Dünyanın önde gelen üniversitelerinden MIT’de vazifeli öğretim üyesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, salgının birçok ülkede kurumsal fay kırıklarını derinleştirdiğini belirterek, “Özellikle hastalık denetiminde ve uzmanlığında erozyon ve kurumlarda itimadın çökmesi bunda büyük rol oynadı” dedi. IMF’nin birinci yöneticisi Richard Goode anısına özel bir derse konuk olan Acemoğlu, salgın sonrası dünyanın demokratik ömrü ve ekonomiyi tehdit edecek birtakım ömür formları ile karşı karşıya kalacağına dikkat çekerek, “Şirketler ve toplum, hükümet siyasetleri ve kurallarla teknolojinin nasıl kullanılacağına karar verebilir. Lakin en değerlisi, bize yol gösterecek yeni bir kurumsal çerçeveye muhtaçlığımız olması” dedi.
Mevcut kurumların “kritik dönemeç” olarak tanımladığı salgın sonrası sürece ahenk sağlamak için uygun olmadığını da vurgulayan Acemoğlu, “Devletlere gelir dağılımını adaletli hale getirmek için yeni misyonlar verilmeli. Yalnızca otomasyon ve fiyat eşitsizliği nedeniyle değil, yapay zeka, demokrasi ve hayatlarımız için teknolojiye de yeni düzenlemeler getirilmeli” diye konuştu.
GELECEK SENARYOLARI
Acemoğlu, salgın sonrası 4 mümkün gelecek senaryosunu da şöyle sıraladı:
– Her zamanki trajik işler: Hiçbir şey değişmez, hatta bugünkünden daha makûs olur.
– Küçük Çin: Daha zayıf medya özgürlüğü, sivil özgürlükler ve demokrasi lakin Çin’in iyi işleyen bürokrasi yapısı kolay taklit edilemez.
– Silikon hükümet: Şirketlere daha fazla güç, daha az toplumsal güvenlik ağı ve düzenleme. Alışılageldik işin bir diğer versiyonu.
– Refah devleti 3.0: Eşitsizlikle, iklim değişikliğiyle ve pandemiyle gayrette devlete yeni sorumluluklar ve milletlerarası kalkınmaya katkılar sunar.
TÜRKİYE, HÜKÜMETE VE DEVLETE İNANÇTA 4’ÜNCÜ
Daron Acemoğlu, sunumunda demokrasilerdeki bir paradoksa da dikkat çekerek, otoriter rejimlerde itimadın daha yüksek olduğunu belirtti. Bunu beyin yıkama ve Stanford Üniversitesi İktisat Profesörü Timur Kuran’ın “tercih tahrifatı” kuramına dayandıran Acemoğlu, “Hükümet ve devlete güven” başlıklı grafikte Türkiye’yi 15 ülke içinde 4’üncü sıraya yerleştirdi. Buna nazaran Türkiye, Çin, Singapur ve Danimarka’dan sonra hükümet ve kamu kurumlarına en çok güvenilen dördüncü ülke.
Prof. Daron Acemoğlu
KOZMİK TEMEL GELİR GETİRİLMELİ
Salgının toplumsal ara ve virüse karşı hassaslık nedeniyle otomasyon sürecini hızlandırdığını belirten Daron Acemoğlu, robot siparişlerinin süratle arttığını hatırlattı. ABD’de gerçek minimum fiyatın son 40 yılın yüzde 30 altına düştüğünü belirten Acemoğlu, “Salgın sonrası üretime geçiş süreci çok kolay olmayacağı için süreksiz olarak üniversal temel gelir devreye sokulmalı” dedi.
Sözcü
