da karın boşluğu içindeki lenf düğümlerinde de büyüme olabilir. Bunlar bası nedeni olacak büyük kitleler oluşturuyorsa nefes darlığı, yüzde ve uzunluğunda şişme ya da karında şişlik, ele gelen kitle, karın ağrısı olması üzere şikayetlere yol açarlar.
Fizik muayenede karaciğer ya da dalak büyüklüğü saptanabilir. Hastalık lenf düğümü dışındaki dokuları da tutabilir. Akciğer, karaciğer, kemik, kemik iliği tutulumu en sık lenf düğümü dışı tutulum yerleridir. Lenf düğümü dışı tutulum olması ekstranodal hastalık olarak isimlendirilir. Başlangıçta olayların % 5- 10 unda ekstranodal tutulum olabilir. Hastaların bir kısmında lenfomaya bağlı olarak ortaya çıkan ve sistemik semptomlar olarak bedellendirilen bulgular olabilir. Bunlar ateş, gece terlemesi, son 6 ayda beden yükünün % 10 undan fazla kilo kaybı olmasıdır. Ateşin nedeni bir infeksiyon değildir. Sistemik semptomlar bu hastalıklara özgü değildir. Hodgkin lenfomada kaşıntı da olabilir. Hodgkin lenfomada hasta alkol alınınca büyümüş lenf düğümlerinde ağrı olduğunun tabir edebilir. Bademciklerin tutulumu Hodgkin dışı lenfomada daha sık olmaktadır. Lenfomalı hastaların az bir kısmında fizik muayenede büyümüş bir lenfadenomegali bulunmaz.
Sözcü
