Kemal ATLAN
Uğur ENÇ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken husus hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu.
“Esnaf pandemi sürecinde besin bölümü dışında çok güç durumda kaldı.” diyen Palandöken, “Aldıkları mevsimsel eserler ellerinde kaldı. Okullar açılamadığı için konfeksiyon, dokumacılık ve gibisi bölümleri kaldı. Esnafın bir tarafta borcu bir tarafta malı rafta duruyor. Büyük problem yaşıyor.
Cümbüş yerleri kapalı durumda. Beşerler eskisi üzere gezmiyor, eğlenmiyor. Tüketim alışkanlıkları da değişti. Elektrik, doğalgaz, su faturalarında ÖTV, KDV alınmasın diyoruz ticari işletmelerde. Devletin verdiği dayanakların geri dönüşü başlıyor. Onların da uzun bir müddet ötelenmesi gerekiyor” kelamlarını kaydetti.
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken
‘ESNAF 3 ONA 5 BUNA DERKEN BORÇLARINI ÖDEYEMİYOR’
Palandöken, “Esnafın bütün ödemelerinin birleştirilmesi gerekiyor. SGK, vergi, muhtasar, stopaj ve benzeri… Bunların hepsi bir seferde ödenebilecek hale getirilsin. Belli bir müddete yayılsın. 3 ay erteleme yerine bunu peyder pey ödeyelim. Devletin bu mevzuda bir ziyanı da olmayacak. Bir esnaf 3 ona 5 buna derken borçlarına ödeyemiyor. Bunun yerine devlete olan borçlar tek bir yerde toplansın ve taksitlendirilsin” teklifinde bulundu.
Kocaeli Ticaret Odası Lideri Necmi Bulut
‘İLK SEFER BU KADAR ÇEŞİTLENDİRİLMİŞ KREDİ SUNULDU’
Kocaeli Ticaret Odası Lideri Necmi Bulut Sözcü’ye yaptığı açıklamada, “Corona virüsünün birinci periyodu çeşitli kredi imkanları sunulmuştu. Cumhuriyet tarihinde bu kadar çeşitlendirilmiş kredi sunulmamıştı. Bu da piyasayı biraz rahatlatmıştı. Artık bu kredilerin geri ödemeleri geliyor. Kasım ayında ödemeler başlayacak. Esnaf bu yükün altından nasıl kalkacak?” dedi.
‘Hiçbir şey olağana dönmedi’ diyen Bulut, “Bu süreçte kredi geri ödemesini yapmak, bir de corona virüsüyle çaba etmek ve iş yapamamak gündemimizde olacak. Kredilerin ötelenmesi gerekiyor. Vergi ve SGK’ların ötelenmesi gerekiyor. Bizim beklentimiz bu istikamette. Bize şu anda krediden çok öteleme gerekiyor. Öte yandan kısa çalışma ödeneğinin devamı sağlanmalı.” açıklamasında bulundu.
Mühendislik firması sahibi Hasan Can Canpolat
‘VERGİ VE SGK ÖDEMELERİNDE ERTELEME İSTİYORUZ’
Kocaeli’de yaşayan Mühendislik firması sahibi Hasan Can Canpolat ise, pandemiye hazırlıksız yakalandıklarını belirterek, “Pandeminin ne olduğunu bile bilmiyorduk. Haziran ayında olağanlaşma süreci başladı. Bu süreçte çabucak herkes musluklarını kıstı, harcamalarını minimuma indirdi. İkinci dalganın geleceğini biliyorduk. Herkes üzere hazırlık yapmaya çalıştık. Lakin bizim hazırlığımız kâfi olmaz.” dedi.
‘Devletimiz vergi ve SGK ödemeleri konusunda erteleme ve af hususlarını gündemine almalı.’ diyen Canpolat, “Ticaret durma noktasına geliyor, 2. dalgada yeniden yasaklar gündeme geldiğinde ne yapacağız? En azından devletimize yapacağımız ödemeleri kendimize kaygı edinmeyelim. Nasıl ki iyi günlerimizde devletimizin yanında olduk, ödemelerimizi eksiksiz yaptık. Makus günlerde de devletimiz bizim yanımızda olsun” diye konuştu.
‘ÇALIŞMAYAN DÜKKANLARIMIZLA PARALAR NASIL ÖDENİR?’
Husus ile ilgili Sözcü’ye konuşan Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Lideri Adlıhan Dere, “Disko, bar, birahane üzere iş yerlerinin farklı ruhsat ismi altında çalıştırılmasına yönelik bir kısıtlamaya gidildi. Bu yıl turizm dönemi geçen yıla nazaran çok düşük geçiyor. Yok denecek kadar az.
Tekrar de Antalya’da yaşayan insanlarımızın takviyesi ile ‘Esnafına Sahip Çık’ kampanyamızla birlikte hayatımızı yönetim etmeye çalışıyoruz. Artık hükümetimizin almış olduğu kararlar doğrultusunda, SSK ve BAĞ-KUR ödemelerimiz kasımda başlayacak. Yeniden 3 ay esnaf kefaletlerimiz ertelenmişti, bir 3 ay daha ertelendi. Bütün bunların ödemeleri kasım ayına denk geliyor. İş yapamazsak, çalışamazsak para kazanamazsak kapalı, çalışmayan dükkanlarımızla paralar nasıl ödenir?” sözlerini kullandı.
Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Lideri Adlıhan Dere
‘İKİNCİ DALGA GELİRSE ESNAF BİTER’
Dere, kelamlarını şöyle noktaladı.
“Bu hususa dayanarak bizim çalışmadığımız ve çalışıp para kazanamadığımız periyotlardaki ödemelerimizin devlet tarafından karşılanmasını talep edeceğiz. Yani çalışmayan dükkan nasıl öder primini. Kantinci esnafımız 6 aydır dükkan çalıştırmıyor. Hiçbir yerden geliri yok lakin şu anda BAĞ-KUR primlerini ödüyorlar.
Yanında çalışan çalışanın SSK primlerini ödüyorlar. Servis esnafımız 6 aydır kontak çalıştırmadı. Otomobillerinin sigortaları, kaskoları kendi primleri çalışıyor. Yani bu insanların 3 kuruş gelirleri yok. Kırtasiyeci esnafımız okullar açılacak diye yatırım yaptı. Birçok firmaya çek kestiler, çek günleri geldi ödemeler nasıl olacak? Yani bu esnafı devletin acil desteklemesi lazım. Esnaf şu anda zati para kazanamıyor. İkinci dalga gelirse de esnaf biter.”
Saat tamircisi Sinan Dülger (55)
‘PRİM BORÇLARIMIZI KASIM AYINDA ÖDEMEMİZ ZOR’
Pandeminin başladığı günlerde gelen yasaklar nedeniyle esnafın sıkıntı günler yaşadığını belirten Antalyalı saat tamircisi Sinan Dülger (55), “Corona nedeniyle birinci günler dükkanlarımız uzun müddet kapalı kaldı. Gelen olağanlaşma ile dükkanlarımızı açsak ta beklediğimiz randımanı alamadık. Dükkanlarımızın kapalı olduğu müddet içerisinde kiralarımız, kredi borçlarımız, prim borçlarımız birikti.
Prim borçlarımız 3 ay ertelendi akabinde 3 ay daha erteledi. Artık kasım ayında ödememiz isteniyor. Lakin iş yapamayan bir esnaf borcunu nasıl ödeyebilir? Artık ikinci dalga geleceği söyleniyor. Birinci dalgadan epeyce etkilenen esnaf her halde ikinci dalgada batar” dedi.
Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği (BESOB) Lideri Arif Tak
‘İLK DARBENİN TESIRI İLE HALA DÜZELEMEDİK’
Covid-19’un baş göstermesiyle esnaf olarak darbe yediklerini ve hala kimsenin tertibe giremediğini söz eden Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odası Birliği (BESOB) Lideri Arif Tak ise, “Salgında bir artış var. İkinci dalga da başlarsa biz biteriz. Büyük kaygı duyuyoruz. Yaz mevsiminde azalacak dediler. Lakin bu olmadı, daha çok çoğaldı. Ocak ayında Bursa’da 9 bin iş yeri açılmış. Bunun 3 bini kapanmış. Yani kapanan iş yeri çok az.
Buna baktığımız da olağanüstü hoş bir tablo görünüyor. Ancak hiç o denli değil. Esnaflar, sanatkarlar kredilerle ayakta duruyor. Türkiye’de yaklaşık 1 milyon esnafa devlet 25’er bin TL kredi verdi. Şayet bu ikinci dalga olur da yaşanırsa bir tıkanma olur mu diye telaş içindeyiz. Kışa giriyoruz. Yaza nazaran işler azalacak. Vergi ödemeleri ve taksit vakti geliyor. Hepsi bir ortada olunca da büyük bir külfet yaşayacağız diye tasa duyuyoruz” dedi.
Fatih Güneş
‘TAŞIMA SU İLE DEĞİRMEN DÖNDÜRÜYORUZ’
Bursa’da berber esnafı Fatih Güneş, “Herkes borçlu, kredi ile çark dönüyor. Ülkenin iktisadı ortada. Yükselen bir piyasa var. Lakin zıt orantıda işliyor. İş yok. Yarın için telaş duyuyoruz. Taşıma suyu ile değirmen döndürüyoruz. Salgın ile ilgili radikal adım atılsalıydı bugün ikinci dalgayı konuşmazdık. Şayet birinci periyot önlemler bu ikinci dalga da uygulanacak olursa işte o vakit bittik demektir. Birinci dalgada 45 gün kapalı kaldık BAĞ-KUR’umuzu ödeyemedik, günlük 15 TL faiz işlediğini gördük” sözlerini kullandı.
‘İKİNCİ BİR DALGA ESNAFIN YÜZDE 50’SİNİ YOK EDER’
Bahar Bilen, 30 yıldır restoran işletmecisi tıpkı vakitte Eskişehir Lokantacılar Oda Lideri. İşletmesinde 12 sigortalı işçi çalışıyor. Bilen, yaptığı açıklamada, “Geçtiğimiz günlerde Anadolu Üniversitesi (AÜ), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) ve Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) idareleri 2020-2021 Güz Devrinde uygulanacak olan eğitim modeli için olay sayılarının artması nedeniyle örgün eğitimin bütünüyle uygulanabilir olmadığı tarafta ortaklaşa aldıkları karar Eskişehir’de esnafımızı olumsuz etkiledi. Esnafımız çok sıkıntı durumda. Pandemide ikinci bir dalgaya hiç hazır değil. Şayet ikinci bir dalga gelir ve tekrar bir ikinci bir dükkan kapatma periyoduna girilirse esnafın en az yüzde 50’sinin sonu gelmiş olur.” dedi.
“Şu anda aslında öğrenciler gelmeyince bu bizi hayli etkiledi.” diyen Bilen, “İnsanların yılbaşına kadar ne olacağı istikametinde bir beklentisi var. İkinci bir kapatma kararı çıkarsa, Türkiye’de esnaf biter. Yalnızca lokantacı esnafı değil hizmet bölümü büsbütün biter” açıklamasında bulundu.
Eskişehir Lokantacılar Oda Lideri Bahar Bilen
‘DAHA BIRINCI YARALAR SARILMADI’
Esnafın pandemi sürecinde birinci dalgada aldığı yaraları daha saramadığını söz eden Bilen, “Pandemi değerinde esnaf birinci dalgada büyük bir darbe aldı. Dükkanları 3-4 ay kapalı kalan esnaf aldığı borçları ödeyemedi, dükkan kiraları birikti. Meşakkatler buradan doğdu. Biz okulların açılması ile açığı kapatabileceğimizi düşünüyorduk. Bir de ikinci dalga gelmesi durumunda esnaf biter.
Hükümet çok acil vergilerimizi, kredilerimizi faizsiz bir formda en az 1 yıl daha ertelemeliler. Kiralarla ilgili bir düzenleme getirilmeli. Elektrik, doğalgaz üzere masraflarda de devlet kendi hissesini, vergisini almasın. Yaklaşık 3 bin lokantamız bulunuyor. Bu lokantalarımız da bitme noktasında. Vermiş oldukları 25 bin liralık krediler bitmiş durumda. Bu ortada doların yükselmesi ile besin unsurlarına de yaklaşık yüzde 40’lara yakın artırım geldi. Bunlar da belimizi büktü, işler düştü. Çok acil tekrar vergi yapılanması getirilmeli” biçiminde konuştu.
Ayla Özbey
‘HİÇ HAZIR DEĞİLİZ’
Eskişehir’de tarihi Odunpazarı Konutları’nın bulunduğu bölgede ikramlık eşya satışı yapan Ayla Özbey, ikinci bir dalgaya hiç hazır olmadıklarını söyledi.
Olağanlaşma sürecinden de umduklarını bulamadıklarını tabir eden Özbey, “Pandemi sürecinde esnaflar olarak güç bir süreçten geçiyoruz. Nisan ayından sonra kapanan iş yerlerimizi haziran ayının başında açtık. Lakin bölgedeki tarihi yerler ve müzelerin kapalı olması, salgının da devam etmesi nedeniyle bölgeye turist gelmedi.
Bu devirde de iş yapamadık. Turistik yerler ve müzeler bir müddet sonra açıldı. Lakin bölgeye yeniden de istenilen turistin geldiği söylenemez. Esasen güç bir periyottan geçerken pandemide ikinci bir dalgaya hazır değiliz. Birinci dalganın tesirini üzerimizden daha atamadık. Borçlarımız biriktikçe birikiyor.” dedi.
Sözcü
