İzmir’de yaşanan 6.9 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul İstatistik Ofisi, ‘İstanbul´un Zelzele Raporu’nu yayımladı.

Raporda, İstanbul´un beklenen zelzeleye hazırlıksız yakalanması durumunda yaşanacak senaryo gözler önüne serildi.

Afet ve acil durum anında hayati ehemmiyet taşıyan, bölgeye yardımların ve arama kurtarma gruplarının ulaşımı zorlaşacak.

Bu türlü bir durumda yolların en az yüzde 30´unun kapanması öngörülüyor. Ayrıyeten yaşanacak ekonomik kaybın ise, en az 120 milyar lira olacağı iddia ediliyor. İstanbul hanelerinde anlık nüfusun gece 15 milyon, gündüz 6 milyon kişi olması nedeniyle beklenen zelzelenin gece olması halindeyse, can kaybı sayısı kıymetli ölçüde artabilir.

2000 YILI ÖNCESİNDE YAPILAN BİNALAR DAHA RİSKLİ

İBB’ye bağlı İstanbul İstatistik Ofisi´nde vazifeli Ekonomist ve Data Görselleştirme Uzmanı Ertuğrul Ağlar, “Bizim İstanbul´da şuan elimizde olan datalara nazaran 2000-2019 yılları ortasında tam 376  bin bina yapılmış. Ancak ıstırabımız burada 2000 yılı öncesinde yapılan binalarda başlıyor. Bu binalar bizim için daha büyük risk taşıyorlar zira eskiler ve 99 zelzelesini de yaşamış bulunmaktalar. 1980 ve 2000 yılları ortasında tam 538 bin 800 bina yapılmış İstanbul’da, bu binalar şuan hala ayaktalar. Bununla birlikte 1980  öncesinde de 255 bin binamız hala İstanbul’da mevcut bulunuyorlar. Bu yapılarımız, zelzele için ekstra bir risk taşımakla bir arada gelecek 7,5 büyüklüğündeki bir zelzelede, 48 bin binanın çok büyük hasar göreceğini yahut yıkılacağını iddia etmekteyiz. Yalnızca 48 bin binanın yıkılacağını yahut ağır hasar göreceğini değil, birebir vakitte 194  bin binanın da orta ve üstü derecede hasar göreceğini kestirim ediyoruz” diye konuştu.

Geçmiş zelzelelerde yapılan çeşitli araştırmaları derlediklerinde ulaştıkları bilgileri paylaşan Ağlar, şunları söyledi:
“İnsanlar çoklukla orta ve üstü hasar alan lakin yıkılmayan binalarda hayatlarını kaybediyorlar. Can kaybımız bu üslup binalarda çok daha fazla artıyor. Bu mevzuda da natürel ki eğitim ve tatbikatlar bizim için ekstradan bir ehemmiyet arz ediyor. Yeniden bununla birlikte toplumsal hasar görebilirlik araştırmamızda mahalle mahalle insanlara sorulan bir soruyu öne çıkartmamız gerekiyor. Soru şu: ‘Sizce sarsıntıda mukadderat yüzünden mi yoksa ihmal ya da tedbir alınmaması yüzünden mi hayatlarımızı kaybediyoruz?’

Aslında burada ulaştığımız sonuç bizi birazcık üzüyor. Zira İstanbulluların yüzde 42’si zelzelede yaşanacak kayıpları büsbütün baht olarak görüyorlar. Bizde bu çalışmayı kamuoyu yaratmak hedefiyle insanlara sunmak gereksiniminde bulunduk zira zelzelenin geleceği vakit yazgı olabilir fakat sarsıntıdan yaşanacak can kayıpları büsbütün ihmal ile alakalı şeyler.”

EN AZ 120 MİLYAR LİRA MADDİ KAYIP YAŞANABİLİR

Yaşanabilecek 7,5 büyüklüğündeki bir zelzelede, İstanbul´da yolların en az yüzde 30´unun kapanacağını öngördüklerini lisana getiren Ağlar, şöyle konuştu:

Bu hususta tekrar 6306 sayılı bir afet ömürüz var. Bu ömürüz, zelzele riski yüksek bölgeleri güçlendirmek gayesiyle ortaya çıkmıştı lakin doğal ki son yıllarda bunun suistimal edilmesiyle birlikte, çok değerli emlakının imara açılma hedefiyle kullanıldığını görüyoruz. Bununla birlikte İstanbul’un zelzeleler konusundaki kıymetini ve bu kentte ne kadar çok sarsıntı olduğunu ise şu biçimde özetleyebilirim. Son 100 yılda İstanbul etrafında 7 ve daha üzerindeki bir büyüklükte  yaşanan toplamda 7 tane sarsıntımız var.

Bu 7 zelzelenin hepsi İstanbul´u çok yüksek oranda etkilemiş bulunmaktalar. En sonuncusu da biliyorsunuz 99´da olmuştu. Beklenen zelzelede 194 bin binanın orta üstü hasar alması ve 48 bin binanın yıkılacak yahut ağır hasar alacak olması aslında bu işi burada bitirmiyor. Zira zelzele sonrasında en değerli şeylerden bir tanesi insanların o bölgeye ulaşabilmesi, yardım gereçlerinin ve kurtarma takımlarının orada bulunabilmesi. Bu noktada da yolların yüzde 30’unun kapanacağını iddia etmekteyiz İstanbul ve etrafında. Ki bu iddiamızda çok daha üst bir orana ulaşabilir. Bunu da göz arkası etmiyoruz.

Yolların en az yüzde 30’unun kapanacak olması çeşitli vilayetlerden gelecek yardımların İstanbul’a ulaşamaması demek. Ve İstanbul’da yaşanacak ekstra kaos ve sarsıntı sırasında çöken ya da hasar alan bir binada hayatını kaybetmemesine karşın, ondan sonra yaşanacak meşakkatler nedeniyle insanların hayatını kaybedebileceği manasına geliyor. Bu da bizim için bir tehlike ve bunun bir maliyeti de olacak bizlere. Biliyorsunuz ki İstanbul Türkiye’nin en büyük ve ekonomik manada en devasa kenti. Biz İstanbul ve etrafında yaşanacak bir zelzelenin, en az 120 milyar lira kayba sebep olacağını öngörüyoruz. Bu da Türkiye iktisadı için bilhassa yakın devirde gerçekleşirse, kırılgan bir devirde gerçekleşecek bir zelzele için çok çok sorunlu sonuçlara doğuracaktır.”

Sözcü