Yıl 1993. İzmir Karşıyaka Oto Sanayii Sitesinde çeşitli araba yedek modül imalat ve satışı ile uğraşırken Datça’dan 20 bin Mark borcunu ödemeyen bir müşterisinin peşine düşmesi ile başlıyor “Balıkçı Fevzi’nin öyküsü. Parasını alamadığı üzere Datça’da zarurî olarak kalınca ortaya kısa müddette bir yedek parçacıdan dünyaca ünlü bir gurme çıkıyor. Datça’da yetişen otlardan evvel 20, devamında 30 ve derken 48 çeşide ulaşıyor.

FOTO: SÖZCÜ

Cilt renginde ve her birinde 192 zehirli dokungaçlı deniz Şakayığını bile mükemmel bir mezeye çeviren kişi. Badem çağlası ile yaptığı balık lisanlara destan. Salyangoz yahnisi (Garaville) ve doğal başka balık çeşitlerini artık kimsenin yeme talihi yok. Marmaris ve Bodrum civarına gelip de Fevzi’ye kesinlikle uğrayan çok sayıda ünlü ve iş insanı var. Corona salgını Balıkçı Fevzi’yi de kapattı.

PARASINI ALAMADIĞI ÜZERE SIKINTI GÜNLER YAŞADI

Datça’ya eşi ve 6 yaşındaki oğlu Arda ile hem borç tahsili ve hem de gezmek maksadıyla 1993 yılında gelen Fevzi Çıkıkçı, bugün yarın derken bir türlü alacağını alamaz. Ortadan bir ay geçer. İnat eder parayı almak için. Tatili uzatır. Devamını şöyle anlatıyor Balıkçı Fevzi:

“Aylar birbirini kovalamaya başladı. Parayı alamadığımız üzere cebimizdeki para da azaldı. Bir pansiyona geçtik. Alacaklı kaçıyor ben kovalıyorum. Yemek yapmayı seviyordum. Yemek masrafını azaltmak için başladım dağ zirve dolaşıp ot toplamaya. Oğlum Arda 6 yaşında. Okul vakti geldi çattı. Mecburî olarak Datça’da kalmaya karar verdik. Bir konut kiraladık. Arda’yı okula yazdırdık. İzmir’de ne var ne yok satıp, işyerini de devrederek yerleştik buraya.”

TEKNELERDE AŞÇILIK YAPMAYA BAŞLADI

Konutu geçindirebilmek için teknelerde aşçılık yapmaya başlayan Fevzi Çıkıkçı 2 senede artık teknelerin aranan aşçısı olup çıkar. Namı yürür, tekne değil, Fevzi’nin çalıştığı tekne kiralanır daima. Tekne limana geldiğinde Fevzi dağlara vurur kendini. Eşek helvası, kuşotu, istifno, turpotu, yabani pancar, köremen, semizotu, sarmaşık, hardalotu, cohoz, ısırganotu, kuşayak, sarıot, gelincik, tilkiotu, hindiba, radika, zemperlik, papatya, kapari tomurcuğu, kapari yaprağı ve daha onlarcasını toplayıp çeşit çeşit meze yapar. Yaptığı balıklar artık lisanlara destandır. Bakar ki ünü Datça’yı aştı, her gelen seneye tekrar geliyor, küçük bir meyhane açmayı kararlaştırır. Pazar sokağında boş duran bir yer görür. Araştırıp yeri kiralamayı başarır. Fakat cepte gereç alacak para yoktur.

FOTO: SÖZCÜ

YEDİ EMİN EŞYALARI KULLANDI

Kiraladığı dükkan içinde evvelki kiracıdan kalma yedi emin eşyaları kullanmak için alınması gereken yerlerden müsaadelerini alarak düzenleme yapar lakin o kadar çok eksiği vardır ki ne yapacağını bilemez durumdayken bu defa de imdadına komşularının yetiştiğini belirten Fevzi Çıkıkçı, “Kimin meskeninde ne fazlaysa getirdiler. Çatal, bıçak, kaşık, tencere, tava ve hatta sandalye bile getiren oldu. Masa örtülerini pazarcı dostlar armağan etti. Balıkçı arkadaşlar ağ getirip tavana astılar. Kurutulmuş balık, yengeç ve daha ne kadar deniz mahsulü verse ağ üzerine atıp dekor yaptılar. Karı koca başladık çalışmaya. Kısa müddette müşteri sayımız arttı” dedi.

CAN YÜCEL AYRILMAZ OLDU

Datça’ya yerleşen ünlü şair Can Yücel, eşi ile birlikte artık Balıkçı Fevzi’den çıkmaz olurlar. Bu türlü olunca da Can Yücel’i duyan koşar Fevzi’ye. Derken sanatkarlar, iş insanları için de vazgeçilmez bir yer olup çıkar. Artık yerin yetmez hale geldiğini söyleyen Balıkçı Fevzi, şunları söyledi:

“Sanatçı ve ünlüler gelmeye başlayınca doğal olarak medya da geldi. Çok haberlerimiz çıkmaya başladı. Yer ayırtmadan gelenler geri dönmek zorunda kaldı. Soğuk havada dışarıya masa koyduranlar bile oluyordu. Çok keyif almaya başlamıştık. Datça’da bulamadığım otların bir kısmını İzmir’den getirtmeye başladım. Sonra kendim bunları birbirine karıştırarak mezeler yaptım. Çok araştırıp bilhassa Yunan kültüründe olan mezeleri yapmaya başladım. Cumartesi buranın pazarı ve pazara Sömbeki Adası’ndan Yunanlı komşularımız alış verişe gelir. Cumartesileri müşterilerim yalnızca Yunanlı olmaya başladı. Çinlisi, İngilizi, Japon, Avrupa ve Amerikalı ile Asyalısı. Herkesin uğrak yeri, gezginlerin buluşma noktası oldu neredeyse.”

YALNIZCA DATÇA’DA YETİŞEN 26 OTTAN MEZE YAPTIK

Restoranda duvar yazıları da alır başını masraf. Ünlülerin fotoğrafları, çeşitli lisanlarda yeri anlatan hoş kelamlar. Ailece işlerine dört elle sarıldıklarını söyleyen Fevzi kelamlarını şöyle sürdürdü:

“İşe başladığımızda deniz börülcesi ve enginar Datça’da yetişmiyordu. Bilen de olmadığından İzmir’den getirtiyorduk. Bu bölgede ot mezelerini yalnızca konutlarda kavurarak yahut salatasını yaparak yiyorlardı. Biz bu otların değişik mezelerini yaptık. Örneğin kapari Datça’da yetişiyor ancak filizi bilinmiyor. Osmanlı saray mutfağından bulduğumuz bir tanım ile bu filizin salatasını yaptık ve Datça’dan sonra Türkiye’ye kapariyi tanıttık. Ahtapotlu, sübyeli enginar ile birlikte bebek enginar salatası, enginarlı kaya levreği, çiğ enginar salatası, enginar tatlısı ve enginar likörünü birinci biz yaptık. Eşek helvası, kuşotu, yabani pancar, deniz börülcesi, köremen, sarmaşık, istifno, turpotu, hardalotu, cohoz, ısırganotu, kuşayak, sarıot, gelincik, tilkiotu, hindiba, radıka, zemperlik tanıttığımız mezeler ortasında. Birinci etapta Datça’da yetişen otlardan oluşan 26 çeşit ot meze yaptık. Son vakitlerde meze sayımız 80’i geçmişti. Alışılmış ki bunları tıpkı anda yapmak mümkün değildi ve kimi mezeleri özel günlerinde yaptık. Sonra daha büyük ve denize yakın bir yere taşındık.”

DENİZ ŞAKAYIĞINI TÜRKİYE’DE BİRİNCİ YAPAN KİŞİ OLDU

FOTO: SÖZCÜ

Deniz şakayığı yahut anemon denilen deniz canlısını Avrupa’da iki tane Michelin yıldızlı (kategorisinde çok iyi bir restoran) restoran dışında Türkiye’de de birinci kendilerinin tanıttığını belirten Fevzi Çıkıkçı “Tatlı su ile deniz suyunun birleştiği yerlerde kayalara yapışmış olarak yaşıyor. Yöre halkı deniz akrebi olarak biliyor. Tutmasını ve yakalamasını bilmezseniz elinizi yakabilir. Deniz suyu içinde canlı olarak koruma ediyoruz. Tadı midyeyi andırıyor lakin özelliği her yerde olmayışı ve az sayıda insanın bilmesi. Deniz antibiyotiği olarak da söylenebilir. Kendi müşterisi oluştu ve özel olarak bunu yemek için bir gün evvelden haber veriyorlar, gidip canlı yakalayıp geliyoruz” dedi.

DENİZDE OLAN HER ŞEY VARDI

Balıkçı Fevzi’de lagos, akya, turna, kılıç, trakonya, baracuda, lambuka (yöresel ismiyle lamburta), sokkan, iskorpit, balık kokoreç, ahtapot ve yılan balığı ile damaklar şenlenirdi. Köpekbalığı yüzgecinden yapılan çorba herkese adeta şapka çıkartırdı. Mezelerle herkesi şaşırtan Fevzi Çıkıkçı da artık kenara çekilmek zorunda kaldı. Son kelam olarak Fevzi’yi dostları nasıl tanırdı ondan da bahsetmek gerekirse Can Yücel’in ressam eşi merhum Güler Yücel’in kelamlarına yer vermek gerekir. Şöyle anlatırdı Fevzi’yi:

“Vefakardır, gözü tutmadığı bireye kabalık yapmadan, mazeretler uydurarak nazikçe içeri almaz. İşini yapan, işine karışılmasını sevmeyen, karışanlara aksilik yapan, unsurlarından ödün vermeyen, alaka kurmakta sıkıntı görünse de samimiyetinden yenmeyen, kendine biçim bir insan.”

Sözcü