Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Bilgileri baz alınarak hazırlanan TGDF Dijital Bilgi Paneline nazaran 2021 yılının birinci 10 ayında tarım, besin ve içecek kesimi 18,1 milyar dolar ihracat, 13,5 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi.

Özet Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret datalarına nazaran, 2021’in birinci 10 ayında ihracat, evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 19,6 oranında artarak 18,1 milyar dolara, ithalat yüzde 19,4 artarak 13,5 milyar dolara ulaştı.

AYLIK İHRACAT VE İTHALATTA ARTIŞ

Aylık bazda bakıldığında Ekim 2021’de ihracat, evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 22,6 artarak 2,2 milyar dolar, aylık ithalat ise yüzde 33,1 artarak 1,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aylık ithalat Ağustos ve Eylül aylarına oranla biraz gerilese de Ekim ayında da evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla besbelli bir artış yaşandığı kaydedildi.

Türkiye Besin ve İçecek Sanayi Federasyonu (TGDF) Dijital Data Panelinde açıklanan sayılara nazaran, ithalat, 2021 yılının birinci aylarında besbelli bir artış eğilimi sergiledi. Nisan ayında, evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 25 artan aylık ihracat ve ithalat artış suratının yavaşlaması ile bu trendde değişim görüldü.

İhracat mayıs ayında da bariz biçimde artarken, 2021 yılında birinci defa mayıs ayında ithalatın evvelki yılın birebir ayına kıyasla gerilemesi, yılın başından bu yana devam eden yüksek ithalat trendini değiştirdi.

İhracatın artması, ithalatın yavaşlaması istikametindeki olumlu trend, haziranda güçlenerek devam etti. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında ise bu trend değişti ve ithalatta tekrar kıymetli artışlar kaydedildi.

TGDF tarafından yayımlanan raporda şu bilgilere de yer verildi:

* 2021 yılının başlarında ithalatın artış eğiliminde olmasından olumsuz etkilenen dış ticaret istikrarı, yılın birinci dört ayında evvelki yılın tıpkı periyodunun gerisinde kalmıştı. Mayıs datalarının gelmesiyle birlikte 2021’de birinci sefer dış ticaret fazlası, evvelki yılın tıpkı devrinin üzerine çıkmış; 2021’in birinci 5 ayında, evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 32,1 artarak 1,63 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

* 2021’in birinci 10 ayında dış ticaret fazlası evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 20,3 artışla 4,66 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ünite ihracat bedeli 2021’in birinci 10 ayında, evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 2,8 artarak 1.099 dolar/ton olarak gerçekleşti.

* İthalat ünite pahası ise evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 31 artışla 604 dolar/tona yükseldi. Ünite ithalat kıymetinin 2021’in başından beri yüksek düzeyde devam etmesi olumsuz bir gelişme olarak değerlendirildi.

DIŞ TİCARETTE EN YÜKSEK HACİMLİ ESERLER: FINDIK, UN VE MAKARNA YERİNİ KORUDU

Açıklanan bilgilere nazaran, 2021’in birinci 10 ayında ihracatta öne çıkan eserler sırasıyla Fındık İçi (0,95 milyar dolar), Un (0,93 milyar dolar) ve Makarna (0,63 milyar dolar) olurken bu eserler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,8’ini oluşturdu.

Birebir periyotta en çok ithal edilen eserler ise sırasıyla Buğday (1,7 milyar dolar), Soya Fasulyesi (1,3 milyar dolar) ve Ham Ayçiçeği Yağı (0,7 milyar dolar) oldu. Bu 3 eser, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 27,5’ini, yani 4’te 1’inden fazlasını oluşturdu. 2021 yılı Eylül ayında en çok ihraç edilen eserler fındık içi, un ve ambalajlı fındık olarak sıralanırken, en çok ithal edilen eserler buğday, arpa ve rafine palm yağı oldu.

TGDF’nin paylaştığı raporda, 1 yıldan fazla müddettir yurt içinde fiyat artışları ile sıkça gündeme gelen ve 760 milyon dolarlık ithalat ile 2020’de en fazla ithal edilen 3. eser olan ayçiçek yağında ithalat trendi 2021’de de devam etti.

Ayçiçek ve Ayçiçek yağı 2021 yılında da en çok ithal edilen eserler ortasında yer aldı. Ham ayçiçeği yağı 2021 yılının daha 10. ayında, 2020 yılının tamamında ulaşılan seviyeyi yakaladı.

Ağustos (263 milyon dolar), Eylül (367 milyon dolar) ve Ekim (237 milyon dolar) aylarındaki yüksek buğday ithalatı sayıları dikkat çekti. Büyük ölçüde yem bölümü tarafından kullanılan soya fasulyesinin Haziran (246,9 milyon dolar), Temmuz (150,6 milyon dolar) ve Ağustos (158,1 milyon dolar) aylarındaki yüksek düzeydeki ithalatı dikkat çekmişti. Bu eserde, Mayıs-Ağustos aylarında 800 milyon doların, yıl toplamında ise 1,3 milyar doların üzerinde ithalat yapıldı. Eylül ve Ekim ayında ise evvelki aylar kadar yüksek ithalat gerçekleştirilmedi bilgilerine de yer verildi.

EN ÇOK İHRACAT YAPAN KESİMLER

2021’in birinci 10 ayına ilişkin dış ticaret dataları kesimlere nazaran incelendiğinde Sert Kabuklu Meyveler (1.850 milyon dolar), Şeker ve Şekerli Mamuller (1.816 milyon dolar), Yaş Meyve (1.697 milyon dolar), Bitkisel Yağ (1.396 milyon dolar) ve Balıkçılık ve Su Eserleri (1.033 milyon dolar) Kesimleri en fazla ihracat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ihracatın %43ü bu 5 kesim tarafından gerçekleştirildi.

Birebir devirde Hayvan Yemi (3.676 milyon dolar), Bitkisel Yağ (2.250 milyon dolar), Un (2.018 milyon dolar), Kakao-Çikolata (610 milyon dolar) ile Tütün ve Mamülleri (422 milyon dolar) dalları ise en çok ithalat yapan bölümler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 66,6sı, yani 3te 2si bu 5 kesim tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması, ithalatın az sayıda kesimde ağırlaştığını gösterdi.

Tek başına Hayvan Yemi Kesimi, 2021’in birinci 10 ayında 3,7 milyar dolara yaklaşan hacim ile toplam ithalatın yüzde 27,3’ünü, yani 4’te 1’inden fazlasını oluşturdu.

Fiyat artışları ile gündemde yer bulan Bitkisel Yağ Bölümü, 2021’in birinci 10 ayında 2 milyar doları aşan ithalat ile toplam ithalatın yüzde 16,7’sini oluşturdu. Global piyasalardaki fiyatın Mart 2020-Mart 2021 periyodunda 2 katından fazla artması ve döviz fiyatlarındaki üst istikametli hareketlilik, ithalata bağlı bu dalda ülke içi fiyatların besbelli bir biçimde artması ile sonuçlandı.

İHRACATIN ARTTIĞI VE AZALDIĞI DALLAR

2021 yılının birinci 10 ayında evvelki yılın birebir devrine nazaran ihracatını bedel olarak en fazla arttıran kesimler Bitkisel Yağ Bölümü (470 milyon dolar artış), Şeker ve Şekerli Mamuller Dalı (373 milyon dolar artış), Beyaz Et Kesimi (273 milyon dolar artış), Balıkçılık ve Su Eserleri Bölümü (259 milyon dolar artış) ve Yaş Meyve Bölümü (199 milyon dolar artış) oldu.

Açıklanan datalara nazaran, birebir periyotta ihracatın gerilediği kesimler Tütün ve Mamulleri Dalı (93 milyon dolar düşüş) ve Makarna Dalı (6 milyon dolar düşüş) oldu. Kuru Meyve/Sebze ve Un Kesimleri ihracatı yılın birinci 4 ayında evvelki yıla kıyasla gerideydi. Bu kesimlerdeki ihracatın toparlanması dikkat çekti.

2021 yılının birinci 10 ayında evvelki yılın birebir ayına nazaran ithalatı bedel olarak en çok artan dallar Hayvan Yemi Bölümü (834 milyon dolar artış), Bitkisel Yağ Kesimi (510 milyon dolar artış), Un Kesimi (283 milyon dolar artış), Kakao ve Çikolata Dalı (103 milyon dolar artış) ve Bakliyat Kesimi (47 milyon dolar artış) oldu.

İthalatın en çok düştüğü 5 dal Makarna (178 milyon dolar düşüş), Şeker ve Şekerli Mamuller (73 milyon dolar düşüş), Sert Kabuklu Meyveler Dalı (45 milyon dolar düşüş), Tütün ve Tütün Mamulleri (39 milyon dolar düşüş) ve Canlı Hayvan Ticareti Bölümü (26 milyon dolar düşüş) ve oldu.

DIŞ TİCARETTE ÖNE ÇIKAN ÜLKELER

Açıklanan rapora nazaran, 2021’in birinci 10 ayında dış ticaret bilgileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yapılan 5 ülke Irak (2.208 milyon dolar), Almanya (1.449 milyon dolar), Rusya (1.140 milyon dolar), ABD (962 milyon dolar) ve İtalya (737 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 35,8ini oluşturdu.

Ülkelere nazaran en çok ihraç edilen eserler Irak için un, tavuk eti, gofret ve konserve domates; Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve kiraz; Rusya içinse alabalık, şeftali ve üzüm oldu.

Ülke bazında ithalat dataları incelendiğinde, 2021 yılının birinci 10 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (2.861 milyon dolar), Brezilya (1.408 milyon dolar), Ukrayna (908 milyon dolar), ABD (705 milyon dolar) ve Malezya (650 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 48,5’ini oluşturdu.

Rusya’dan yapılan ithalatta öne çıkan eserler buğday, ham ayçiçeği yağı ve dane mısır; Brezilya’dan yapılan ithalatta soya fasulyesi, kahve, tütün; Ukrayna’dan yapılan ithalatta buğday, arpa ve dane mısır oldu.

Sözcü