Besin fiyatlarının arkasında büyük bir aracı vurgunu yatıyor. Kamu tarımda denetimi elden bıraktığı için bütün sistem market zincirlerinin eline geçmiş durumda. Pandemide sütten yumurtaya ve narenciyeye pek çok esere yüzde 30’dan yüzde 70’lere kadar artırımlar gelirken bu periyotta kaybedenin çiftçiler ve tüketiciler, kazananın ise ortacılar olduğunu söyleyen Tüketici Derneği Lideri Turhan Çakar, “Polatlı’da çiftçiler soğanını satamıyor, ortacılar fiyatı ucuzlatmak için almıyor. 50 kuruşun da altında fiyata alıp 3 TL’ye satacaklar. Ortacılar pandemiyi fırsata çevirdi. Beşerler aç, üretici malını satamıyor. Yetkililerin bu vurguna acil mühadale etmesi gerek” dedi.
EN ACIMASIZ HALİ
Pekala kim bu ortacılar? TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Baki Remzi Suiçmez, aracılığın hal maddesine hemen dahil edilmesi ve denetim edilmesi gerektiğini belirterek binlerce noktaya yayılan marketleri işaret etti: “Kamu planlama yapmayınca, zincir marketlerin belirlediği kâr odaklı bir üretim modeli hakim oldu. Hür piyasanın en acımasız, en kuralsız hali bugün Türkiye’de besinde yaşanıyor. Kontrol yapılmalı” dedi.
İndirim marketlerde de pandemide artırım yağmuru var. Bir indirim markette fiyat zamlanınca rakibinde de otomatik artıyor; tüketiciye gıdasından kesmenin dışında deva kalmıyor. Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Suiçmez, “Gıda pandemide en iyi yatırım araçlarından biri oldu. Lakin çiftçi kazanamadığı için üretimden vazgeçiyor. Yasadışı stokçuluk ve aracılık yapanların üzerine gidilmiyor” dedi.
Baki Remzi Suiçmez
TAHLİL KOOPERATİFTE
Suiçmez, tahlilin demokratik üretici ve tüketici kooperatifleri kurmakta olduğunusöyledi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Kısım Lideri Prof. Dr. Harun Raşit Uysal da Kooperatif Bakanlığı kurulması gerektiğini belirtti.
Sözcü
