Geçen hafta 6,90’a kadar gerileyen dolar/TL kuru, bugün 7,47’yi gördü. Bilhassa dün akşam kurun bir anda 7,15’ten 7,40’lara sıçraması, herkesi şaşırttı.

Döviz kurlarında, 2020 yılı Kasım ayı başında iktisat idaresi ve para siyasetleri değişikliği sonrasında görülen düşüş eğilimi, birkaç gündür yerini yükselişe bıraktı.

Memleketler arası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay ve Pariterium Danışmanlık Kurucusu Dr. İsmet Demirkol, sozcu.com.tr okurları için kurdaki yükselişin temel nedenlerini anlattı ve bundan sonrasına dair öngörülerini paylaştı.

‘RİSKLERİ GÖZ GERİSİ EDEN PİYASA AYILDI’

1- Kurun birkaç günde 6,90’dan 7,40’lara gelmesinin temel nedenleri ne?

Murat Kubilay: Finansal piyasalar yükselişlerde olduğu üzere düşüşlerde de maksadı şaşma (overshooting) yaratabiliyor. TCMB’nin sadeleşmesi, gerçek faiz vermeye başlaması ve uzun müddet bunu koruyacağı taahhüdü ile kısa vadeci bir bakışla riskleri göz arkası eden piyasa; dış politik riskler artacak mı sorusuyla meşgulken global piyasalardaki sarsıntı ile ayılmış oldu.

‘ABD’DE ENFLASYON RİSKİNİN ARTMASIYLA TAHVİL FAİZLERİ ARTTI’

2- ABD’de tahvil faizleri neden yükseldi? Bu yükseliş dünya ve Türkiye’de piyasalar ve kurlar için neden kıymetli?

Murat Kubilay: Pandemi sürecinde ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere önde gelen merkez bankaları nakdî genişlemeye gitmiş ve genişleyici siyasetleri taban 2021 yılı ortasına kadar koruyacaklarına ait vaat vermişlerdi. Pandeminin ikinci dalgası ile beklenti 2022 başına kaymıştı.

Lakin son periyotta bu ülkelerde enflasyon riskinin artmasıyla gevşek para siyasetlerinin daha evvel sona erebileceği ya da kelamlı müdahale ile piyasanın bu geçişe itileceği beklentisi oluştu.

Misal kuşkuların yaygınlaşması ile ABD uzun vadeli tahviller büyük satış yediler ve faiz oranları yüzde 0,60’tan yüzde 1,60’a kadar çıktılar.

Bu tahviller başka ülkelerin borçlanmaları için de gösterge niteliği taşıyorlar. Ayrıyeten riskli yatırım araçları olan pay senetleri ve Türkiye’nin de dahil olduğu risk seviyesi yüksek olan gelişmekte olan ülke tahvillerine kıyasla inançlı liman niteliği taşıyorlar.

‘ABD’DEKİ SARSINTI TÜRKİYE’DE DAHA ŞİDDETLİ HİSSEDİLİYOR’

Münasebetiyle ABD’de yaşanan bu tip bir sarsıntı Türkiye üzere 435 milyar dolar dış borcu olan, bu borçların 1 yıldan kısa vadeli olanlarının 189 milyar dolar ile rekor kırdığı ve hâlâ aylık nizamlı 3 milyar dolar cari açık veren bir ülkede daha şiddetli hissediliyor.

İsmet Demirkol: Kurun 6,90’dan 7,40’a yükselmesinde en kıymetli etkenin global piyasalarda ABD 10 yıllık tahvil faizinin 1,10 düzeylerinden 1,70 düzeylerine yükselmesi olduğunu söyleyebiliriz.

ABD iktisadı toparlanıyor, imalat, perakende satış ve istihdam piyasası güçleniyor. Hasebiyle ‘aşırı bol likidite enflasyon yaratmaya devam edebilir’ fiyatlaması ABD 10 yıllık faizlerini 1,70’e çekti. Muhtemelen 2021’de 1,85 düzeyleri de görülebilir .

3-Rezerv ve kabine tartışmaları da kurdaki yükselişte tesirli mi?

Murat Kubilay: Albayrak’ın misyona dönme ihtimali kısmen risk teşkil etse de kimse tekrar iktisat idaresine atanabileceğine ihtimal vermiyor. Ötesi, son periyotta kendisinin atamış olduğu bürokratlarda da vazife değişikliği oldu.

Öteki bir bakanlık ihtimal dahilinde olsa bile mevcut iktisat idaresinin kısa müddette değişme ihtimali çok düşük ve piyasalar bu riski fiyatlamıyor.

4- Kurda bundan sonrasına dair öngörüleriniz neler?

Murat Kubilay: Önümüzdeki devirde Türkiye için kıymetli riskler para siyasetinde siyasi baskılar sonucu erken gevşeme, S-400 başta olmak üzere dış politik yaptırımların genişletilerek finansal piyasaları sarsması, global piyasalardaki risk iştahının apansız kesilmesi ve pandeminin uzaması.

Şayet bu riskler gerçekleşmezse TL tekrar bedel kazanma sürecine girmese de enflasyonun ötesinde paha kaybetmez.

Ama Erdoğan’ın krediler yoluyla ekonomiyi destekleme taraftarı olması, S-400 konusunda ABD ile orta tahlil bulunamaması, aşılamanın hâlâ beklenen seviyeye ulaşmaması ve çok para bolluğunun tam denetim içinde olağana döndürmenin zorlukları nedeniyle TL cinsi varlıklar ilerleyen aylarında yine zayıf seyir izleyecektir.

‘KURDA KADEMELİ YÜKSELİŞ DEVAM EDEBİLİR’

İsmet Demirkol: Türkiye 2021’e pandemi riskleri nedeniyle ulusal gelire oranla yüzde 5 cari açık ve yüzde 3,5 bütçe açığı ile girdi. Şu an dolar/TL’nin istikametini yüklü olarak TCMB faiz kararı ve yükselmekte olan enflasyon ile global manada ABD 10 yıllık faizler belirleyecektir. Dolar/TL’de kademeli yükseliş devam edebilir.

Sözcü