FAO, ‘Akdeniz ve Karadeniz Balıkçılığının Durumu 2020’ raporunu hazırladı. Akdeniz ve Karadeniz’e hudut ülkelerin balıkçılık kesimindeki faaliyetlerinin geniş olarak ele alındığı raporda, hassas cinslerin de maksat dışı avlanmasının büyük bir sorun olduğuna dikkat çekildi.
KİRLİLİK TEHDİDİ
Antik çağlardan beri Akdeniz ve Karadeniz’in balıkçılık açısından ehemmiyetine değinilen raporda, günümüzdeki balıkçılık tipleri endüstriyel, yarı endüstriyel ve küçük ölçekli balıkçılık faaliyetleri olarak sıralandı.
İki denizde son bilgilere nazaran 1,2 milyon ton yıllık üretim olduğu belirtilen raporda, Akdeniz ve Karadeniz’in sürdürülebilirliğini çok sayıda faktörün tehdit ettiği, insan kaynaklı artan kirlilik dahil habitat bozulması, göçmen cinsler, çok avlanma ve iklim kaynaklı değişikliklerin olumsuz tesirlerine işaret edildi.
İki denizde yüzde 60’ını Türkiye, Tunus, Yunanistan ve İtalya’nın oluşturduğu 87 bin 600 balıkçı teknesinin faaliyet gösterdiği anlatılan raporda, bu teknelerin yüzde 83’ünün küçük ölçekli olduğu belirtildi. 71 bin 400’ü balıkçı gemisi, 6 bin 700’ü demersal trol tekneleri, 4 bin 300’ü gırgır ve pelajik trol tekneleri ve kalanının başka tekne çeşitleri olduğu aktarıldı.
BİRİNCİ SIRADA TÜRKİYE
Rapordaki öteki bilgiler şöyle:
2016-2018 bilgilerine nazaran Akdeniz ve Karadeniz’de yıllık ortalama 1 milyon 175 bin 844 ton balık avlandı. Türkiye 274 bin ton ve yüzde 23.3 hisse ortalama ile birinci sırada.
Akabinde 178 bin 700 ton ve yüzde 15.2 hisse ortalama ile İtalya, 103 bin ton ve yüzde 8.8 hisse ortalama ile Cezayir geliyor.
333 bin 340 ton hamsi ve 185 bin 700 ton sardalya ise en çok avlanan balık çeşitleri. 788 bin tonu Akdeniz, 387 bin 844 tonu Karadeniz’e ilişkin.
İki denizde balıkçıların birinci elden satış kıymeti ise 9.4 milyar dolar varsayım ediliyor. Kesimin birinci satış bedelinden sonraki süreçte sonuncu tüketiciye ulaşana kadarki süreçte oluşturduğu ekonomik pahanın ise 41,7 milyar dolar olduğu düşünülüyor.
785 bin kişinin istihdam edildiği, Akdeniz ve Karadeniz’de her 1000 kıyı sakininden birinin balıkçı olduğu belirtildi.
AVLANMAMASI GEREKEN ÇEŞİTLER
Raporda bilhassa taban trol avcılığı başta olmak üzere çok avcılığın yanı sıra, hassas cinslerin gaye dışı avlanmasının büyük bir sorun olduğu vurgulandı.
2018 datalarına nazaran, 230 bin ton, toplam avın yüzde 18’inin avlanmaması gereken tiplerden oluştuğu açıklandı. Bunun 45 bin tonu Karadeniz’de. Bunda birinci sorumlu olarak ise taban trol balıkçılığı gösterildi.
Rapora nazaran ‘ıskarta’ olarak da gösterilen amaç dışı avcılıktan en fazla etkilenen tiplerin başında deniz kaplumbağaları geliyor. Akabinde köpek balıkları ve vatozlar, deniz kuşları ve deniz memelileri sıralanıyor. Bu hassas kümelerin tipleri ise caretta caretta, kum köpek balığı, pürüzsüz tazı köpek balığı ve öteki köpek balıkları ve vatozlar ortasında blackchin gitar balığı.
Deniz memelisi tipleri Akdeniz’de çizgili yunus ve Karadeniz’de liman domuz balığı. En çok tehdit edilen deniz kuşları Avrupa’da, Balear yelkovanı ve Yelkouan Shearwate. Her ikisinin de endemik ve savunmasız çeşitler olduğu belirtildi.
COVID-19 ETKİLEDİ
Raporda, 1988’de iki denizde yıllık avlanan balık toplamının 1 milyon 788 bin tona kadar çıktığı, günümüze yanlışsız giderek azaldığı vurgulandı.
Raporda, avlanan balıkların 633 bin tonunu ringa, hamsi ve sardalyanın oluşturduğuna yer verildi. Mart 2020’nin başından beri ise Covid-19 salgınının, balıkçılık dalını önemli seviyede olumsuz etkilediği vurgulandı. (DHA)
Sözcü
