Uzun müddettir kullanıcılarının ferdî bilgilerini kullandığı savıyla etik tartışmaların odağında olan toplumsal medya platformu Facebook, sansüre başladı. SÖZCÜ gazetesinin 3 milyon 675 bin kişinin takip ettiği hesabından yapılan paylaşımlara sınırlama getiren Facebook, kullanıcıların hakikat ve tarafsız haberlere erişimini engelliyor.

ABD ve Avrupa Birliği’nde çok eleştirilen Facebook’un doğruluk denetimi uygulaması, Türkiye’de tartışılır hale geldi. Yayıncı için sansür, okuyucuyu için ise bir ceza uygulamasına dönüşen sistem nedeniyle okuyucular; takip ettikleri Facebook sayfalarının gönderilerini kendi ana sayfalarında görememeye başladı.

Tarafsızlığı ve yetkinliği tartışılan teyit.org’un, ‘yalan haber’ olarak işaretlediği içerikler yüzünden Türkiye’deki birçok yayın organının Facebook’taki sayfalarından yapılan paylaşımlara erişim sonlandırılıyor.

TEK BİR İÇERİK YAHUT SÖZ İÇİN ON BİNLERCE HABERE SANSÜR!

Türkiye’de toplumsal medyaya yansıyan kuşkulu bilgiler ve medyanın gündeme getirdiği haberleri doğrulama taahhüdüyle faaliyet gösteren teyit.org, Mayıs 2018’de Facebook ile mukavele imzaladı.

Facebook’un Türkiye’deki üçüncü taraf haber doğrulama tertibi olan teyit.org, aldığı yüz binlerce dolar karşılığında Facebook’ta temelsiz olduğunu tez ettiği haberleri işaretliyor ve yayıncıları “yalan haber üreten mecra” olarak nitelendiriyor.

En küçük bir fikir, söz hatta bazen bir söz nedeniyle palavra haber yayıncısı olarak işaretlenen sayfalardan yapılan paylaşımlarına takipçilerine erişimi düşürülüyor.

Facebook’ın kriterleri tartışılan uygulaması, haberciler ve yayıncılar üzerinde sansür tesiri yaratıyor. Tabir özgürlüğüne darbe vuran uygulama nedeniyle, birçok yayıncı, Facebook dışında alternatif toplumsal medya uygulamalarına yük vermeye başladı.

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR

Yayıncı haber ya da yazıyı kendi internet sitesinde yayınlıyor. Akabinde ne vakit ya da nasıl olduğu bilinmeyen bir süreçte teyit.org devreye girip haberi inceliyor.

İnceleme sonrası yazıda kusur ya da yanlışlık varsa yayıncı uyarılmadan ‘yalan haber’ olarak işaretleniyor ve Facebook’a bildiriliyor. Bu evreden sonra Facebook devreye giriyor.

Yalnızca yanlışlı içerik değil, yayıncıya ilişkin Facebook sayfasına yaptırım uygulanıyor, sayfanın erişimleri düşürülüyor. Yasal olarak link kaldırma talep etme yetkisi olmayan Facebook, yayıncıdan linki kaldırmasını değil düzenlemesini istiyor.

KÖŞE YAZILARINA BİLE…

Bu sırada, kullanıcıların sayfanın tüm gönderilerinin daha az görmesi ya da hiç görmemesi sağlanıyor. Bu biçimde kusurlu ya da tartışmaya açık haber yayınlayan kuruma bâtın bir ‘trafik kesme’ ya da ‘trafik engelleme’ cezası veriliyor.

Uygulama sonrası Facebook, kullanıcılarının, haber ve köşe yazılarına ait görüşlerini tabir etme ve mevzuyla ilgili tartışma imkanını elinden almış oluyor.

Bir müddettir devam eden bu uygulama o denli bir hal aldı ki, teyit.org artık köşe müelliflerine bile müdahale ederek yazılarda değişiklik talep edebiliyor.

Kelam konusu tertibin fikir ve tabir özgürlüğüne yönelik bu dayatmasını ise Facebook idaresi görmezden geliniyor.

FACEBOOK ÜÇ MAYMUNU OYNUYOR

Mesleksel birikimleri, gazetecilik tecrübeleri hudutlu teyit.org grubunun erişim kısıtlamasıyla sonuçlanan ve geçmişte de çok sayıda kusurlu değerlendirmeye yol açan rapor üretim sürecinin yanı sıra Facebook’un bahse ait tavrı da reaksiyon çekiyor.

Tek bir içerik nedeniyle her gün milyonlarca kişinin ziyaret ettiği haber mecralarının  tüm haberlerine toptancı bir bakış açısıyla erişim sınırlaması getirilmesi Facebook’u bir sansür merkezi haline getiriyor.

Bu mevzuyla ilgili yayıncılarının reaksiyonlarına de kulak tıkayan Facebook, SÖZCÜ’nün 3 milyon 675 bin kişinin takip ettiği sayfadan yaptığı haber paylaşımlarını bir müddettir engelliyor.

Basın ve fikir özgürlüğüne açıkça müdahale eden Facebook, haber doğrulama sürecini bağımsız ve tarafsız medya üzerinde bir baskı aracı olarak kullanıyor.

Sözcü