Covid-19 salgınıyla başlayan şiddetli süreç son 7 ayda hem Türkiye’de hem dünyada inişli ve çıkışlı tablolar ortaya çıkardı. Türkiye’de Mayıs ve Haziran aylarında uygulamaya konan sıkı karantina kuralları sonucunda resmi hadise bilgilerinde önemli bir azalma yaşandığı görülmüştü. Temmuz ortasından itibaren olaylar 1000’in altına inerken, vefat sayıları da Haziran ortasından Ağustos sonuna kadar 14 ila 27 ortasında değişen bir seyir göstermişti. Fakat Temmuz sonu itibariyle hadise sayısında, Eylül başı itibariyle de vefat sayılarında süratli bir yükseliş olduğu görülüyor. Bakanlık tarafından açıklanan 19 Ekim hadise sayısı da uzun müddet sonra 2000’i aştı. Açıklanan vefat sayısı olan 75, 2 Mayıs’tan bu yana görülen en yüksek vefat sayısı olarak kayıtlara geçti.
Dramatik değişimin tarihlerine bakıldığında ise ortaya iki toplumsal olgu göze çarpıyor. Kurban bayramı ve düğünler.
KISITLAMALAR KALKINCA…
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 29 Temmuz’da kısıtlama olmayacağını açıkladığı toplantıda Kurban Bayramı için, “Hep birlikte vereceğimiz bir sınav” sözlerini kullanmış ve eklemişti: “Buruk geçen Ramazan Bayramı, eski bayramları bize tam manasıyla özletti. O günden bu yana değişen şeyler var. 1 Haziran’dan itibaren olağanlaşma sürecine geçtik. Alınan önlemlerle sonuçlar ortasındaki ilişkiyi yakından deneyim ettik. Kurban Bayramı’nı mevcut koşullarda, ruhuna en uygun biçimde yaşamanın yolunu biliyoruz.”
Bakan Koca, birebir toplantıda Kurban Bayramı’nda nasıl davranılması gerektiği ile ilgili ayrıntılı bir rehberi de vatandaşlarla paylaşmıştı. Lakin Sıhhat Bakanı’nın geçtiğimiz günlerde Ertuğrul Özkök’e yaptığı ‘Biz temel en büyük sıçramayı bayramda yaşadık. Bayram ve sonrası bütün Türkiye’ye dağıldı’ açıklaması kelam konusu imtihanın iyi verilmediğini gösteriyor.
Ramazan Bayramı sırasında sokağa çıkma yasağı ve kentler ortası seyahat kısıtlamaları mevcutken 31 Temmuz’da başlayan Kurban Bayramı devrinde ise kelam konusu yasaklar bulunmuyordu.
Kurban Bayramı, hem kent içi-dışı ortası akraba ziyaretlerini beraberinde getirmesi, hem de bayramların yıllık müsaade ve yaz tatili olarak da değerlendirilip insanların büyük kümeler halinde yer değiştirmesiyle, salgın açısından ülkenin tamamını etkileyen bir öge haline geldi. Türkiye’nin yeni hadise tablosuna bakılınca da Ağustos başı itibariyle önemli bir sıçramanın başladığı görülmekte. Bu noktadan geçmişe göz atıldığında sorumlu davranış beklentisini -özellikle de bayram ve düğünler üzere sosyolojik olgularda- her bir vatandaşa havale etmek yerine kamu idaresi tedbirleriyle hareket edilmesi gerektiği görülüyor.
Not: Sıhhat Bakanlığı’nın bilgilerinde 29 Temmuz itibariyle hadise sayısı kavramı hasta sayısı olarak değiştirildi.
Vatandaşların da tedbirlerin artırılması tarafında görüş bildirdiğine yönelik araştırmalar mevcut. ADAMOR’un 1 ile 15 Ekim 2020 tarihleri ortasında Türkiye’deki 76 vilayette ikamet eden 1.317 şahısla yaptığı araştırmaya nazaran yurttaşların yüzde 55’i salgınla çaba kapsamında sokağa çıkma yasağının yine uygulanması gerektiğini belirtiyor.
Sözcü
