Corona virüsü salgınıyla birlikte altın fiyatları rekor kırarken, 2017 yılından bu yana giderek artan ölçüde altın cinsi borçlanmaya giden Hazine büyük ziyan etti.

Hem altının dolar cinsi fiyatının yükselmesi hem de doların TL karşısında bedel kazanmasıyla, altını olanlar kazandı, Hazine üzere altın borcu olanların zararıysa katlandı.

2018 yılında Hazine’nin borç aldığı toplamda 911 kg 909 gr altının geri ödemeleri bu ay içinde yapılacak. Borç alındığı tarihlerin altın fiyatlarıyla toplamda yaklaşık 215 milyon TL olan borç, bugün prestijiyle neredeyse ikiye katlanarak 421 milyon TL’ye yükseldi. Ödenen faizler dışında, bugün prestijiyle yalnızca geri ödemesi bu ay olan borçlarda yaklaşık 206 milyon TL ziyan edilmiş oldu.

ALTININ FİYATI İKİYE KATLANDI

Hazine, 6 ayda bir ödemeli yüzde 1,2 faizle altın tahvili ve altına dayalı kira sertifikası ihraç ederek borç aldığı altınları, hesabına geçtikten kısa bir mühlet sonra Merkez Bankası’na (TCMB) satarak TL’ye çeviriyor.

100 kilogramlık altını yüzde 1,2 faizle ve 2 yıllık vadeyle borçlandıysa 6 ayda bir 1,2 kg faiz ödüyor.

Örneğin 19 Eylül 2020 tarihinde Hazine, 312 kg 417 gr altın cinsi borçlandı. O gün altının gram fiyatı 242 TL idi ve borçlanılan altının TL karşılığı 75,6 milyon TL idi. Bugün ise altının gram fiyatı 462 TL ve geri ödenilecek altının bugünkü TL karşılığı 144,3 milyon TL.

2018’de 19 Eylül, 26 Eylül ve 3 Ekim’de Hazine’nin hesabına geçen toplamda 911,9 kg’lık altının geri ödemesi 16-23-30 Eylül tarihlerinde yapılacak.

2017’DE BAŞLADI

Hazine ve Maliye Bakanlığı datalarına nazaran, birinci kere Ekim 2017 tarihinde 187 kg. altın karşılığı altın tahvili ve 171 kg. altına dayalı kira sertifikası ihraç eden Hazine, 2017’de 2,5 ton, 2018’de 4,2 ton, 2019’da 82,3 ton, 2020’nin Ocak-Ağustos periyodunda ise 95,4 ton altın cinsinden borçlanmaya gitti.

Toplamda 184,4 ton eden bu sayının, çok küçük bir kısmı geri ödendi. Ödemelerin büyük kısmı 2021 ve 2022’de. Bugünkü altın fiyatıyla toplam borçlanılan altının TL karşılığı ise 85,2 milyar TL.

Bakanlığın internet sitesinde, altınla borçlanmanın münasebeti “yastık altında bulunan altınların iktisada kazandırılması, finansman araçlarının çeşitlendirilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi” olarak tabir ediliyor.

Hazine, yurt içinde TL’nin yerine altın ve döviz cinsi borçlanmayı son yıllarda giderek artırdı ve 2,5 yılda altın dahil döviz cinsinden iç borç stokunu sıfırdan 38,3 milyar dolara yükseltti.

KISA VADELİ MALİYET AVANTAJI İÇİN RİSK ALINDI

2012 yılında Hazine’nin borçlanma ünitesi Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü’nü yurt içinde sıfır döviz cinsi borçlanmayla teslim eden ve şu an Dünya Bankası Kamu Borç Idaresi Danışmanlığı Ünite Yöneticisi olan Coşkun Cangöz sozcu.com.tr’ye yaptığı özel açıklamada, “Devletlerin yabancı para cinsinden borçlanmasına literatürde ‘ilk günah’ denir. Kısa vadeli maliyet avantajları için orta ve uzun vadede yüksek riskler alıp yurttaşları ek borç altına sokmak sorumlu Hazine idaresi değildir” demişti.

Dr. Murat Kubilay da sozcu.com.tr’ye açıklamasında, kamu bankalarının döviz açığının ve özel kesimin kur riskinin Hazine’ye, münasebetiyle vatandaşa aktarıldığını lisana getirmişti.

Sözcü