Beyne giden büyük damarların ya da beyin içindeki kılcal damarlarının tıkanması yahut kanaması sonucu gelişen inme (felç) son 20 yıla kadar Dünya Sıhhat Örgütü listesinde vefat nedenleri ortasında üçüncü sıradaydı. Tıp alanındaki süratli gelişmeler sayesinde günümüzde tedavi edilebilir bir hastalık durumuna geldi. Fakat tedavinin başarılı olması için vaktinde harekete geçmek şart…
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz’e acil müdahale gerektiren felcin birinci anda dikkate alınması gereken belirtilerini sordum… İşte yanıtı…
BU SİNYALLERE DİKKAT!
İnmenin çok da kolay fark edilmeyen fakat fark edilmesi gerekip, bir an evvel hastanın doktora götürülmesi gereken belirtileri vardır. İnme dediğimizde aklımızdan çıkarmamamız gereken, bu olayın ani olmasıdır, yakınmaların bir anda ortaya çıkmasıdır. Işte dikkate alınması gereken birinci belirtiler…
1-En sık rastlanılan belirti bedenin yarısında güçsüzlük ve uyuşma; kolunu bacağını kaldıramama, hissizlik şikayetleridir. Şayet bu durum apansız ortaya çıkmışsa ya beyni besleyen bir damar tıkanmıştır ya da daha az olasılıkla beyinde bir kanama ortaya çıkmıştır.
2-İkinci sık rastlanılan şikayet hastanın konuşmada zorluk çekmesidir. Hastada ya sözler anlaşılmaz bir biçimde ağızdan çıkar ya da hakikat söz çıksa bile söylemde zorluk, lisanın dönmemesi, peltek konuşma olabilir. Ayrıyeten, inme geçiren kişi karşıdaki kişinin söylediklerini anlamakta da zorlanır. Bu şikayetler olduğunda beynin sol tarafından bir inme geçiriliyor olabilir, zira konuşma merkezimiz beynimizin sol tarafındadır.
3- Hastalarda ani baş dönmesi, çift görme ve dengesizlik görülebilir. Beynin art bölgesi beyin sapı inme nedeniyle etkilendiğinde, apansız hastada baş dönmesi, objeleri çift görme yahut yürürken dengeyi kaybetme belirtileri olur. Bu baş dönmesi, oturduğumuz yerden ani kalkarken yaşanılan baş dönmesi değildir. Daha evvel yaşanmayan biçimde ani ve şiddetli olur.
4- Bulantı ve kusma, baş dönmesi ve dengesizliğe çok sık eşlik eden bir durumdur. Bir kişi birdenbire istikrarsızlaşır ve kusmaya başlarsa, bilhassa de fışkırır usulde ağır bir kusma varsa, bir mide sorunu yerine evvel inme akla gelmelidir.
5- Baş ağrısı, bilhassa “hayatımın en şiddetli baş ağrısı, güya beynimde bir bomba patlıyor” formunda tanımlanan baş ağrılarında inmeyi akla getirmek gerekir. Çünkü şiddetli tipte ani baş ağrısı inmenin belirtisi olabilir. Hatta özel tipte bir beyin felcini, beyinde anevrizma denilen baloncuğun patlamasını hatırlatır.
İKİ HAYATİ İHTAR
İnmenin sebebi beyin kanaması da olabilir, damar tıkanıklığı da… Kendi başımıza kan sulandırıcı bir ilaç almamalıyız, zira kanamayı kötüleştirebiliriz. Evvel ne tıp bir inme geçirildiğini tabiplerin belirlemesi gerekir. Ayrıyeten, ani inme durumunda tansiyon ilacından da sakınmak gerekir. İnme en sık yüksek tansiyon olanlarda gelişir lakin inme geçirilirken tansiyonun düşürülmeye çalışılması, beyne giden kanı daha da azaltır.
ALTIN SAATLERİ KAÇIRMAYIN
5 değerli belirtide, vakit kaybetmeden ambulans çağırılmalıdır. Acil ambulans hizmetleri inme hastalarına müdahale edebilecek en yakın inme merkezlerini detaylı bilirler, bu nedenle kendi aracınızla değil acil ambulans ile hastaneye ulaşmak en hakikat yoldur. Felç başlangıcından sonraki 4.5 saat içinde acil tedavi çok değerlidir. Çalışmalara nazaran bu tedavi sayesinde üç hastadan biri, inme hasarından kurtulup büsbütün güzelleşebilir.
Sözcü
