İktidarın, ekonomik ve mali siyasetlerindeki yanlışlarının cezasını halk ödüyor. Türkiye’nin en fakir kesitin aile bütçesinin en az üçte birini ayırmak zorunda bulunduğu besin fiyatları aralıkta bir evvelki aya nazaran yüzde 3,2 oranında artarken, dört kişilik bir ailenin açlık sonu da 3 bin 146 liraya çıkardı. Besin fiyatlarında 2020 yılında 2019 yılına nazaran ise yüzde 29,9 oranında artış yaşandı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden her ay tertipli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 77 besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının aralık ayı sonuçları açıklandı.
Araştırmaya nazaran kelam konusu sepet için harcanan para son bir yılda (Aralık 2019’a göre) ise yüzde 29,9 oranında arttı. 12 aylık ortalama fiyatlara nazaran artış da tekrar yüzde 29,9 olarak gerçekleşti.
Araştırmayla, gelirinin büyük kısmını besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir müdafaası bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Aralıkta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatları bir evvelki aya nazaran, yüzde 5,2 oranında artarken, et-balık harcamalarında balık fiyatlarında yaşanan düşüşün tesiriyle yüzde 1,1 oranında düşüş yaşandı.
Süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında, yumurtadaki olağan dışı artışlar nedeniyle yüzde 2,6 oranında artış kaydedilen aralık ayında katı ve sıvı yağ fiyatlarındaki artış da yüzde 4,4 oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 6,2 oranında arttığı aralık ayında zerzevat fiyatlarında ise bir evvelki aya nazaran yüzde 7,8 oranında epeyce süratli bir yükseliş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 1,2 oranında azaldığı aralıkta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan başka işlenmiş besin fiyatları yüzde 3,2 oranında arttı.
Böylelikle, mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 77 besin hususundan oluşturulan besin sepetinin toplam fiyatında aralıkta, kasım ayına nazaran yüzde 3,2 oranında yükseliş yaşanmış oldu.
YILLIK DEĞİŞİM
Besin fiyatlarında yıllık olarak ise (Aralık 2019’a göre) yüzde 29,9 oranında artış kaydedildi.
Bu yıl aralık ayında geçen yılın aralık ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 21,2, et-balık fiyatlarında 16,1, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 14,8 oranında artış yaşandı. Bir yıl öncesine nazaran katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 44,8 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 35,8 oranında, zerzevat fiyatları ise yüzde 89,8 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 37, öbür besin fiyatları ise yüzde 7,3 oranında zamlandı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen eserlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir evvelki 12 aylık periyottaki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan 12 aylık ortalamalara nazaran de besin fiyatlarında da 2020 yılında yüzde 29,9 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 10,9, et ve balık fiyatları yüzde 19,9 süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 24,8 yağ fiyatları yüzde 25,2, meyve fiyatları yüzde 58,9, zerzevat fiyatları yüzde 52,9, bakliyat fiyatları yüzde 26,1, öteki besin hususlarının fiyatları da yüzde 16,3 oranında artış kaydetti.
AÇLIK HUDUDU 3 BİN 146 LİRA
Besin fiyatlarında yaşanan bu artış, dört kişilik bir ailenin istikrarlı ve sağlıklı beslenebilmesi için alması gereken kaloriyi sağlayacak besin unsurlarından oluşturulan bir sepete nazaran hesaplanan açlık sonu aralıkta 3 bin 146 liraya yükselmesine yol açtı. Açlık hududunda aralık ayında bir evvelki aya nazaran 45 liralık, son bir yılda ise 438 liralık artış oldu.
Kasım ayında 3 bin 100 lira ola dört kişilik bir ailenin besin yoksulluğu sonunun aralıkta 3 bin 146 liraya yükselmesinde, meyve, zerzevat, ekmek-un-makarna, yağ, zeytin üzere besin eserlerinde yaşanan fiyat artışları belirleyici oldu.
Ankara’da en fazla alışveriş yapılan pazar ve marketlerden derlenen fiyatlara nazaran sağlıklı beslenebilmek için aralıkta et-yumurta için harcanması gereken para bir evvelki aya nazaran 5 lira, son bir yılda ise 150 lira artarak 923 liraya yükseldi. Kuru bakliyat için yapılması gereken harcama evvelki aya nazaran değişmedi fakat bir yıl öncesine nazaran 12 lira zamlandı.
Süt, yoğurt ve e peynir için yapılması gereken harcama aralıkta bir evvelki aya nazaran 23 lira azalırken, geçen yıl aralık ayına nazaran ise 50 lira artarak 664 liraya yükseldi. Taze meyve harcaması için ayrılması gereken para aralıkta 10 lira son bir yılda ise 48 lira artarak 282 liraya yükselirken, dört kişinin yapması gereken zerzevat harcamasının nakdî fiyatı da aralıkta 11 lira son bir yılda 60 lira arttı ve 353 liraya çıktı.
Yapılan hesaplamalara nazaran aralıkta 32 lira artarak 432 liraya yükselen dört kişilik ailenin ekmek, un ve makarna için bir ayda yapması gereken harcamada son bir yıllık periyotta ise 59 liralık artış yaşandı. Pirinç ve bulgur harcamaları aralıkta değişmezken son bir yılda 13 lira artarak 91 liraya çıkarken, sıvıyağa yapılması gereken harcama aralıkta 2 lira, son bir yılda ise 18 lira artarak 68 liraya çıktı.
Şeker, bal, pekmez, reçel üzere besin hususlarına yapılması gereken harcama da aralıkta 2 lira artarak 192 lirayı bulurken, son bir yıllık artış ise 25 lira oldu. Birebir ailenin zeytin için yapması gereken harcama da aralıkta 5 lira artarak 55 liraya yükseldi. Zeytine yapılması gereken harcama fiyatında son bir yılda ise 3 liralık artış oldu.
Hesaplamalar, çalışan yetişkin bir erkek için günlük 3.500, yetişkin bir bayan için 2.800, çocuk için 2.100 kalori, genç için de 3.780 kalori ihtiyacı dikkate alınarak yapıldı. Buna nazaran aralıkta açlık sonu yetişkin bir erkek için 904 lira, yetişkin bir bayan için 723 lira, çocuk için 542 lira ve genç için de 976 lira oldu.
Sözcü
