Ceza İnfaz Kurumlarının İdaresi ile Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’te (İnfaz yönetmeliği) yapılan değişiklikle ‘çıplak arama’ süreçleri ‘detaylı arama’ başlığı altında yine düzenlenirken, yargı ıslahatı kapsamında daha evvel kanunlaşmış konular da yönetmelik altyapısına kavuşmuş oldu.

Yargı Islahatı kapsamında çıkarılan yargı paketleri ve İnsan Hakları Aksiyon Planı doğrultusunda ‘Ceza İnfaz Kurumlarının İdaresi ile Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’te (İnfaz yönetmeliği) değişiklik içeren yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı. Mevcut 148 unsurluk yönetmeliğin 51 unsurunda değişiklik yapan düzenlemelerin üçte biri insan Hakları Aksiyon Planı kapsamındaki maksat ve faaliyetleri yansıtıyor.

Yapılan yeni düzenlemeler ortasında dikkat çeken değişikliklerden biri de iyi hal ile açığa ayrılmayı hak eden mahkumların cezaevinde değil de diğer bir kamu kurumunda çalışarak ve o kurumun tesislerinde cezalarını tamamlayabilecek olmaları oldu. Bu formda toplumsal sorumluluk üstlenebilecek mahkumların topluma kazandırılmasının yanında kamusal faaliyetlerde de bulunabileceği belirtildi.

‘ÇIPLAK ARAMA’ İBARESİ MEVZUATTAN BÜSBÜTÜN KALDIRILDI

Yönetmeliğin bir başka değişikliği ise arama süreçleri hakkında oldu. Yeni düzenlemeyle ‘çıplak arama’ ibaresi mevzuattan büsbütün kaldırıldı. Hala hükümlü ve tutuklulara birinci kabulde kuşku üzerine yapılan detaylı aramalar, yönetmelik gereği ‘çıplak arama’ olarak isimlendiriliyordu.

Uygulamayla örtüşmeyen bu isimlendirme yapılan değişiklikle kaldırılmış oldu. Daha evvel ‘çıplak arama’ ismi altında yapılan süreçler ‘detaylı arama’ başlığı altında tekrar düzenlendi. Bütün süreçlerin tutanak altına alınacağı belirtilerek, bu bahiste keyfi uygulamalara müsaade verilmeyeceği iletisi verilmiş oldu. Yönetmelikte arama ve sayımlarda insan onuru ve haysiyetine hürmet ile utanma hissinin ihlal edilmemesinin temel olduğu vurgulandı.

“CEZAEVİ EĞİTİM ŞURALARININ YAPISI GÜÇLENDİRİLDİ”

İnsan Hakları Hareket Planı’nda da öngörülen ‘infazın insaniliği, çocuğun üstün faydası, topluma yine kazandırma’ üzere amaçlar kapsamında yapılan başka değerli değişiklikler ise şöyle:

“Hükümlülerin dışarıda bulunan bakmakla yükümlü bulunduğu bireylerin maddi takviyeye yahut yardıma muhtaç durumda olması halinde cezaevi yönetimi bu durumu ilgili kamu kurumu yahut belediyeye bildirecek. Cezaevinde annesinin yanında kalan sıfır-altı yaş kümesindeki çocukların psiko-sosyal gelişimleri, psiko-sosyal yardım servisi görevlilerince takip edilecek.

Altı yaşını dolduran çocuğun dışarıda bakacak kimsesi yoksa bu durum cezaevi yönetimince Aile ve Toplumsal Hizmetler Vilayet Müdürlüğüne bildirilecek, çocukların vazifeliler aracılığı ile Aile ve Toplumsal Hizmetler Vilayet Müdürlüğünce belirlenen kuruluşa teslimi sağlanacak. Suça sürüklenen çocukların mahkumiyetlerinin infazından sonra hami ve destekleyici önlemler alınacak. Cezaevi doktorunun bulunmadığı durumlarda bu hizmeti aile doktorları sağlayabilecek.

Bunun için Sıhhat Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı ortasında protokol düzenlenecek. Mahkumlara manevi rehberlik hizmetleri de infaz sürecinin bir kesimi haline geldi. Cezaevi kütüphaneleriyle öbür kamu kurumlarının kütüphaneleri ortasında iş birliği hakkında düzenleme yapıldı. Cezaevine birinci girişte alınan tabip raporlarına standart getirildi.

Mahkumların kuruma kabul edilirken kurum tabibi yahut aile tabibinden, bunların bulunmaması durumunda hastaneden alınacak sıhhat durumunu belirleyen mahsus rapor ile birlikte kuruma kabul edilecekleri düzenlendi. Eğitim ve güzelleştirme faaliyetlerinin daha faal yürütülmesini sağlamak üzere cezaevi eğitim heyetlerinin yapısı güçlendirildi.”

KANUNLA UYUMLU HALE GETİRİLEN YÖNETMELİK KARARLARI

Yeni yönetmelikle yargı ıslahatı kapsamında daha evvel kanunlaşmış, yargı paketleriyle değişmiş konular da yönetmelik altyapısına kavuştu. Yargı paketleri kapsamında kanunla uyumlu hale getirilen yönetmelik kararları ise şunlar:

“Hükümlülerin iyi hal değerlendirmesinin objektif asıllara bağlanması, konutta infaz üzere özel infaz metotlarının daha yaygın ve faal kullanımı, gebe olan ya da doğum yaptıktan bir yıl altı ay yahut daha az mühlet geçen bayanların cezalarının ertelenmesi, mahkumun istemiyle mahpus cezasının ertelenmesinin kapsamının genişlemesi, vadeli ve süresiz yayınların kuruma kabul edilmesine ait standartların genişletilmesi, telefonla görüşme hakkının genişletilmesi, mahkumların mensubu bulundukları dini bayramlarda imajlı görüşme imkânı, elektronik metotlarla mektup alıp gönderme imkânı, armağan alma hakkının kapsamının genişletilmesi, mazeret müsaadesinin kapsamının genişletilmesi, hastalık yahut doğal afet üzere zarurî hallerde özel müsaadenin birleştirilebilmesi, maddi durumu yetersiz olan mahkumlardan nakil masrafı alınmaması.” İHA

Sözcü