Robotiğin kurucusu olarak anılan Mezopotamyalı mühendis Cezeri’nin (1153-1233) 800 yıllık yapıtı Filli Su Saati, günümüz mühendisliği ile yine yorumlandı.

Heykel sanatkarı İskender Giray’ın üzerinde 2,5 yıl çalıştığı eser, Hareket Denetim Teknolojileri Merkezi’nde (HKTM) yerini aldı. Krom alaşımlı paslanmaz çelik, pirinç ve bronz gereçten yapılmış 4 binden fazla kesimi bulunan heykel, 3,7 metre yüksekliğinde ve 2,5 ton yükünde.

NASIL ÇALIŞIYOR?

Cezeri’nin Filli Su Saati’nde zamanlayıcı olarak bir kabın sudaki batış suratı kullanılmıştı. Saat, her gün yapıtın üst kısmına insan eliyle yerleştirilen demir topların özgür düşüş hareketiyle çalışarak tekrar kurulurdu.

Günümüz yorumunda mekanik hareket yelkovanı çeyrek cins çeviriyor ve Robotik Anka Kuşu çelik kanatlarını kapatarak saatin üst kısmından aldığı topu, Çin Ejderi’nin ağzına bırakıyor. Hareketin kalanı, 800 yıl evvel olduğu üzere tekrar yer çekimi ivmesiyle devam ediyor.

Ejder topun tartısıyla kendi ekseni etrafında dönerek topu ağzından bırakıyor. Özgür düşüşle su kabını boşaltan top, Afrika Fili’nin içinden geçerek saat eksenindeki başlangıç noktasına geri dönüyor.

Bu etapta Anka kuşu da kanatlarını açarak yeni döngünün başlama konumdaki biçimini alıyor. Böylelikle heykelde yer alan figürlerin on beş dakikalık dönemlerle tekrar eden her bir hareketi, döngünün yine başlamasını ve kusursuz devam etmesini sağlıyor.

TAMAMLANMASI 2,5 YIL SÜRDÜ

HKTM İdare Şurası Lideri Tunç Atıl, “İskender Giray fabrikamıza geldiğinde El-Cezeri’den hareketle ne yapabiliriz diye konuştuk. O da, HKTM’yi dolaşıp yaptığımız işleri gördüğünde Filli Su Saati’nin en yanlışsız eser olacağına karar verdi. Yola bu türlü çıktık” dedi.

Heykeltıraş İskender Giray ise, “Cezeri’yi araştırıp onun dehasını gördükçe ona yakışacak bir yorumun daha ihtimamlı olmasına dikkat ettim. 3-4 ayda tamamlanacak olan yapıtın fiilen tamamlanması 2,5 yıl sürdü” diye konuştu.

Sözcü