Körüklü çizme, efelerin olmazsa olmazıydı… Efelik adabı almayan bu çizmeyi ayağına geçiremezdi. Bu çizmenin bir öteki ismi ise çıkardığı sesten ötürü ‘Gıcırdaklı’ydı. Bugün ise artık meraklıları dışında körüklü çizme kullanan kalmadı. Bazen klasik şenlik ya da düğünlerde giyiliyor. Vakit zaman da halk oyunları takımları talep ediyor. Bunun dışında körüklü yahut gıcırdaklı çizmeyi kimse bilmiyor. Mustafa Karpuzcu ise 60 yıl evvel çırak olarak başladığı yolda yürümeye devam ediyor. Kuşadası’ndaki tek körüklü çizme ustası…. Karpuzcu, günümüzde dükkanın alt katında fabrikasyon yüklü ayakkabılar satıyor, üst katta ise meraklılarına ayakkabı ve körüklü çizme üretiyor.

Mustafa Karpuzcu, Kuşadası’nın son körüklü çizme ustası.

USTA KALMADI

Karpuzcu epey kaygılı: “Tire, Söke, İncirliova, Aydın ve etrafında körüklü çizme yapan ustaların sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Yazın olağan ayakkabılar satıyorum. Kışın talep olursa körüklü çizme imalatı yapıyorum. Tek başıma bu mesleği yaşatmaya çalışıyorum. Evvelden beşerler mesleği öğrensin diye çocuklarını emanet etmek için yarışırdı. Artık bu işleri merak eden çocuk yok. Maalesef ustalar bitti. Yetiştirecek çırak bulamıyoruz. Bugünkü gençlikte, bizim devrimizdeki kalfalık, çıraklık disiplini yok.”

O sesi çıkarmak hüner ister

Çizmeye ismini veren ‘Gıcırdak’ için ustaların özel bir hüneri gerekir. Yürürken gıcır gıcır ses çıkarması için dikişten sonra kenarlarla orta boşluk ortasında bir düzey farkı oluşur. Sahtiyan denilen keçi derisi gaz yağına batırılarak yüz yüze gelecek halde çiriş ile yapıştırılıp o boşluğa doldurulursa çizme gıcırdaklı olur. Her adım atışta gıcır, gıcır sesi çıkarır. Körüklü çizme siparişi verenler bu sesi bilhassa ister, o sesi en iyi çıkaracak çizmeyi yapan ustayı bulurdu.

Son ustalardan Karpuzcu ise mesleği sırrını şöyle anlattı:

TIPKI SON BEKLİYOR

“Sanat, meslek öğrenmek disiplin ister. Ustaya bakmak, dinlemek ister. En büyük öğrenme aracı öğretmemektir. Usta daima öğretmeye çalışırsa çırak basitçe unutur. Ama çalarak, izleyerek, kendince bir şeyler katarak öğrenirse unutmaz. Mesleğin geleceği ne olacak derseniz, onlarca el hüneri isteyen meslek üzere birebir sonu bekliyor.”

Sözcü