Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 ili etkileyen zelzeleler toplumsal bir travmanın yaşanmasına neden oluyor.
Bu güçlü süreçte dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili konuşan İstinye Üniversitesi (İSÜ) Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Pehlivan, çocuklar ve yetişkinlerin travmayla baş etmesinin farklı olduğunu belirterek, “Çocukların zelzeleyle ilgili gördükleri ve duydukları hakkında konuşmalarına müsaade verilmesi, hislerini tabir etmeye teşvik edilmeleri ve toplumsal yardımlaşma planlarına çocukların da dahil edilmesi önerilebilir,” diyor.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük zelzele, tüm toplumu derinden etkileyen geniş ölçekli bir toplumsal kriz yaşanmasına da neden oluyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Pehlivan, bu travma hâlinin uykusuzluk, kapalı yerlerde kalma korkusu, tasa, dinlememe sonucu gerginlik, öfke üzere hisler yaşanmasına neden olabileceğini söylüyor. Çocuklar ve yetişkinlerin travmayla baş etmesinin farklı olduğunu belirten Pehlivan, çocukların zelzeleyle ilgili gördükleri ve duydukları hakkında konuşmalarına müsaade verilmesi gerektiğini ve toplumsal yardımlaşma planlarına çocukların da dahil edilebileceğini söylüyor.
Yaşanan felaket toplumsal bir travma
İstinye Üniversitesi (İSÜ) Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Pehlivan, yaşanan felaketin toplumsal bir travma olduğunu belirterek, şunları söylüyor:
“Yaşanan felaket ferdi travma olmaktan çıkmış bir toplumsal travmadır. Derin acı hissettiren büyük afetler elbette fizikî olduğu kadar ruhsal meselelere da yol açmakta. Uykusuzluk, kapalı yerlerde kalma korkusu, dert, dinlememe sonucu gerginlik, öfke üzere hisler yaşanabilir. Travma sonrası yaşanan bu tesirlerin uzun mühlet devam etmesi durumunda baş edebilmek için profesyonellerden yardım istenmesi gerekmektedir. Çocuk ya da yetişkinlerin travma ile baş etmesi farklıdır. Bilhassa çocuklarla ilgili medyada yer alan olumsuz bilgi ve paylaşımlara maruz bırakılmaması, hakikat olmayan bilgilerin, aldatıcı haberlerin çocukların yanında paylaşılmaması kıymetlidir. Çocuklar için olduğu üzere, yetişkinler için de hakikat bilgiye ulaşmak, yaşadıkları his ve kanıları paylaşmaları, toplumsal dayanak sistemlerini harekete geçirmeleri ehemmiyet arz etmektedir.”
Yapılan haberler ve paylaşılan fotoğraflara da dikkat edilmesi gerektiğini belirten Pehlivan, “Uzun vadede depremzedelerin travma ile baş etmelerinde olumsuz katkısının olacağı göz önünde bulundurularak, medyada yapılan paylaşımlarda mahremiyetin korunmasına dikkat edilmesi son derece önemli” diyor.
‘Yardım çalışanları’ merhamet yorgunluğu kavramı açısından risk altında
Deprem bölgesinde yardım faaliyetlerinde bulunan şahısların ‘merhamet yorgunluğu’ kavramı açısından risk altında bulunduğunu belirten Pehlivan, şunları söylüyor:
“Merhamet yorgunluğu, travmatik olay yaşayan ya da ağrı, acı çeken bireylere yardım etmenin olumsuz tesiri olarak tabir edilmektedir. Uzun vadede bilhassa zelzele bölgesinde bulunan ‘yardım çalışanları’nın merhamet yorgunluğu kavramı açısından risk altında bulunduğu da bir gerçek. Merhamet yorgunluğu yaşayan sıhhat profesyonellerinin vakitle merhamet, yardım etme isteği ve mahareti azalır. Bu nedenle, yardım çalışanı olarak rol alan sıhhat çalışanlarının desteklenmesi, çalışma vardiyalarının düzenlenmesi büyük değer arz etmektedir.”
Sağlık çalışanlarının desteklenmesi önemli
Bölgede depremzedelere yardım için bulunan sıhhat çalışanlarının dinlenmelerinin ve desteklenmelerinin değerli olduğuna da dikkat çeken Pehlivan, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Âfet sonrasında pandemi periyoduna misal olarak sıhhat profesyonellerinin yorgunluk yahut mesleksel tükenmişlik yaşaması mümkündür. Öncelikle, şu an zelzele bölgelerinde misyon yapan sıhhat çalışanlarına ve tüm görevlilere minnettarız, lakin şunu da tabir etmek isterim ki, sıhhat çalışanlarının kendi temel ihtiyaçlarını karşılamaları, kendi gereksinimlerini ertelememeleri ve kendilerini dinlendirmeleri çok kıymetlidir. Psikiyatri Hemşireliği Derneği’nin bildirisinde yer aldığı üzere, ‘Unutmayın, yaşatmak için yaşamak gerekir.’ Uzun vadede tükenmişlik ya da merhamet yorgunluğu yaşamamaları için hem ferdi, hem de kurumsal sorumluluklar bulunmaktadır. Sıhhat çalışanlarının kişisel farkındalıklarının artırılması, kendi öz-bakımlarına dikkat etmeleri, dayanıklılık geliştirmeleri için desteklenmeleri kıymetlidir. Bilhassa, sıhhat çalışanlarının yorgunluklarının farkına varılması ve tedbirler alınması bakımından kurumlara değerli vazifeler düşmektedir. Kurumsal düzenlemelerle ya da ferdî baş etme programları ile sıhhat çalışanlarının desteklenmesi gerekmektedir. Yaşanan travmatik olayların paylaşılması, travma ile baş etmede ve yaşanan olayların duygusal yükünü hafifletmede epeyce tesirlidir. Bu bağlamda, sıhhat çalışanlarının his paylaşımı yapabilecekleri ortamlar oluşturulabilir.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
