Türk Patent ve Marka Kurumu’nun 16 Temmuz 2021 tarihli Resmi Coğrafik İşaret ve Klasik Eser İsmi Bülteni’nde, coğrafik işaret müracaat süreci tamamlanan ve tescillenen eserler ortasında, Antalya’nın Döşemealtı ilçesinin ismini taşıyan ‘Döşemealtı Halısı’ da yer aldı. Döşemealtı Belediyesi’nce 27 Ağustos 2020’de yapılan müracaat sonucu Döşemealtı Halısı’nın, 8 Temmuz 2021 tarihinden itibaren tescil edildiği duyuruldu.
TARİHİ BİR KIYMET
Tarihi 12. yüzyıla dayanan ünlü Döşemealtı Halısı’nın bölgenin kültürel kıymetlerinin başında geldiğini söyleyen Döşemealtı Belediye Lideri Turgay Genç, “Döşemealtı Halısı bizim uzun yıllar Yörükler diyarı olan Döşemealtı’nda evlilik çağına gelen kızlarımızın el dokuması ile dokuyarak çeyizlerini düzdügü, aile bütçesine gelir olarak el emeği göz ışığı olarak dokuduğu yöreye has bir halıdır. Döşemealtı halılarımız karşıt düğüm metoduyla dokunan kendine has tıpkı vakitte özgün kökboyasından boyası elde edilen özel motifleriyle donatılmış olan bölgemizin bir değeridir” dedi. Döşemealtı el halısı, 12’nci yüzyıldan sonra Anadolu’ya gelip Antalya’nın Döşemealtı ilçesine yerleşen Teke Yörükleri tarafından coğrafik hududa has sarma tezgahlarda elde, Türk (Gördes) düğümüyle dokunan bir halı tipi.
ÖZEL DÜĞÜMÜ VAR
Bilinen en eski Döşemealtı el halısı bugün Antalya Müzesi’nde sergilenen Halelli olarak biliniyor. Döşemealtı el halısının atkısı ve çözgü ipi, koyun yününden yapılır. Türk düğümünde ilmek ipliği, iki bitişik çözgü teline yani çözgü tellerinin etrafından iki kez dolandırılarak atılır. Türk düğümü kullanıldığında, geometrik ve üsluplaşmış desenler dokunurken daha iyi motif formları elde edilir. Döşemealtı el halısının kenar örgüsü, kilim halinde dokunur. Kenar örgüsü halının ilmeksiz kısmıdır. Kenar örgüsünde kullanılan ip de yündür ve halının yer rengindedir. Döşemealtı el halısı ekseriyetle kareye yakın seccade boyutunda dokunmakla birlikte en küçük ebadı 71×120 santim, en büyük ebadı ise 143×196 santimdir.
Döşemealtı Belediye Lideri Turgay Genç. Döşemealtı Halılarında kullanılan desenler, yüzyılların kültürel birikimi sonucunda ortaya çıktı.
Bölgeye has tezgahlarda elde dokunan esaslı bir tarihi olan Döşemealtı Halısı dünyaca ünlüdür. Bugün dahi her Döşemealtılı’nın meskeninde bir halı tezgahı görmek mümkündür. Bunun nedeni eski tarihlere dayanmaktadır. 12. yüzyıldan sonra Anadolu’ya gelip Antalya ve etrafına yerleşen Teke Yörükleri, yöreye ismini verdikleri üzere kültürlerini de yaymışlardır. Günümüzde Antalya’nın en değerli el sanatlarından olan dokumacılık da Yörüklerin göçebe yaşayışının bir kesimidir. Göçebelik, konutun ve öteki eşyaların hafif, kolaylıkla taşınabilir olmasını gerektirir. Bu ihtiyacı karşılayan dokumalar büyük bir ehemmiyet kazanmıştır.
Sözcü
