Birinci ateşi bundan tam 22 yıl evvel ünlü sinema sanatkarı ve Anavatan Partisi İstanbul Milletvekili Ediz Hun yaktı. TBMM Etraf Komitesi Lideri da olan Hun, Hayvan Hakları için özel bir yasa çıkarılmasını istedi. Hazırladığı teklif bir türlü hayata geçmedi. 2004’de benimsenen yasa ise hayvanları “Can” değil “Mal” olarak tanımlandığı için caydırıcı olmadı, hayvanlara eziyet de devam etti. Hayvanlara azap yapanlar ceza almadı. Toplumsal medyada hayvanlara yapılan her fecî olay sonrası paylaşım yapıldı. Birinci yasanın üzerinden 17 yıl geçti ve nihayet geçen hafta AKP, TBMM’ye bir kanun teklifi verildi.
DEĞİŞİKLİK ÖNGÖRÜYOR
“Hayvanları Muhafaza Kanunu Teklifi” komitede kabul edildi. Yetkililer kanunun 11’inci unsurunda yer alan “Hayvanlarla cinsel alakada bulunan kişi 6 aydan 3 yıla kadar mahpus ve 100 günden az olmamak üzere isimli para cezası ile cezalandırılır” ifadesinde muhalefetin ve hayvan hakları koruyucularının talepleri üzerine değişiklik yapılacağını söyledi. Hayvanlara azap yapmak fiili ile acımasız ve zalimce muamelede bulunmak fiillerinin ise yine düzenleneceği belirtildi.
Hayvanseverler yeni yasa teklifinde hayvanlara karşı işlenen hatalarda para cezası ile kurtulma imkanı olduğunun altını çizdi. Bu durumun derhal düzeltilmesi gerektiğini söylediler. Hayvanseverler bu teklifi, caydırıcılıktan da uzak buldu. Hayvan hakları savunucuları yeni yasa teklifi için şunları söylediler:
“KISIRLAŞTIRMA MERKEZİ TALEBİMİZİ DİNLEYEN ÇIKMADI”
Alper Karmış (Patili Canları Yaşatma Derneği İdare Şurası Başkanı): Yasak ırklar için kurallar geliyor lakin barınaktakilerin sahiplenilmesine müsaade yok. Ölene kadar orada kalacaklar. Daha evvel de her platformda lisana getirdik. Her ilçede kısırlaştırma merkezi olması talebimiz dikkate dahi alınmadı. Bu mevcut durumda hayvan nüfusunu denetim altına alma amacına tekrar ulaşılamayacak. Hayvanlara yönelik istismara mahpus cezası da yok. Bizler ‘Hiçbir şeyi beğenmiyor’ tarafında değiliz. Yanlışları net olarak gösterebilme sıkıntısındayız. Hayvanlar mal değil candır.
“SOKAĞA HAYVAN TERK EDENİN CEZASI 2 BİN LİRA”
Şebnem Aslan (Hayvan Hakları Delegasyonu Kurucular Şurası Üyesi): Bu kanun teklifi sözün tam karşılığı ile bir fiyaskodur. Bir hayal kırıklığı maddesidir. Yeni düzenlemede de görüyoruz hayvanlar ‘Can’ değil yeniden ‘Mal’ olarak görülmeye devam edilecek. Sömürülecek, öldürülecek, hatta üstlerinde deney bile yapılacak. Mevcut durumda sahipli hayvanı terk edene verilecek ceza da yalnızca 2 bin lira. Buradan şunu görüyoruz ki çok acı, birkaç paket mama parasıyla hayvanlar tekrar sokaklara bırakılacak, terk edilecekler. Çok acil bu yasa teklifiyle ilgili olarak yeni düzenlemelerin yapılması gerekiyor.
“HAYVANLAR KATLEDİLİYOR BU İÇİ BOŞ BİR TEKLİFTİR”
Timur Ugan (Dayanışma Hayvan Hakları Federasyonu Başkanı): Dostlar alışverişte görsün mantığı ile hazırlanmış, içi boş bir teklif… Hayvanları katleden avcılık ile ilgili unsur de yok. Hayvana karşı işlenen şahsî hatalarda kabahat olarak görülenlere para cezaları artıyor. Lakin daha ağır hatalarda alt hududu 6 ay olan ve hiçbir yatarı ve caydırıcılığı olmayan husus eklemişler. Sokak hayvanları katlediliyor. Bu sorun ilçelerde yapılacak küçük kısırlaştırma merkezleriyle çözülebilir. bunu tekraren söyledik. Bunu yaptırdığımız yerlerde başarılı olduk ve popülasyonu denetim altına aldık.
İŞTE KANUN TEKLİFİNDE İTİRAZ EDİLEN 14 HUSUS
Konutta beslenen hayvan sayısına sınırlama öngörülüyor.
Hayvanlara şiddet ve makus davranışlarda savcılıklara şikayet hakkı elden alınıyor. Şikayetler yalnızca suçüstü ile sonlandırılıyor.
Hayvanlara karşı işlenen sürgün, eziyet, öldürme aksiyonlarında belediye görevlilerine hiçbir cezai yaptırım yok.
Nüfusu 25 binin altında olan belediyelere, veteriner doktor çalıştırma, kısırlaştırma ve tedavi merkezi kurma zaruriliği getirilmiyor.
75 bin ve altı nüfusa sahip belediyelere bakımevi kurma mühletinin 4.5 yıl, 75 bin nüfus üstü için ise bu mühletin 2.5 yıl olarak belirlenmesi nedeniyle kısırlaştırma çalışmaları boşa gidecek.
Kısırlaştırma ve tedavi için ilçe dışına çıkarılarak en yakın bakımevi olan yere götürülen hayvanların tabiata atılma riski var.
Kısırlaştırma tedavi ünitesi olmayan belediyelere süreksiz ünitelerle kısırlaştırma seçeneği verilmesi, taşınabilir katliam ve dolandırıcılık şirketlerinin yolunu açacak.
Tehlike arz eden hayvan statüsünde olan ve el konulmuş bulunanların da kısırlaştırma kuralı ile sahiplerine iadesi ya da sahiplendirilmesi konusunda karar yok.
Evcil hayvanlar tekrar üretim çiftlikleri, internet ve katalog üzerinden mal üzere satılabilecek. Kürk kullanımına da yasak getirilmiyor.
Hayvan deneyleri yasaklanmıyor. Hayvansız alternatif deney sistemleri teşvik edilmiyor.
‘Hayvanat Bahçeleri’ ve ‘Doğal Hayat Parkları’ ibaresi başka yazılarak, doğal parklara sokak hayvanlarının sürgün edileceği kuşkusu var.
Kara Avcılığı yasasında değişiklik yapılmadığı için tabiat ve hayvan katliamı sürecek. Folklor ismiyle deve ve boğa dövüşleri de devam edecek.
Yunus parklarına kaçak olarak yeni getirilen hayvanlara, ölenlerin çipleri takılarak ya da yeni doğumlarla bu yerler yeniden açık kalacak.
Turistik maksatlı denilerek, fayton atlarına zulüm de devam edecek. Çiftlik hayvanlarının sömürüsüne yönelik tedbir de yok.
Sözcü
