Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi farklı bir standa konut sahipliği yapıyor. Covid-19 pandemisi üzere geçmişte de salgın hastalıklara karşı beşerler büyük uğraş vermiş. Müzede, Anadolu’da M.Ö. 2000 ile 1400 ortasında salgın üzerine yazılmış tabletler sergileniyor. “Salgın Hastalıklar Sergisi”nde, Anadolu’daki en eski salgın hastalıklardan bahseden Asur Ticaret Kolonileri devrine ilişkin Kültepe tableti, Hitit periyoduna ilişkin 2’nci Murşilli’nin “Veba Duası” tableti, salgın hastalıktan kurtulmak için yapılan değişik ritüelleri anlatan tabletler var. O günlerde yaşanan ve çivi yazısıyla günümüze kadar gelen tabletler, bir periyoda ışık tutuyor.
SALGIN İÇİN FALA BAKILMIŞ
Herkese özgür lakin gazetecilerin bu müzede fotoğraf çekmesi, stant hakkında bilgi alabilmesi için Kültür Bakanlığı Basın Müşavirliği’nden yazılı müsaade alması mecburî kılınmış. Müze müdürü, bunu söylediğinde şaşırdım. Hatta bu durumda kendisinden bilgi alma gereği bile duymadım.
Hitit periyodunda yaşanan salgın, çivi yazılı metinlerde “henkan” olarak geçiyor. I. Suppiluliuma’dan sonra tahta geçen II. Murşili, şimdiki olayları yazıya döken bir Hitit Hükümdarı olarak veba salgını hakkında bilgiler vermiş. II. Murşili’nin veba dualarında, Çizgisi ülkesini kırıp geçiren ve yaklaşık yirmi yıl süren büyük salgın hastalığın nedenlerinin fal yoluyla araştırıldığı görülüyor.
Müzedeki eserler bir periyoda ışık tutuyor.
BÜYÜ YOLUYLA TEMİZLENME
Salgın hastalığın II. Murşili’nin babası I. Suppiluliuma’nın Kuzey Suriye ve Mısır seferlerinden “Hatti ülkesine getirdiği savaş tutsaklarından yayıldığı” düşünülmüş. Anadolu topraklarında din ile iç içe bir hayat sürdüren Hititler için ritüel, ilahlarla irtibata geçmek için başvurulan dini bir uygulama. Ritüellerin emeli ritüelleri yaptıran kurban sahibini büyü yoluyla temizlemektir. Hitit Hükümdarı ll. Murşili, salgına karşı dualar okutmuş. Günümüze ulaşan çivi yazılı tabletten hükümdarın veba duası da yer alıyor.
ll. Murşili’nin “Veba Duası” günümüze kadar ulaştı.
Mahkeme tutanaklarına giren hastalık
Anadolu’da salgın hastalıklarla ilgili bilgi veren en eski dokümanlar Asur Ticaret Kolonileri devrine (M.Ö. 2000-1750) ilişkin. Asurlu tüccarlar ortasındaki bir mahkeme tutanağında, Tuz Gölü’nün güneyinde olduğu iddia edilen Purushattum isimli kentte bir salgın hastalık görüldüğü ve tüccarların bu salgından etkilendiği anlatılıyor. Asurlu iki tüccar ortasında yazılmış bir mektupta ise Asur’da salgın hastalık meydana geldiğinden ve tüccarın ailesinin sıhhat durumunu öğrenmek istemesinden kelam ediliyor. Bu bedelli sergiyi duyurmak isteyenlere bu denli zorluk çıkarılırken, stant ile ilgili fotoğraf ve bilgileri kıymetli kültür insanı Bekir Ödemiş bize ulaştırdı.
Sözcü
