Dolarizasyonun en büyük mali problemlerden biri haline geldiği Türkiye’de iktisat idaresindeki değişime karşın vatandaşın dolar aşkı devam ediyor. Ekonomist Atilla Yeşilada’nın buna çok net bir açıklaması var: Vatandaş TÜİK’e güvenmiyor, açıkladığı enflasyon ve işsizlik sayılarına inanmıyor. Pekala tahlil? Yeşilada, “TÜİK büyük bir şeffaflıkla enflasyonu nasıl hesapladığını açıklamalı, data tabanını ekonomistlere açmalı. Hakikat enflasyon sayısı açıklanır, üzerine yüzde 3 faiz verilirse vatandaş dolarını bozdurur” dedi.
– Yeni iktisat idaresi piyasanın beklediği bir dizi kararı hayata geçirdi fakat dolarizasyon devam ediyor. Neden?
Bu kurallar altında da devam edecek. Ben açıkçası burada cürmü TÜİK’e buluyorum. TÜİK gerçek enflasyon ve işsizlik sayılarını açıklamalı. İktisat beklentiler üzerine döner, sayılar üzerine değil. Açıklanan sayıların hiçbir değeri yok, beşerler onlara güvenmiyorlarsa. Ve güvenmiyorlar… Bunu anketler gösterdi. Bu yanlış bir fikir de olabilir ancak bunu ortadan kaldırmak o kadar kolay ki. TÜİK her ay çıkar, ayrıntıları ile enflasyonu nasıl hesapladığını anlatır. Enflasyon bir hesaplamadır, datalarını bir veritabanına koyarsınız, isteyen ekonomistler girer tıpkı hesabı yapar, birebir sonucu alabiliyor mu bakar. Zati birkaç ekonomist baksa ve “Doğru, biz yanılmışız” dese sorun bitecek.
Atilla Yeşilada
HESAP VERMEME KÜLTÜRÜ
– Şeffaflık TÜİK için de gerekli yani…
Elbette ancak bu zımnilik her yerde var biliyorsunuz. Merkez Bankası hesapları ile ilgili sorun da biliyorsunuz 6 ay boyunca MB bir tek açıklama yapmadı. Buna, hesap vermeme kültürü diyorlar. Çok elzem bir mevzuda muteber bir kaynak inandırıcı bir açıklama yapmıyorsa beşerler komplo teorisi üretir.
– Dolarizasyon nasıl sona erer?
Herkesin enflasyonu değişiktir. Fakat sağlam bir otorite ortalama enflasyon şudur dediğinde beşerler yatırım kararlarını buna nazaran alırlar. Birisi beni enflasyonun yüzde 15 olduğuna ikna ederse ben paramı hangi koşullarda TL mevduatta fiyatım; bana bunun üzerinde bir faiz verirse… Bu, MB hesaplarına nazaran yüzde 3’tür. Yani halka enflasyonun yüzde 15 olduğuna inandırırsak, yüzde 18 faiz verildiğinde dolarizasyon sona erer.
50 MİLYAR $ ÇÖZÜLSE…
– Bunun kısa vadede nasıl bir faydası olur sizce?
Şu anda 280 milyar dolara kadar döviz mevduatı var. Bunun 50 milyar doları TL’ye çevrilse bunu iki faydası olur. Bir: TL mevduatı artacağı için kredi faizleri düşer. İki: Bu para Merkez Bankası’na repo edilir ve MB rezervleri artar.
NE DEMİŞ ALBERT EINSTEIN?
Atilla Yeşilada, “Vatandaş TL faizde yıllık yüzde 10 alırken, bakıyor dolar haftada yüzde 10 kazandırmış. Buna mani olursanız beşerler TL’de kalır. Herkes çoluğu çocuğuyla uğraşacağına yatırımcı oldu. Ne demiş Einstein, ‘evrenin en büyük mucizesi bileşik faizdir” dedi.
TURİSTLER BİZ SALGIN BİTTİ DEYİNCE İNANMAYACAKLAR
– Halkın itimadının azalmasında olay sayısı diye uzun mühlet hasta sayısının açıklanmış olmasının da tesiri var mı sizce?
Kesinlikle o da var. Orada iki zıt sonuç çıktı ortaya. Benim üzere hadiselerin hasta sayısından çok yüksek olduğunu düşünenler hiç konuttan çıkmadı. Bu, iktisada ziyan verdi. Geri kalan 6 bin hadiseyi görüp hiç önlem almadı. Türkiye’nin bu yaptığı kusurdan turizm büyük yara aldı. Rusya yakınıyor, ikinci dalgayı Antalya’ya giden turistler başlattı diye. Açıkçası ekonomik manada hiçbir fayda sağlayamadık. Artık biz salgın bitti dediğimizde de inanmayacaklar.
Vergileri Kanal İstanbul için mi verdik, esnafa nakit yardım koşul
– Etkin rasyosunun kaldırılmasının ikinci dalgada esnafa kredi verilmesinin önünü tıkayacağı yorumları yapıldı. Katılır mısınız?
Esnafın kredi muhtaçlığı yok, esnafın nakit enjeksiyona muhtaçlığı var. ABD’ye bakın, Fed 500 milyar dolar verdi. Biz bu vergileri neden veriyoruz, Kanal İstanbul’a yatırılsın diye mi? Nerede sıkıntı günümüzde devlet? Kredi vermek zati bir tuzaktır, adam nasıl ödeyecek? Bu insanların cebine direkt para konulması gerekiyor. Hazine öbür yerden kessin, Cumhurbaşkanlığı bütçesi bu yıl artmasın örneğin, milletvekili maaşlarına bir yıl da artırım yapılmasın. Kaynak var, yok değil.
Sözcü
