Türk Lirası öteki para üniteleri karşısında günden güne eriyor. ‘Ekonominin sorumlusu benim ben’ diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sessizliği dikkat çekiyor. Yakın geçmişte döviz konusunda dikkat çeken davetler yapan Erdoğan’ın faiz konusundaki kelamları de tartışma yaratmıştı.
Türkiye iktisadı güç günlerden geçiyor. Türk Lirası yabancı para üniteleri karşısında tarihi taban düzeyleri görürken, işverenlerden çalışana, gencinden yaşlısına milyonlarca vatandaş gelişmeleri dertle izliyor.
Döviz kurundaki yükseliş, artan hayat pahalılığı ve belirsizlik iktisattaki bozulmayı hızlandırırken, gözler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a çevrildi. Geçmişte ‘Türkiye’nin iktisadının sorumlusu benim ben!’ diyen Erdoğan’ın sessizliği dikkat çekiyor.
20 Mart 2021 gecesi Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ı misyondan alarak, yerine Şahap Kavcıoğlu’nu atayan Erdoğan’ın bu kararının akabinde 7.20 düzeyinde olan dolar/TL paritesi 8 lirayı aştı. Daha sonra yükseliş trendine giren dolar kuru son devirde Merkez Bankası’nın aldığı faiz indirimi kararlarıyla 9.60 düzeyini aştı.
Pekala Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, geçmişte dövizdeki yükseliş ve faiz siyasetine karşı neler söylemişti?
İşte Erdoğan’ın ‘ekonomik savaş’ olarak nitelendirdiği süreçte bugüne kadar dikkat çeken açıklamaları:
‘DEVALÜASYONDAN BAHSETMEK CEHALET’
MAYIS 2006: Türkiye’de dalgalı kur rejimi hakimdir, bu cins hareketlilikler, inişler, çıkışlar, gelgitler büsbütün doğaldır. Kurla ilgili hiçbir gayemizin olmadığını, kurun büsbütün özgür piyasada belirlendiğini, bizim çok oynamalar dışında kura müdahalemizin kelam konusu olmayacağını, üstüne basa basa söylüyoruz. Dalgalı kur rejiminde devalüasyondan bahsetmek, kusura bakmayın en hafif tabiriyle cehalettir. Yok şayet, bu cehaletten kaynaklanmıyorsa, o vakit bulanık suda balık avlama hesabında olanlar var demektir. Bunu bu türlü bilin.
‘MERKEZ BANKASI LÜTFETTİ’
ŞUBAT 2015: Merkez Bankası’nın başındaki güzeldir, güzeldir vs. Ben uygunluğa güzelliğe yaptıklarıyla bakarım, kendi fiziğiyle bakmam. Dün Merkez Bankası lütfetti, siyaset faizinde çeyrek puanlık indirim yaptı yıl boyunca hepsinin toplamı 2,5 puan. Ocak ayında 1 kalemde 5.5 puanlık artış yapılmıştı. Ocak ayındaki artışın yarısı kadar indirim yapılmış değil. Bu türlü şey olur mu? Bizim Merkez Bankası’nın bağımsızlığına kelamımız yok. Bize karşı bağımsızlık gayreti veriyorsun da diğer yerlere bağımlılığın mı var?
‘YARIN YENİDEN KUR SIÇDARI DİYECEKLER’
MART 2015: Ben Cumhurbaşkanı olarak eleştirimi yaparım, yapabilirim. Buna kimsenin de müdahale etme yetkisi yok. [Dönemin Merkez Bankası Lideri Fazilet Başçı’na sesleniyor] Artık burada bu ihtarlar yapıldığı halde artık biraz kendine çeki sistem ver. Ben diyorum ki faiz sebeptir enflasyon da sonuçtur. Bu da benim tezim. O ise enflasyon sebeptir, faiz sonuçtur diyor. Şayet enflasyon düşerse faizi düşürecekmiş. Bu demek senin yanlış yolda olduğunun alametidir. Bu milletle, girişimciyle, yatırımcıyla dalga geçmenin manası yok. Sen, sene içinde 3-4 sefer enflasyonu revize etmeye kalkarsan, burada bir yerde su kaçağı var demektir. Ancak sen ne yapıyorsun, Cumhurbaşkanı’na ve aleyhte konuşanlara laf yetiştiriyorsun. Yarın kur tekrar sıçradı diyecekler, tamam da önlemi al. Bu işi batılı güçlerin verdiği kararlara nazaran hareket etmekle sürdüremez, faiz lobisinin verdiği talimatlarla hareket edemez.
‘PİYASALARI KURTARMAMIZ LAZIM’
KASIM 2016: Biz milletlerarasında gelin daima birlikte altını devreye sokalım. Döviz baskısından piyasaları kurtarmamız lazım. Borçlanırken o halde borçlanmanın yolunu arayalım, yerli para üniteleriyle borçlanmanın yollarını arayalım. Bu süreci birlikte atlatmalıyız, dayanışma içinde atlatmalıyız. Bu vatan bizim, bu topraklar bizim. Hepimiz kardeşiz, dayanışma içerisinde bu süreci bir arada atlatacağız. Unutmayın, yakın tarihin gördüğü en alçak darbe teşebbüsünü, en sinsi işgal teşebbüsünü, en kanlı terör saldırısını birebir anda yaşayıp muvaffakiyetle üstesinden gelen bu millet, elbette ekonomik baskılara karşı da kendisini müdafaa edecektir.
‘SİZLERİ ALLAH İÇİN SEVİYORUM…’
ARALIK 2016: Son günlerde hani bir döviz sıkıntısı çıkardılar. Dolar şöyle oldu, bu türlü oldu. Ne olursa olsun. Ben milletime şunu hatırlatıyorum. Sevgili milletim, sizleri Allah için seviyorum. Yastığının altında döviz olanlar, gelsin parasını altına dönüştürsün. Gelsin, parasını TL’ye dönüştürsün. Türk Lirası kıymet kazansın. Altın paha kazansın. Ne gerek var gideceğiz, dövize bedel kazandıracağız? Gelin bunu yapın. Bu adımı attığımız sürece birilerinin oyunu da bozulacaktır. Hiç tasa etmeyin. Bu oyunu kısa vakitte bozarız. Bundan evvel de bunu yaptılar. 2007-2008’de de yaptılar, o vakit ne dedim? Teğet geçecek, dedim. Tıpkı şeyi tekrar söylüyorum. Teğet geçecek.
‘SİZ KARDEŞİNİZE BU YETKİYİ VERİN’
HAZİRAN 2018: Bu kur filan, bunların hiçbirisi bizim geleceğimizi belirleyen şeyler değil. Bizim geleceğimizi, biz belirleyeceğiz. Bir grup çevreler ısrarla Türkiye’nin başına kara bulutlar toplamaya çalışıyor. Halbuki Türk iktisadı bu çeşit taarruzlara karşı şerbetlidir. 24’ünde siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz. Japonya eksi faizle çalışıyor. Amerika’ya geliyorsun ikilerde, bilemedin üçte… Onların bankaları bu türlü çalışıyor da bize ne oluyor? Şu anda 20’lerde, 25’lere kadar çıkıyor. Faizin bu türlü olduğu bir ülkede siz yatırım yapabilir misiniz? Arkadaşlar bunu değiştireceğiz, bu işin lamı cimi yok. Bir anda üç puan, geriden bir buçuk puan daha. Artık kimileri diyor ki ‘Başkanım tam seçim arifesinde bunları kullanmayın, konuşmayın.’ Neyi konuşmayacağım?
ONLARIN DOLARLARI VARSA BİZİM ALLAH’IMIZ VAR
AĞUSTOS 2018: Bugün dünden daha iyi, yarın bugünden de iyi olacağız. Hiç tasanız olmasın. Çeşitli kampanyalar sürdürülüyor. Bu kampanyalara kulak asmayın. Şunu unutmayın, onların dolarları varsa bizim de halkımız, hakkımız, Allah’ımız var. Çok çalışacağız, çok koşacağız. İnşallah 2023’e farklı gireceğiz. Benim buna imanım, inancım var.
‘LAF DİNLEMİYORDU…’
KASIM 2019: Bu faizi düşürmekten öteki deva yok dedim, bunu düşürdükçe enflasyon düşer dedim, büyüme hızlanır dedim. Artık sistem değişince Merkez Bankası liderini vazifeden alma yetkisini de aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz. Faiz kalkınmada en büyük zulümdür, üretimi durdurur, sizin büyümenizi maniler, adımlar atılınca hava değişir
‘ACI İLACI İÇMEMİZ GEREKİYOR’
KASIM 2020: Milletimizin geleceğine itimatla bakabilmesi için bugün alınması gereken önlemler neyse onları hayata geçirmekten kaçınmıyoruz. Gerekirse şu evrede birtakım acı ilaçları içmemiz gerektiğinin de farkındayız. Dün yapılan faiz artırımı kararını bu çerçevede değerlendiriyorum. Asıl amacımız enflasyonu en kısa müddette evvel tek haneli sayılara, akabinde orta vadeli hedeflerimizdeki düzeye düşürerek faizlerin de buna uygun halde aşağı inmesini temin etmektir. Bu başarıldığında kurun da istikrara kavuşacağını düşünüyorum. Türkiye’yi faiz-enflasyon-kur sarmalından çıkarmamız kuraldır. Aksi halde daima bu tartışmayı yaşamak, bu bedelleri ödemek mecburiyetinde kalacağız. Her vakit söylüyorum bugün burada yeniden söylüyorum: Faiz sebeptir, enflasyon sonuçtur. Bunu bu türlü bilin.
Sözcü
